ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ !!!

Από ΦΟΙΒΟΣ ΜΟΥΣΙΓΕΤΗΣ 3/5/2016 !

Θαυμάστε φίλοι μου τον ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΑΟ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ. Είναι ολόιδιος ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ αλλά πολύ μικρότερος. Έχει μεγάλο θετικό ενεργειακό πεδίο. Ο ναός είναι χτισμένος πάνω σε άργιλο και είναι φυσική πυξίδα αφού περιστρέφεται για να ευθυγραμμίζεται με τον ΣΕΙΡΙΟ! Από ότι με ενημέρωσαν οι εργαζόμενοι του αρχαιολογικού χώρου, αν και η περιοχή γύρω γύρω έχει πολλές κεραίες κινητής τηλεφωνίας, στο ναό του ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ τα σήματα των κινητών είναι πολύ χαμηλά. Ο χώρος προσφέρεται για την αναβάθμιση του γεννετικού κώδικα και την αφύπνιση. Για να συμβεί αυτό πρέπει να δεχθείς την ιερότητα του χώρου η οποία με τη σειρά της σου δημιουργεί και το ανάλογο δέος. Ειδικά εάν ο επισκέπτης εισέλθει στο εσωτερικό του ναού βγάζοντας τα παπούτσια του για να γειωθεί με το ιερό έδαφος τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά. Η ψυχολογία ανεβαίνει στα ύψη. Όταν βρεθείς στο εσωτερικό του ναού η ώρα περνά πολύ γρήγορα και δε σου κάνει καρδιά να φύγεις. Ο συγκεκριμένος χώρος μπορεί να ιάσει και ασθένειες. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι αφιερωμένος στον ΦΟΙΒΟ ΕΠΙΚΟΥΡΙΟ ΑΠΟΛΛΩΝΑ! Τέτοιους ναούς φίλοι μου πρέπει να τους επισκεπτόμαστε συνεχώς. 

ΕΣΘ' ΗΜΑΡ ΟΤΕ ΦΟΙΒΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ ΠΑΛΙΝ ΕΛΕΥΣΑΤΑΙ ΚΑΙ ΕΣ ΑΕΙ ΕΣΤΑΙ !!!

Γιορτή της μητέρας

«Με ξύπνησε ξημέρωμα μια αύρα μια πνοή,Μάνα, μητέρα, μαμά. Τρεις λέξεις που κλείνουν μέσα τους ομορφιά, τρυφερότητα, και αγάπη. Η «μητέρα», βιολογική και μη, αποτελεί ίσως την πιο σημαντική παρουσία στη ζωή του ανθρώπου. Μια ύπαρξη γλυκιά και ανιδιοτελής. Είναι εκεί όταν τη χρειαζόμαστε, πρόθυμη να μας ακούσει και να μας δώσει τις συμβουλές της, τη φροντίδα της, την αγκαλιά της, να μας θρέψει και να μας ηρεμήσει, να διώξει μαγικά τον φόβο και τον πόνο μας. Ένας ανυπέρβλητος δεσμός που υμνήθηκε όσο κανένας άλλος, η μάνα αποτέλεσε πηγή έμπνευσης χιλιάδων καλλιτεχνών. Στους πρώτους στίχους ενός ποιήματος αφιερωμένου στη μάνα διαβάζουμε:

στο μάγουλο φτερούγισε της μάνας μου φιλί
το χάδι της με γέμισε με αγάπη και στοργή
και πίσω ξαναγύρισα ξανάγινα παιδί.
Μ’ ένα φιλί και μια ευχή και το χαμόγελο της,
σαν ξύπνησα τον ήλιο μου είδα στο πρόσωπο της»

Η μητέρα ήταν, είναι και θα είναι ξεχωριστή για το παιδί, τον έφηβο, τον ενήλικα. Και η σημερινή μέρα δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ευκαιρία για να την τιμήσουμε και να της δείξουμε πόσο πολύ την αγαπάμε.

Πρόκειται για μια γιορτή αρκετά παλιά. Στην Αρχαία Ελλάδα συναντάμε την πρωταρχική αναφορά στην “γιορτή της μητέρας”, με μια ανοιξιάτικη γιορτή αφιερωμένη στη Θεά Γαία. Η θεά Γαία, ή αλλιώς «Η μεγάλη μητέρα», ήταν σύζυγος του Ουρανού και μητέρα όλων των θεών και των ανθρώπων, και κάθε άνοιξη λατρευόταν ως υπέρτατη θεότητα. Αυτή ήταν και η πρώτη μορφή εορτασμού της Μητέρας. Με τα χρόνια η λατρεία πέρασε στην κόρη της Ρέα, που ήταν σύζυγος του Κρόνου και μητέρα του Δία. Η Ρέα ονομάστηκε “Μητέρα των Θεών”, μιας και ήταν η πρώτη που γέννησε με τοκετό και ανάθρεψε τα παιδιά της με μητρικό γάλα. Οι αρχαίοι Έλληνες, τιμούσαν τη Ρέα, τη θεά της γης και της γονιμότητας κάθε άνοιξη.

Η τιμή προς τη μητέρα συνεχίστηκε κατά τα ρωμαϊκά χρόνια όπου συναντάμε τη Γιορτή της Μητέρας ως γιορτή αφιερωμένη στη Θεά Κυβέλη και γινόταν κάθε Μάρτιο. Στην Αγγλία του 1600 μ.Χ, η γιορτή της μητέρας αποκαλούνταν “Mothering Sunday” ή αλλιώς «Κυριακή της μητέρας», και γιορταζόταν την 4η Κυριακή της Σαρακοστής κάθε χρόνο. Εκείνη τη μέρα όλοι οι υπηρέτες έπαιρναν από τα αφεντικά τους μία μέρα άδεια, για να επισκεφτούν τα σπίτια τους και να περάσουν την μέρα τους μαζί με τις μητέρες τους.

Με την εξάπλωση του Χριστιανισμού στην Ευρώπη, η γιορτή  μεταβλήθηκε προς τιμή της “Μητέρας Εκκλησίας” αλλά με τον καιρό οι δύο αυτές έννοιες συγχωνεύτηκαν. Έτσι ο κόσμος τιμούσε ταυτόχρονα την μητέρα και την εκκλησία προσφέροντας παραδοσιακά δώρα όπως λουλούδια ή  γλυκά.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, στις αρχές του 20ού αιώνα, η δασκάλα Άννα Τζάρβις (Anna Jarvis) από τη Φιλαδέλφεια, αγωνίστηκε για την καθιέρωση της Γιορτής της Μητέρας, τη 2η Κυριακή του Μαΐου. Ήθελε να τιμήσει τη μητέρα της που αγωνίστηκε για τη συμφιλίωση Νοτίων και Βορείων Αμερικανών μετά τη λήξη του Αμερικανικού Εμφυλίου πολέμου το 1864. Οι αγώνες της Άννας Τζάρβις δικαιώθηκαν το 1914, όταν το Κογκρέσο όρισε ως επίσημη εθνική Γιορτή της «Μητέρας» την ημέρα αυτή.

 Στην Ελλάδα, γιορτάστηκε για πρώτη φορά η Γιορτή της Μητέρας στις 2 Φεβρουαρίου του 1929, για να συνδυαστεί η Γιορτή αυτή με τη χριστιανική γιορτή της Υπαπαντής. Τελικά, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, η γιορτή μεταφέρθηκε από τις 2 Φεβρουαρίου στη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου. Έτσι, κάθε δεύτερη Κυριακή του Μαΐου έχει καθιερωθεί να γιορτάζουν οι μητέρες όλου του κόσμου και είναι μια γιορτή με συμβολικό χαρακτήρα.

Η μητρότητα είναι ένα αρχέτυπο που μοιράζεται όλο το ανθρώπινο γένος. Οι γυναίκες θέλουν να κάνουν παιδιά, ανεξαρτήτως εποχής και πολιτισμού. Όλοι οι πρόγονοί μας είχαν μια μητέρα και μεγαλώσαμε σε ένα περιβάλλον όπου η μητέρα κι οι άλλες μητρικές φιγούρες ήταν παρούσες. Άλλωστε, δεν θα μπορούσαμε ποτέ να επιβιώσουμε χωρίς τη σύνδεσή μας με μια τροφό, ειδικά στα πρώτα χρόνια της ζωής μας που είμαστε αβοήθητα βρέφη.

 Μοιάζει λοιπόν λογικό να είμαστε “φτιαγμένοι” με έναν τρόπο που να αντικατοπτρίζει αυτό το εξελικτικό περιβάλλον: ερχόμαστε σε αυτόν τον κόσμο έτοιμοι να θέλουμε μητέρα, να την αναζητούμε, να την αναγνωρίζουμε, να αλληλεπιδρούμε μαζί της. Το βρέφος στρέφεται ενστικτωδώς στο μητρικό στήθος. Έτσι, το αρχέτυπο της μητέρας, είναι η ενσωματωμένη δυνατότητα που έχουμε να αναγνωρίζουμε μια συγκεκριμένη σχέση, αυτή της «μητρότητας». Μια σχέση καθοριστική για την ανάπτυξη και  εξέλιξη της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Jung υποστηρίζει πως στην αρχή η σχέση αυτή είναι αφηρημένη, και πως πιθανότατα προβάλουμε το αρχέτυπο έξω στον κόσμο προς το πρόσωπο που μας φροντίζει, και που, συνήθως είναι η μητέρα μας.

Ένα αρχέτυπο, ακόμα και όταν δεν έχει ένα συγκεκριμένο υπαρκτό πρόσωπο στη διάθεση του, τείνουμε να το προσωποποιούμε και να το μεταφέρουμε σε κάποιο χαρακτήρα της μυθολογίας. Έτσι, ο χαρακτήρας αυτός συμβολίζει το αρχέτυπο.

Η αρχαία θεά Δήμητρα, συμβολίζει το αρχέτυπο της μητέρας. Είναι κόρη της θεάς Ρέας και εγγονή της θεάς Γαίας, ενώ μαζί με τον Δία απέκτησε μια Κόρη, την Περσεφόνη. Ο μύθος λέει πως μια μέρα, ο Άδης, ο θεός του κάτω κόσμου και αδερφός της Δήμητρας, άρπαξε την Περσεφόνη για να την κάνει γυναίκα του. Η Δήμητρα άκουσε τις φωνές της Περσεφόνης και άρχισε να την ψάχνει χωρίς όμως αποτέλεσμα. Όταν έμαθε για την αρπαγή της κόρης της θύμωσε απερίγραπτα και η θλίψη και η οργή της την οδήγησαν στην απόφαση να μην αφήσει κανένα σπόρο να φυτρώσει πάνω στη γη. Γιατί ο αποχωρισμός αυτός είναι ίδιος με το θάνατο, και βύθισε τη μάνα στην κατάθλιψη και στο θρήνο την κόρη. Η ανθρωπότητα όμως άρχισε να μαστίζεται από λιμό και τότε ο Δίας αποφάσισε να επέμβει. Ζήτησε από τη Δήμητρα να αφήσει τη γη να καρπίσει και η ίδια να επιστρέψει στον Όλυμπο. Η Δήμητρα όμως απαιτούσε την επιστροφή της Περσεφόνης. Έτσι ο Δίας διέταξε τον Πλούτωνα να αφήσει ελεύθερη την Κόρη. Ο Πλούτωνας υπάκουσε δένοντας όμως την Περσεφόνη για πάντα με τον Κάτω Κόσμο. Η Περσεφόνη γύρισε στην Δήμητρα και η θεά άφησε τη γη να βλαστήσει. Από τότε η Περσεφόνη περνούσε στον Άδη τέσσερις μήνες και τους υπόλοιπους με την μητέρα της στον Όλυμπο.

Η θεά Δήμητρα, που το όνομά της Δα-μητηρ εμπεριέχει την μητέρα, αναπαριστά το μητρικό ένστικτο το οποίο ικανοποιείται μέσα από την εγκυμοσύνη και την τεκνοποίηση, ή από την παροχή φυσικής, ψυχολογικής ή πνευματικής τροφής στους άλλους. Το δυνατό αυτό αρχέτυπο μπορεί να καθορίσει την πορεία που θα πάρει η ζωή μιας γυναίκας, μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στους άλλους ανθρώπους στη ζωή της, και μπορεί να την προδιαθέσει για κατάθλιψη σε περίπτωση που η ανάγκη της να γίνει μητέρα απορριφθεί ή ματαιωθεί.

Μια γυναίκα με ισχυρό το αρχέτυπο της θεάς Δήμητρας, ποθεί να γίνει μητέρα, και όταν γίνει, νιώθει πλήρης μέσα από αυτό το ρόλο. Όταν το αρχέτυπο της θεάς Δήμητρας είναι το ισχυρότερο στην ψυχή μιας γυναίκας, η μητρότητα γίνεται αυτοσκοπός. Η εικόνα της μητέρας με το βρέφος, ανταποκρίνεται σε μια εσώτερη αναπαράσταση που την κινητοποιεί βαθύτατα. Το αρχέτυπο της μητέρας κάνει τις γυναίκες να θέλουν να φροντίσουν τους άλλους, να είναι γενναιόδωρες και δοτικές, και να αντλούν ικανοποίηση μέσα από αυτό το ρόλο.

Συνεπώς, αυτή η φροντιστική όψη του αρχετύπου της θεάς Δήμητρας μπορεί να εκφραστεί και μέσα από αντίστοιχα επαγγέλματα, όπως αυτό της δασκάλα, της νοσοκόμας, του συμβούλου, και οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα ή σχέση όπου εμπλέκεται η φροντίδα των άλλων. Το αρχέτυπο δεν σχετίζεται αποκλειστικά και μόνο με την τεκνοποίηση.

Σε βιολογικό επίπεδο, η θεά Δήμητρα αναπαριστά το μητρικό ένστικτο, δηλαδή την επιθυμία να μείνει έγκυος μια γυναίκα και να αποκτήσει μωρό. Ορισμένες μάλιστα γυναίκες λένε πως το επιθυμούσαν από τότε που θυμούνται τον εαυτό τους. Το αρχέτυπο της θεάς Δήμητρας αποτελεί μια ισχυρή δύναμη που σπρώχνει τη γυναίκα να μείνει έγκυος. Σε ορισμένες γυναίκες η δύναμη αυτή είναι αρκετά συνειδητή και συνεπώς μπορεί να επιλέξει το χρόνο που θα προχωρήσει στην τεκνοποίηση. Στις περιπτώσεις όμως που το αρχέτυπο λειτουργεί σε ασυνείδητο επίπεδο, η «τυχαία» ή μη επιδιωκόμενη εγκυμοσύνη μπορεί να χτυπήσει την πόρτα σε ορισμένες γυναίκες. Η απόφαση για το αν θα κρατήσουν ή όχι το παιδί καθώς και οι συναισθηματικές επιπτώσεις καθορίζονται σημαντικά από το πόσο ισχυρό είναι το αρχέτυπο της μητρότητας.

Το μητρικό αυτό ένστικτο δεν περιορίζεται μόνο στην βιολογική μητρότητα και την ανατροφή των βιολογικών παιδιών μιας γυναίκας. Μέσα από το ρόλο της θετής ή ανάδοχης μητέρας, της γυναίκας που αναλαμβάνει τη φροντίδα και το μεγάλωμα ενός παιδιού, μια μεγάλη μερίδα γυναικών καταφέρνουν να  εκφράσουν συναισθήματα μητρικής αγάπης και φροντίδας σε παιδιά που δεν τα έχουν γεννήσει οι ίδιες, αλλά τα έχουν στην καρδιά τους.

Οι γυναίκες χωρίς να το συνειδητοποιούν καλλιεργούν τα χαρακτηριστικά της θεάς Δήμητρας μέσα τους και προσκαλούν το αρχέτυπο να γίνει πιο ενεργό, όταν αρχίζουν να σκέφτονται σοβαρά να γίνουν μητέρες. Καθώς επεξεργάζονται την προοπτική αυτή, αρχίζουν να παρατηρούν πιο συχνά γυναίκες που κυοφορούν, μωρά, παιδιά, ενώ παλιότερα τους ήταν σχεδόν αόρατα. Επίσης μπορούν να ενεργοποιήσουν το αρχέτυπο της μητρότητας καθώς φαντάζονται ή και ονειρεύονται τον εαυτό τους να εγκυμονεί ή να κρατά κάποιο μωρό. Επιπλέον, το ίδιο το μωρό μπορεί να ενεργοποιήσει το αρχέτυπο της μητρότητας σε μια γυναίκα. Τα συναισθήματά της για το μωρό, την κινητοποιούν να γίνει πιο υπομονετική ή να έχει περισσότερες αντοχές για χάρη του. Καθώς η γυναίκα γίνεται περισσότερο μητρική, και δουλεύει πάνω στη μητρότητα της, το αρχέτυπο της θεάς Δήμητρας μεγαλώνει μέσα της.

Το συγκεκριμένο αρχέτυπο όμως, δε σταματά στην καθεαυτή μητρότητα. Η γυναίκα Δήμητρα είναι τροφός. Αντλεί μεγάλη ικανοποίηση μέσα από την παροχή τροφής όχι μόνο στα παιδιά της, αλλά και σε ανθρώπους έξω από το στενό οικογενειακό της περιβάλλον. Έχει επιμονή και είναι πρόθυμη να προσφέρει την φροντίδα και την αρωγή της πέρα από τα στενά όρια της οικογένειας της, εκεί όπου συνάνθρωποί της τη χρειάζονται. Είναι γενναιόδωρη και με απόλυτη φυσικότητα μπορεί να προσφέρει τροφή, σωματική φροντίδα, συναισθηματική και ψυχολογική υποστήριξη, ακόμα και πνευματικότητα.

Τι μορφές όμως παίρνει το αρχέτυπο της θεάς Δήμητρας στις διάφορες φάσεις ζωής μιας γυναίκας; Στην παιδική ηλικία συναντάμε ορισμένα κορίτσια που είναι εκκολαπτόμενες γυναίκες Δήμητρα, καθώς παίζουν τις μαμάδες φροντίζοντας τα μωρά κούκλες τους. Είναι εκείνα τα κορίτσια που θέλουν να πάρουν στην αγκαλιά ένα μωρό, και που γύρω στα 10 τους ζητούν να αναλάβουν την προσοχή και τη φροντίδα κάποιου άλλου μωρού.

Κατά την εφηβεία, η απόκτηση ενός βιολογικού παιδιού είναι πλέον δυνατή καθώς το αρχετυπικό μητρικό ένστικτο ενισχύεται από τις αντίστοιχες ορμόνες. Τότε είναι που ορισμένες νεαρές γυναίκες επιθυμούν μια εγκυμοσύνη, και στις περιπτώσεις όπου προσωπικοί και κοινωνικοί παράγοντες την ενισχύουν και δεν την αποτρέπουν, καλοδέχονται το μωρό που έρχεται στη ζωή τους. Ωστόσο, η πλειονότητα των γυναικών αυτών, δεν τεκνοποιεί, καθώς ακόμα στερείται τη συντροφικότητα της θεάς Ήρας και τον ερωτισμό της θεάς Αφροδίτης.  Τείνουν όμως να παντρεύονται νωρίς και να μην επενδύουν στην εκπαίδευση και την καριέρα τους. Στις περιπτώσεις εκείνες που επιλέγουν να σπουδάσουν, επιλέγουν σχολές και επαγγέλματα φροντίδας. Δεν έχουν υψηλές προσωπικές φιλοδοξίες, ούτε είναι ανταγωνιστικές, παρόλο που δύνανται να διακριθούν. Η «θέση», που είναι ιδιαίτερα σημαντική για την Ήρα, είναι ασήμαντη για αυτές, κάτι που τις κάνει ιδιαίτερα ανοιχτές να συναναστραφούν με ανθρώπους που ανήκουν σε ποικίλες διαφορετικές κοινωνικές ομάδες.

Η μέση ηλικία είναι ίσως η πιο σημαντική περίοδος για τη γυναίκα Δήμητρα. Αν δεν έχει ήδη αποκτήσει παιδί, αρχίζει να την απασχολεί συνειδητά η τεκνοποίηση, καθώς το βιολογικό ρολόι «τρέχει», και ασκεί χρονική πίεση για την απόκτηση απογόνου. Οι παντρεμένες γυναίκες Δήμητρα, είναι αυτές που παίρνουν την πρωτοβουλία για την απόκτηση παιδιού και που απευθύνονται σε κάποιον ειδικό όταν συναντούν δυσκολίες, ή υιοθετούν. Και οι ελεύθερες δεν διστάζουν να γίνουν ανύπαντρες μητέρες. Ακόμα και μετά την απόκτηση παιδιού, η μέση ηλικία παραμένει καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση της μετέπειτα ζωής μιας γυναίκας με ισχυρό αυτό το αρχέτυπο. Τα παιδιά μεγαλώνουν και κάθε βήμα τους προς την ανεξαρτησία, δοκιμάζει την ικανότητα της να τα αποδεσμεύσει από την ίδια. Τότε ορισμένες γυναίκες, αποφασίζουν να αποκτήσουν ένα «στερνό» παιδί. Η απομάκρυνση των παιδιών μπορεί να οδηγήσει τη γυναίκα Δήμητρα σε κρίση, καθώς η απώλεια του προηγούμενου ρόλου τη βυθίζει σε θυμό και σε μεγάλο πένθος, και θέματα προσωπικά μπορεί να έρθουν στην επιφάνεια. Τότε σημάνει η ώρα που οι γυναίκα Δήμητρα  αναλογίζεται τι στερείται στη ζωή της και πως μπορεί να επιδιώξει εκ νέου μια προσωπική εσωτερική πληρότητα.

Προς τη δύση της ζωής της η γυναίκα Δήμητρα συνήθως εντάσσεται σε μια από τις παρακάτω δύο κατηγορίες. Στη πρώτη κατηγορία εμπίπτει η γυναίκα που αισθάνεται τον εαυτό της θύμα. Η πηγή αυτού του αισθήματος δυστυχίας, συχνά απορρέει από απογοητεύσεις και ανεκπλήρωτες προσδοκίες της μέσης ηλικίας. Τώρα, η βυθισμένη στο θρήνο, προδομένη και θυμωμένη Δήμητρα, κάθεται στο θρόνο της και δεν αφήνει τίποτα να αναπτυχθεί. Έτσι και η γυναίκα αυτής της κατηγορίας συνήθως μένει άπραγη και γερνά γεμάτη πίκρα. Η γυναίκα της δεύτερης κατηγορίας αντίθετα, βρίσκει αυτή την περίοδο ιδιαίτερα ανταποδοτική καθώς παραμένει δραστήρια και πολυάσχολη, γεμάτη γνώση από τις εμπειρίες της και αναγνώριση από τους άλλους για την σοφία και τη γενναιοδωρία της. Πρόκειται για τη γυναίκα Δήμητρα, που δεν έμαθε τους άλλους να  εξαρτώνται από αυτήν ή να την εκμεταλλεύονται. Αντίθετα, αυτή η γυναίκα κατάφερε να τους εμφυσήσει την ανεξαρτησία και τον αμοιβαίο σεβασμό. Παιδιά, εγγόνια, μαθητές, πελάτες, ασθενείς τρέφουν αγάπη και σεβασμό για το πρόσωπό της, όπως ακριβώς συνέβη με τη θεά Δήμητρα στο τέλος του Μύθου, που έδωσε στον άνθρωπο τα δώρα της και τιμήθηκε από αυτόν.

Γιορτή της Μητέρας, λοιπόν, σήμερα. Μία ευκαιρία να εκφράσουμε στη γυναίκα, που μας έδωσε τη ζωή και μας φρόντισε, την αγάπη και το σεβασμό μας. Λίγα λουλούδια, ένα χαμόγελο, ένα φιλί και ένα απλό «ευχαριστώ», μπορεί να είναι λίγα για να χωρέσουν την ευγνωμοσύνη μας για όλα όσα μας προσφέρει. Είναι όμως αρκετά για να την κάνουν ευτυχισμένη.

http://www.psyxologos.info/

Οι μεταρρυθμίσεις της ελληνικής αρχαιότητας!..

Οι μεταρρυθμίσεις της ελληνικής αρχαιότητας!..

Ίσως κάποιοι νομίζουν ότι οι μεταρρυθμίσεις που ζητάνε να κάνουν σήμερα οι πολιτικοί είναι ένα … καινούργιο φρούτο. Λανθάνουν. Και … πλανώνται πλάνην οικτράν!... Μεταρρυθμίσεις γίνονταν και στην αρχαιότητα, όπως για παράδειγμα, του Κλεισθένη, που έθεσε τις βάσεις για τη δημοκρατική μεταρρύθμιση της Αθήνας.!... Διαβάστε μια σειρά άρθρων βασισμένα στο μνημειώδες έργο του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ: «Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας»!..

Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ

Για τη δεκαετία που ακολουθεί την πτώση της τυραννίας των Πεισιστρατιδών ελάχιστες μαρτυρίες σώζονται σχετικά με την ιστορία της Αθήνας. Μερικά διονυσιακά άσματα με πολιτικό απόηχο δια­σώθηκαν από το συγγραφέα Αθηναίο, ο οποί­ος έζησε περίπου επτακόσια χρόνια αργότερα, και πιθανώς αφορούν αυτή την περίοδο. Επί­σης, διασώθηκαν μερικές επιγραφές, καθώς και ορισμένα αγγεία και άλλα υλικά ευρήματα, τα οποία, αν και δεν μπορούν να χρονολογηθούν με ακρίβεια, παρέχουν πρόσθετες ενδείξεις. Σαφείς πληροφορίες αντλούμε εξ ολοκλήρου από τον Ηρόδοτο και την Αθηναίων Πολιτεία του Αριστοτέλη, πηγές που συμπληρώνουμε με απο­σπασματικές αναφορές σε μεταγενέστερους συγγραφείς. Ο Ηρόδοτος έγραψε περίπου εξή­ντα ή εβδομήντα χρόνια μετά τις μεταρρυθμί­σεις του Κλεισθένη, γι' αυτό και θεωρεί τα εσω­τερικά της Αθήνας δευτερεύοντα σε σχέση με άλλες υποθέσεις. Ο Αριστοτέλης για το ιστορι­κό μέρος της διήγησης του, η οποία γράφτηκε περίπου ενάμιση αιώνα μετά τα γεγονότα, βα­σίζεται στην αφήγηση του Ηροδότου και προ­σθέτει τη μοναδική διασωθείσα λεπτομερή πε­ριγραφή των πολιτειακών μεταρρυθμίσεων του Κλεισθένη. Στη συνέχεια, επιχειρείται η ανα­συγκρότηση των γεγονότων με τη σειρά που μας υποδεικνύουν οι εν λόγω πηγές.

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΑΠΟ ΤΟ 511/10 ΕΩΣ ΤΟ 507/6 π.Χ.

Το κενό εξουσίας που δημιουργήθηκε μετά την εκδίωξη των Πεισιστρατιδών δεν έγινε αμέσως αισθητό. Επειδή οι τύραννοι δεν έθιξαν στην ουσία το πολίτευμα του Σόλωνα, και ήταν ευ­χαριστημένοι με τη διακατοχη των μεγάλων αξιωμάτων από συγγενείς και φίλους τους (Θουκ. ΣΤ', 54.6), ο άρχων Αρπακτίδης μάλλον εξέτισε τη θητεία του μέχρι τη λήξη της, παρόλο που εκλέχθηκε όσο ακόμη ο Ιππίας διατηρούσε την εξουσία, και είναι πολύ πιθανό ότι ο μηχανι­σμός της κυβέρνησης εξακολούθησε να λει­τουργεί. Δεν έχουμε πληροφορίες, όμως, για το αν οι παλιές έριδες των αριστοκρατικών οικο­γενειών, οι οποίες τον 6ο αιώνα π.Χ. είχαν βοη­θήσει τον Πεισίστρατο να αναρριχηθεί στην εξουσία, εμφανίστηκαν εκ νέου. Tα επό­μενα έτη, μέχρι την εκλογή του Ισαγόρα ως άρχοντα το 508/7 π.Χ., φαί­νεται ότι αφιερώθηκαν στην εκκα­θάριση των υπολειμμάτων της τυ­ραννίας των Πεισιστρατιδών από τη δημόσια ζωή της Αθήνας.

Γνωρίζουμε συνολικά έξι νο­μοθετικά μέτρα, τα οποία, αν και δεν μπορούμε να τα τοποθετήσουμε σε χρονολογική ακολουθία, πιθανώς θε­σπίστηκαν κατά τα τρία έτη που ακολούθησαν. Τουλάχιστον δύο από τα μέτρα αυ­τά είχαν ισχυρό αντίκτυπο στις μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη. Το πρώτο ήταν η επαναφορά σε ισχύ ενός παλαιού νόμου, μάλλον από την εποχή του Δράκοντα, ο οποίος διακήρυττε ότι εάν κάποιος επιχειρούσε ή υποβοηθούσε την εδραίωση της τυραννίας στην Αθήνα, θα θεω­ρείτο παράνομος αυτός και οι απόγονοι του. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η δημοσίευση των ονο­μάτων των Πεισιστρατιδών και η απαγόρευση που απαγγέλθηκε εναντίον τους, γεγονότα τα οποία μαθαίνουμε από τον Θουκυδίδη (ΣΤ', 55, 12), συνδέονται με την ψήφιση του ως άνω νό­μου. Ένα άλλο μέτρο που επηρέασε τις μεταρ­ρυθμίσεις του Κλεισθένη ήταν η αναθεώρηση του καταλόγου των πολιτών (διαψηφισμός), ο οποίος, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, πραγμα­τοποιήθηκε λίγο μετά την εκδίωξη των τυράν­νων και αφορούσε «ανθρώπους νόθας κατα­γωγής», «διότι επικρατούσε η αντίληψη ότι πολ­λοί απολάμβαναν πολιτικά δικαιώματα, χωρίς να τα δικαιούνται» (Αθηναίων Πολιτεία, IT', 5). Μόνο εικασίες μπορούμε να διατυπώσουμε για το ποιοι ήταν εκείνοι που αφορούσε ο νόμος και πώς είχαν στερηθεί τα πολιτικά τους δι­καιώματα. Πάντως, αφού πριν από τον Κλει­σθένη η συμμετοχή σε κάποια φρατρία συνι­στούσε τη μόνη απόδειξη της ιθαγένειας, ο δια­ψηφισμός μάλλον υποχρέωνε τις φρατρίες να εξετάσουν ή να αναθεωρήσουν τους καταλό­γους των μελών τους, ώστε να εξαιρεθούν από την τάξη των πολιτών όσοι δεν ήταν καταχω­ρισμένοι. Ο Αριστοτέλης μάς πληροφορεί ότι στερήθηκαν τότε των πολιτικών δικαιωμάτων τους όσοι «από φόβο» προσχώρησαν στην πα­ράταξη του Πεισιστράτου, προφανώς επειδή είχαν ανάγκη την προστασία του. Μάλλον την ίδια τύχη είχαν οι μισθοφόροι και σωματοφύ­λακες, τους οποίους χρησιμοποίησε ο Πεισί­στρατος όταν ανέβηκε στη εξουσία, και γι' αυ­τό τους έδωσε άδεια να εγκατασταθούν στην Αττική, καθώς και απόγονοι ειδικευμέ­νων τεχνιτών, τους οποίους ο Σόλων ενθάρρυνε να εγκατασταθούν με τις οικογένειες τους στην Αττική. Σύμφωνα με τη γνώμη του Πλουτάρ­χου, το γεγονός ότι ο Σόλων τους είχε αναγνωρίσει επισήμως ως πο­λίτες αποτελούσε ήδη ένα πρώτο πρόβλημα. Το σπουδαιότερο πρόβλη­μα, όμως, ήταν ότι και αυτοί και οι μισθοφόροι του Πεισιστράτου μπο­ρούσαν κάλλιστα να ασκούν ορισμένα πολιτικά δικαιώματα, όπως να πα­ρευρίσκονται σε συνεδριάσεις της εκκλησίας του δήμου και της Ηλιαί­ας, με ρητή ή σιωπηρή έγκριση του τυράννου, χωρίς να έχουν γίνει πο­τέ αποδεκτοί από τις φρατρίες. Είναι, λοιπόν, αντιληπτό ότι αυτοί οι άν­θρωποι ήταν πολιτικώς ευάλωτοι με­τά την πτώση της τυραννίας. Με τον περιορισμό της ιδιότητας του πολί­τη σε όσους περιλαμβάνονταν στους καταλόγους των φρατριών, που κα­θιέρωσε ο διαψηφισμός, στερήθηκαν όσα πο­λιτικά δικαιώματα ασκούσαν προηγουμένως.

Γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία για δύο γεγονότα αυτής της περιόδου. Ελάχιστα συ­μπεράσματα μπορούμε να εξαγάγουμε από το «Πάριο Χρονικό» (επ. 46), με βάση το οποίο ο θεσμός των μουσικών αγώνων με χορούς αν­δρών, πιθανώς στα Παναθήναια, εισήχθη για πρώτη φορά την περίοδο που άρχων ήταν ο Λυσαγόρας, το 509/8 π.Χ. Αντιθέτως, είναι απο­καλυπτικό το γεγονός ότι η γιορτή, την οποία ο Πεισίστρατος μετέτρεψε σε πατριωτικό εορτα­σμό της Αθήνας, διατηρήθηκε μετά την πτώση της τυραννίας, ενδεχομένως με κάποιες τροπο­ποιήσεις. Μεγαλύτε­ρο ενδιαφέρον πα­ρουσιάζει η αναφορά του Πλινίου (Naturcdis Historia, «Φυσική Ιστορία», ΧΧΧIV.17),ότι το 509 π.Χ. φιλοτεχνήθη­καν στην Αθήνα αγάλματα των «Τυ­ραννοκτόνων» Αρμο­δίου και Αριστογείτονα, τα οποία αδιαμφισβήτητα είναι πανομοιό­τυπα με αυτά που αποδίδει ο Παυ­σανίας {Αττικά, 8.5) στον Αντήνο­ρα. Αν και η χρονολογία δεν πρέ­πει να είναι σωστή, φαίνεται ότι αμέσως μετά την ανατροπή των τυράννων, η τυραννοκτονία εορ­ταζόταν δημοσίως.

Στην ίδια εποχή αποδίδεται, επίσης, κάποιο διάταγμα που απαγόρευε τα βασανιστήρια εις βάρος Αθηναίων πολιτών, το οποίο χρονολογείται από τον Ανδοκίδη, στην περίοδο που άρχων ήταν ο Σκαμάνδριος, για το λόγο ότι τέτοια βασανιστήρια συνήθως γίνονταν από τους τυράννους. Καθώς δεν υπάρχει κα­μία αυτοτελής ένδειξη που να πα­ραπέμπει στη θητεία του Σκαμανδρίου, έχει γίνει κοινώς αποδεκτό ότι η εν λόγω νομοθεσία θεσπίστη­κε το επόμενο έτος μετά από την εκ­δίωξη των τυράννων, δηλαδή το 510/9 π.Χ.

http://www.sakketosaggelos.gr/

Είχε προσωπική σχέση με τη Σαπφώ ο ποιητής Αλκαίος;

«Τον καιρό της Σαπφούς», έργο του Τζον Γουίλιαμ Γκόντγουαρντ, Μουσείο J. Paul Getty (1904).

Είχε προσωπική σχέση με τη Σαπφώ ο ποιητής Αλκαίος;

Για την προσωπική σχέση του Αλκαίου με τη Σαπφώ δεν είναι, βέβαια, τίποτε γνωστό, όμως ήδη η αρχαιότητα τους έβλεπε σαν ποιητικό ζευγάρι και έτσι τους παρέστησε (αγγειογραφία του 5ου αι. π.Χ.: Schefold 55). Απέναντι στην τρυφερή θηλυκότητα της Σαπφώς στέκεται - δημιουργώ­ντας την αίσθηση μιας ζωηρής αντίθεσης - ο αντρίκιος, γεμάτος δύναμη αγωνιστικός χαρα­κτήρας του Αλκαίου.

ΟΛΟΙ έχουν ακουστά για τον λυρικό ποιητή Αλκαίο από τη Μυτιλήνη (Μυτιληναίος). Γεννήθηκε μεταξύ 630 και 620 π.Χ. στη Μυτιλήνη της Λέσβου. Οι χρονολογίες της ζωής του, για τις οποίες δεν έχουμε από που­θενά αλλού πληροφορίες, συνάγονται, λειψές όμως και αβέβαιες, μόνο από τα ποιήματά του. Ο Αλκαίος ήταν βαθιά μπλεγμένος στους κομματι­κούς αγώνες των αριστοκρατών της πατρίδας του: σε μια αψιμαχία με τους Αθηναίους στον Ελλήσποντο έχασε την ασπίδα του· ύστερα από μια απόπειρα δίχως αποτέλεσμα κατά του τυ­ράννου Μυρσίλου έπρεπε να πάει εξορία· τον θάνατο του τυράννου ο Αλκαίος τον χαιρέτισε με στί­χους πανηγυρικής αγαλλίασης (332 LP" τους στίχους του Αλκαίου τους χρησιμοποίησε αργότερα ο Οράτιος - ωδή Ι 37 - για τον θάνατο της Κλεο­πάτρας). Με τον Πιττακό, που πήρε στη συνέ­χεια την εξουσία, ο Αλκαίος φαινόταν να έχει φιλικές σχέσεις, ύστερα όμως από λίγο του επιτέθηκε άγρια και έπρεπε να ξαναπάει εξορία (Θράκη, Αίγυπτο;). Κατοπινότεροι στίχοι του μιλούν για μια επάνοδο του στην πατρίδα, κάτι που ίσως μας επιτρέπει να σκεφτούμε κάποια αμνηστεία· ένα ποίημα (50 LP) δείχνει τον ποιητή σε μεγα­λύτερη ηλικία, η χρονολογία όμως του θανάτου του είναι άγνωστη.

Η ζωή των αριστοκρατών

Το πλούσιο έργο του Αλκαίου περιλάμβανε ποιή­ματα που γράφτηκαν με τις πιο διαφορετικές αφορμές και είχαν το πιο ποικίλο περιεχόμενο, ήδη όμως η αρχαιότητα τα έβαλε σε κάποια τά­ξη: ύμνοι σε θεούς και ήρωες, καθώς και μυθο­λογικά θέματα, εκπροσωπούνται, στα αποσπά­σματα που έχουμε, μόνο σποραδικά· τραγούδη­σε τον Απόλλωνα, τους Διόσκουρους και τον Ερμή- από τις επικές μορφές έβαλε στην ποίηση του τον Αίαντα και την Ελένη. Tα λεγόμενα «στασιωτικά» του ποιήματα ήταν, κατά κανόνα, ποιήματα καθημερινής πολιτικής πραγματικό­τητας, που τραγουδιούνταν στις συντροφιές των ομοϊδεατών και άσκησαν μεγάλη επίδραση στα αττικά σκόλια: αγωνιστική διάθεση, μίσος και έχθρα, αγαλλίαση για τις νίκες, απελπισία για τις ήττες χαρακτηρίζουν αυτά τα τραγούδια, και μαζί προειδοποιήσεις μπροστά στον κίνδυνο από τους τυράννους και προσκλήσεις σε αγώνες για την ελευθερία. Εδώ ανήκει η ματιά στην αί­θουσα των όπλων (357 LP), αλλά και η πρό­σκληση σε πιοτό με την παρέα ενώ έξω λυσσο­μανάει ο χειμώνας (338" ο Οράτιος το μιμήθηκε στην ωδή Ι 9): τέτοια ποιήματα μας δίνουν μια ιδέα για τον τρόπο ζωής αυτών των αριστοκρα­τών. Από πλευράς περιεχομένου στενά δεμένα με αυτά είναι τα τραγούδια του πιοτού, που τρα­γουδιούνταν στα συμπόσια· μερικές φορές με ένα ελαφρά φιλοσοφικό χρώμα εκφράζουν αλή­θειες της ζωής με έναν τρόπο που θυμίζει γνωμι­κά. Από τα ερωτικά του τραγούδια δεν μας σώ­θηκε σχεδόν τίποτε· δεν έλειπαν, ωστόσο, από τον κύκλο των θεμάτων του. Μπροστά σε άμεσα βιωματική ποίηση φαίνεται πως βρισκόμαστε με το ποίημα 326· αρχαίες υποδείξεις και ποικι­λότροπη αργότερα μίμηση μπορούμε να θεωρή­σουμε ότι μας πρόσφεραν την απόδειξη ότι το ποίημα είχε αλληγορικό χαρακτήρα και ότι εν­νοούσε τη στιγμή ενός επαναστατικού ανατρε­πτικού κινήματος (χρησιμοποιήθηκε από τον Αισχύλο στους Επτά, από τον Σοφοκλή στην «Αντιγόνη», αργότερα από τον Οράτιο στην ωδή Ι 14)· η αλληγορία για το κράτος-πλοίο έγινε στο τέλος κοινό γλωσσικό κτήμα (J. Anouilh στην Αντιγόνη του). Μεγάλη εικονογραφική δύναμη έχει η συγκλονιστική περιγραφή της βασανιστι­κής κάψας του καλοκαιριού (347).

Η προσωπική σχέση Σαπφούς και Αλκαίου

Όπως η Σαπφώ, έγραψε και ο Αλκαίος σε αιολι­κή διάλεκτο· αυτό το δίδυμο αστέρι αποτελεί την κορυφαία στιγμή του ελληνικού λυρισμού. Για την προσωπική σχέση του Αλκαίου με τη Σαπφώ δεν είναι, βέβαια, τίποτε γνωστό, όμως ήδη η αρχαιότητα τους έβλεπε σαν ποιητικό ζευγάρι και έτσι τους παρέστησε (αγγειογραφία του 5ου αι. π.Χ.: Schefold 55). Απέναντι στην τρυφερή θηλυκότητα της Σαπφώς στέκεται - δημιουργώ­ντας την αίσθηση μιας ζωηρής αντίθεσης - ο αντρίκιος, γεμάτος δύναμη αγωνιστικός χαρα­κτήρας του Αλκαίου. Με την αμεσότητα και τη χρωμα­τική τους ποικιλία, με την εικονογραφική δύνα­μη των εκφράσεων τους και με την ψυχική τα­ραχή που αυτές προκαλούν, με το ταμπεραμέντο και με το πάθος τους τα ποιήματα αυτά συνε­παίρνουν τον αναγνώστη και τον μεταφέρουν πέρα από τις στιγμές του χρόνου στις οποίες αυ­τά αναφέρονται. Στους ύμνους του η γλώσσα του βρίσκει - με έναν τρόπο εντελώς φυσικό -γερό στήριγμα στη γλώσσα του έπους· κατά τα άλλα εμφανίζεται λιτή και δίχως εκφραστικό πάθος. Από την πλευρά της μορφής ο Α. χρησι­μοποίησε το πλούσιο απόθεμα σε αιολικά, με περισσή τέχνη κατασκευασμένα στροφικά τρα­γούδια (τετράστιχα- δάκτυλοι, ίαμβοι, χορίαμβοι, γλυκώνειοι)· με εξαιρετική τέχνη κατα­σκευασμένες στροφές πήραν το όνομα τους από το όνομα του, από το όνομα της Σαπφώς και από το όνομα του Ασκληπιάδη, είχαν όμως ήδη πάρει την οριστική τους μορφή στην εποχή του.
Tα ποιήματα του Αλκαίου ήταν πολύ δημοφιλή στους Αττικούς, όπως δείχνουν οι πολλαπλές επιδράσεις τους στα σκόλια· τραγικοί και κωμι­κοί ποιητές τον παραθέτουν ευκαιριακά. Τη με­γαλύτερη επίδραση την άσκησε στον Οράτιο, ο οποίος τον μιμήθηκε συχνά και σύγκρινε το «πιο γεμάτο σε δύναμη τραγούδι» του Αλκαίου με το τραγούδι της Σαπφώς (ωδή III 13).
Η γενική εκτίμηση είχε ως αποτέλεσμα να συμπεριληφθεί το όνομα του Αλκαίου στον Κανόνα των λυρικών ποιητών, που περιλάμβανε εννέα κλασικούς, στους οποίους οι αλεξανδρινοί λό­γιοι απέδιδαν ύψιστη τιμή. Ο Αριστοφάνης ο Βυζάντιος έκανε μια θεμελιώδη έκδοση των ποι­ημάτων του Αλκαίου σε 10 βιβλία· ακόμη και στον Ιο αι. μ.Χ. γράφονταν υπομνήματα στο έργο του. Το μαρτυρούν υπολείμματα τους σε ευρήματα μας από τον 2ο και 3ο αι. μ.Χ. στην Αίγυπτο. Ως εμάς έφτασαν μόνο αποσπάσματα, στα οποία προστέθηκαν, εντελώς πρόσφατα, πολυάριθμα παπυρικά ευρήματα.

http://www.sakketosaggelos.gr/

Οι … κοριοί του παρελθόντος!

Οι … κοριοί του παρελθόντος!

Όποιος διαβάσει την «Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας» του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ, θα βρει πολλά σπαρταριστά στιγμιότυπα που έχουν να κάνουν με τους … κοριούς του παρελθόντος! Σπεύδω, λοιπόν, να καταγράψω στο σημερινό μας άρθρο ορισμένα εξ αυτών, δεδομένου ότι ο χώρος είναι πολύ μικρός για την καταγραφή όλων των … κοριών της ιστορίας. Και ιδού μερικά αποσπασματικά κείμενα από την «Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας»:

ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΙ ΠΑΝΤΟΥ!

. Ο σκοπός δεν ήταν η άμεση επίθεση εναντίον αυτών των κρατών, αλλά να εξα­ναγκασθούν να αλλάξουν τη στάση τους υπό την απειλή της αυστηρής τιμωρίας. Αν και ο Ξέρξης βρισκόταν ακόμη στην Ασία, εν­δεχόμενος πόλεμος ανάμεσα στα ελληνικά κρά­τη θα ήταν καταστροφικός και η ελληνική Συμ­μαχία τον απέφυγε. Tα κράτη που είχαν μηδίσει αναγνώρισαν το λάθος τους. Οι Θεσσαλοί επι­καλέστηκαν καταναγκασμό και κατηγόρησαν τους Αλευάδες (Η', 172.1), έπειτα οι Λοκροί και οι Θηβαίοι ενίσχυσαν με στρατεύματα την ελ­ληνική Συμμαχία. Αυτές οι αλλαγές τακτικής συνοδεύτηκαν αναμφίβολα από αλλαγές και στη διακυβέρνηση του κάθε κράτους. Πάντως, τα συγκεκριμένα κράτη δεν έγιναν δεκτά ως μέλη της Συμμαχίας. Στο μεταξύ, οι πρέσβεις διέφυ­γαν στη Μακεδονία και έστειλαν τις αναφορές τους στον Ξέρξη, που βρισκόταν στις Σάρδεις.
Στη συνέχεια, η Συμμαχία έστειλε κατα­σκόπους στις Σάρδεις για να συγκεντρώσουν πληροφορίες σχετικά με τις δυνάμεις του Ξέρ­ξη. Οι κατάσκοποι συνελήφθησαν, αλλά ο Ξέρ­ξης, επιθυμώντας να γίνει γνωστή στους Έλλη­νες η κολοσσιαία κλίμακα των προετοιμασιών του, τους άφησε να φύγουν. Οι κατάσκοποι επέστρεψαν μάλλον τον Ιανουάριο του 480 π.Χ. Στο μεταξύ, η Συμμαχία είχε καλέσει το Άργος να προσχωρήσει σε αυτή και είχε απαιτήσει από τον Γέλωνα των Συρακουσών, την Κέρκυ­ρα και την Κρήτη να προσφέρουν βοήθεια. Το Άργος συμφώνησε, υπό τους όρους ότι θα μοι­ραζόταν εξ ημισείας την ηγεσία με τη Σπάρτη, και ότι η τελευταία θα συναινούσε σε τριακο­νταετή ειρήνη μεταξύ των δύο κρατών. Οι Σπαρτιάτες ανακοίνωσαν στους εκπροσώπους των συμμάχων ότι αρνούνταν να παραχωρήσουν περισσότερο από το ένα τρίτο της ηγεσίας, κά­τι που το Άργος δεν αποδέχθηκε. Αυτό αποτε­λούσε έμμεση εκδήλωση μηδισμού (Η', 149.3). Η άμεση εκδηλώθηκε αργότερα (Γ, 12.2, πρβλ. Η', 151). Ο Γέλων, επίσης, αξίωσε συμμετοχή στην ηγεσία, αίτημα το οποίο δεν έγινε δεκτό και έτσι αρνήθηκε κι αυτός να βοηθήσει. Αντι­θέτως, έστειλε έναν αντιπρόσωπο να προτεί­νει φιλικό διακανονισμό και να παραδώσει ένα πολύτιμο δώρο για τον Ξέρξη, στους Δελφούς, όπου και παρέμεινε αναμένοντας τις εξελίξεις. Η Κέρκυρα απάντησε πιο διπλωματικά, αλλά το στρατιωτικό της τμήμα που απαρτιζόταν από εξήντα τριήρεις διέκοψε απότομα τον περίπλου της Πελοποννήσου, όταν οι Έλληνες χρειάζο­νταν βοήθεια. Οι Κρήτες, επίσης, αρνήθηκαν. Μόνο αυτοί επικαλέσθηκαν την απάντηση των Δελφών, ότι ο θεός υπαινίχθηκε πως έπρεπε να τηρήσουν ουδέτερη στάση (Η', 169).»

ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ … ΣΤΟ ΚΟΛΠΟ!

«Ο Ιέρων διατήρησε τον έλεγχο στις ακτές του Τυρρηνικού πελάγους, καθώς η Κύμη παρέμεινε στα χέρια του, μέχρι το τέλος της ζωής του. Με­τά το θάνατο του Αναξίλαου, περί το 476 π.Χ., η επικυριαρχία στο Ρήγιο και τη Μεσσήνη ανατέθηκε στον Μίκυθο, πρώην πιστό ακόλουθο του Ανα­ξίλαου, ο οποίος κυβέρνησε εντίμως ως επίτροπος των διαδόχων του κυ­ρίου του (Ηρόδ. Ζ', 170.4. Ιουστίνος, IV.2.5. Διόδωρος, Βιβλίο 11,48.2).
Ωστόσο, όταν ενηλικιώθηκαν (περί το 469/8 π.Χ.), ο Μίκυθος απαλλάχθηκε από τα καθήκοντα του με τιμές, και, με προσωπική παρέμβαση του Ιέρωνα, αφού παρέδωσε άμεμπτη λογοδοσία, αποσύρθηκε έως το θάνατο του στην Τεγέα της Αρκαδίας (Ηρόδ. ό.π. Παυσανίας, Ηλιακά Α', ΚΣΤ', 2-5. DGE 794).
Εκτός από τις κρίσιμες αυτές καταστάσεις, ο Ιέρων ενορχήστρωσε με επιτυχία τη «συναυ­λία» της ελληνικής Σικελίας έως το θάνατο του Θήρωνα, το 472 π.Χ. Tα τελευταία χρόνια του, ωστόσο, δεν ήταν και τόσο ευτυχισμένα. Η πτώ­ση των τυραννίδων στον Ακράγαντα, τη Γέλα και την Ιμέρα πρέπει να είχε επιπτώσεις και στην επικράτεια των Συρακουσών, ίσως με τη μορφή μίας καταπιεστικότερης διακυβέρνησης.
Οι μαρτυρίες, ωστόσο, είναι αμφιλεγόμενες και όχι ακριβώς χρονολογημένες. Η εικόνα που πα­ραδίδει ο Επίχαρμος όταν περιγράφει νυχτερι­νές περιπόλους να δέρνουν έναν ύπο­πτο περιπλανώμενο στους δρόμους των Συρακουσών (απόσπ. 35 Kaibel) δεν είναι τίποτε παραπάνω από μία τυπική σκηνή της νυκτερινής ζωής κάθε αρχαίας πόλης.
Ωστόσο, υπάρ­χουν μαρτυρίες ότι ο Ιέρων μίσθωνε τακτικά κατασκόπους και πληροφο­ριοδότες. Ο Αριστοτέλης χρησιμο­ποιούσε έναν όρο από τις Συρακούσες, ποταγωγίδες, ίσως για γυναίκες κατασκό­πους («αι ποταγωγίδες καλούμενοι»). Αναφέ­ρει, επίσης, τους ωτακουστές που έστελνε ο Ιέ­ρων για να ακούσουν τις ομιλίες και τις από­ψεις των ανθρώπων στην πόλη («και ους ωτακουστάς εξέπεμπεν Ιέρων»: Πολιτικά Ε', 1313β11).
Στα τυραννικά καθεστώτα, ωστόσο, τα μέσα αυ­τά είναι συνηθισμένα. Στις δημοκρατίες, επί­σης, υπήρχαν οι συκοφάντες. Ο Αριστοτέλης γνώριζε ότι ίσως ο Ιέρων είχε δανειστεί το πρό­τυπο των ωτακουστών από την Περσία. Στις Συρακούσες, πάντως, προκαλούσαν φόβο και δυ­σπιστία ακόμη και στην Αυλή του τυράννου…»!

ΤΑ «ΜΑΤΙΑ» ΚΑΙ ΤΑ «ΑΥΤΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ»!

« Στα έργα του Ξενοφώντα για την Περσική αυτοκρατορία που έχουν πιο θεωρητικό χαρα­κτήρα, ιδίως ο Οικονομικός (Βιβλίο Δ') και τα συ­ναφή τμήματα της Κύρου Παιδείας, κατά συνεκδοχή με τον Ισοκράτη, διαπιστώνουμε ότι την καλή συμπεριφορά των σατραπών δια­σφάλιζε μία σειρά θεσμικών ελέγχων, όπως: η στάθμευση αυτοκρατορικού στρατού στις σα­τραπείες (Ισοκράτης, Πανηγυρικός, 145), η κα­τανομή των διοικητικών αρμοδιοτήτων που ενθάρρυνε την κατασκοπεία και την απόδοση κα­τηγοριών (Ξενοφών, Οικονομικός, Δ', 11), ο διο­ρισμός φρουράρχων από τον Μεγάλο Βασιλέα για να επιθεωρούν και να μεριμνούν για ενδε­χόμενη αμέλεια των διοικητών (Ξενοφών, Κύ­ρου Παιδεία, Η', 6.1), οι περιοδείες επιθεωρη­τών με αστυνομικές αρμοδιότητες (ό.π., 16), η παρουσία αυτοκρατορικών γραφέων στα σα­τραπικά δικαστήρια (Ηρόδοτος, Γ', 128.3) και άλλοι. Η ιδέα ότι υπήρχαν «Μάτια του Βασιλέ­ως» (Ηρόδοτος, Α', 114. Αισχύλος, Πέρσαι, στίχ. 980. Πλούταρχος, Αρταξέρξης, IB'), όπως και «Αυτιά του Βασιλέως» (Ξενοφών, Κύρου Παι­δεία, Η', 2.11) υπήρξε ελκυστική για τους Έλλη­νες. Ωστόσο, οι ανατολικές πηγές μέχρι στιγ­μής επιβεβαιώνουν μόνο την ύπαρξη των «Αυ­τιών», με την αραμαϊκή λέξη guskaye, «ωτακου­στές». Αλλά ακόμη και αυτό δεν είναι βέβαιο (βλ. κεφ. Η', Η Κύπρος και η Φοινίκη).»
Εξυπακούεται ότι παρόμοια θέματα, μπορεί να βρει κανείς στο τρίτομο έργο του Πολύαινου: «Στρατηγήματα», όπου ο γνωστός ρήτωρ του 2ου αιώνος μ.Χ., αναπτύσσει τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούσαν οι στρατηγοί της αρχαιότητος για να κερδίσουν τις μάχες.

http://www.sakketosaggelos.gr/

Η Προκατακλυσμιαία Αρχαία Ελλάς

Ο Δευκαλίων θεωρείται ως ένα ημι-μυθολογικό πρόσωπο, που σχετίζεται άμεσα με ένα από τα πλέον σημαντικά γεγονότα της αρχαιότητας.

Με τον περίφημο ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟ ΤΟΥ ΔΕΥΚΑΛΙΩΝΑ ο οποίος αποτέλεσε την λήξη της μέχρι τότε πορείας της Ανθρωπότητας, και ταυτοχρόνως σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εξελικτικής περιόδου επάνω στον πλανήτη μας.
Σύμφωνα με την Μυθολογία μας, ο Δευκαλίων πληροφορήθηκε από τον πατέρα του, τον ΠΡΟΜΗΘΕΑ, για έναν επερχόμενο κατακλυσμό, και σύμφωνα με τις εντολές που του έδωσε, κατασκεύασε ένα ειδικό πλοίο στο οποίο συγκέντρωσε τα απαραίτητα εφόδια και τις κατάλληλες ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ για να καταφέρει να επιβιώσει κατά την διάρκεια αυτού του κατακλυσμού.

Όταν ολοκλήρωσε την κατασκευή του πλοίου, επιβιβάστηκε σε αυτό μαζί με την γυναίκα του και σχεδόν αμέσως ο Δίας ξεκίνησε τον κατακλυσμό!
Όταν μετά από πολλές μέρες σταμάτησαν επιτέλους οι βροχές, το πλοίο του Δευκαλίωνα, σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, προσάραξε πάνω στην κορφή του Παρνασσού.
Τότε, ο Δευκαλίων και η Πύρρα κατέβηκαν στην ξηρά, διαπίστωσαν ότι ολόκληρος ο κόσμος καταστράφηκε ως αποτέλεσμα του κατακλυσμού και για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους, που οι ίδιοι ήταν ακόμα ζωντανοί, πρόσφεραν θυσία στον Φύξιο Δία.

Τότε έλαβαν την εξής παράδοξη εντολή:
Προκειμένου να αναγεννηθεί το Ανθρώπινο γένος, άρχισαν να πετάνε πέτρες πίσω από την πλάτη τους:
Οι πέτρες που πετούσε ο Δευκαλίωνας μεταμορφώνονταν σε Άνδρες και
Οι πέτρες που πετούσε η Πύρρα μεταμορφώνονταν σε Γυναίκες.
Το γεγονός ότι η Πύρρα και ο Δευκαλίων πετούσαν πίσω τους πέτρες υποκρύπτει την λειτουργίας του νόμου σύμφωνα με την οποία πραγματοποιούνται οι επανενσαρκώσεις των Ψυχών.
Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο των επανενσαρκώσεων, ο οποίος είναι απολύτως αποδεκτός στο αρχαίο Ελληνικό Θρησκευτικό και εκπαιδευτικό σύστημα, η Ψυχή ξεκινάει το ταξείδι της ενσάρκωσής της, αρχικά με την μορφή κάποιου πετρώματος,αφού αποτελεί και αυτή ένα προϊόν της περίφημης «Μεγάλης Έκρηξης» ακολουθώντας την σταδιακή Συμπαντική Εξέλιξη.

Έτσι, αυτό το αρχικό πέτρωμα, στην συνέχεια μετασχηματίζεται σε φυτό, για να καταλήξει με την σειρά του σε ζώο, ώσπου να καταφέρει τελικά να ενσαρκωθεί κάποτε σεΆνθρωπο που αποτελεί βεβαίως το κορυφαίο δημιούργημα στην αλυσίδα της εξέλιξης των Ειδών, όπως την περιγράφει και ο Αριστοτέλης στο βιβλίο του «Μετά τα Φυσικά».
Οι άνθρωποι που δημιουργήθηκαν από αυτές τις πέτρες ονομάστηκαν λαός.
Όπως είναι γνωστό, στα αρχαία ελληνικά ο ΛΙΘΟΣ ονομάζεται ΛΑΣ και ακριβώς αυτή η λέξη αποτελεί το δεύτερο συνθετικό της σύνθετης λέξης ΕΛ-ΛΑΣ που σημαίνει: ΛΙΘΟΣ ΦΩΤΟΣ.
Όπως γνωρίζουμε η λέξη ΕΛΛΑΣ δεν επικράτησε στο εξωτερικό, όπου η πατρίδα μας είναι γνωστή κυρίως με το όνομα… GREECE.
Πολλές φορές μάλιστα, θεωρούμε το GREECE ως υποτιμητικό και δηλώνουμε ότι η πατρίδα μας ονομάζεται ΕΛΛΑΣ.

Πόσο δίκιο έχουμε όμως έχουμε να πιστεύουμε κάτι τέτοιο;
Πόσο υποτιμητικός είναι ο όρος Γραικός;
Την απάντηση και σε αυτό το ερώτημα μας την δίνει και πάλι, μέσα από τα βάθη των αιώνων… ο Αριστοτέλης!
Όπως γνωρίζουμε ο Αριστοτέλης θεωρείται ίσως ο κορυφαίος Έλληνας Φιλόσοφος.
Έχουμε διαπιστώσει και σε προηγούμενα άρθρα μας, ότι αν καταφέρουμε να κατανοήσουμε ακόμα και μία παράγραφο από οποιοδήποτε βιβλίο του, το γεγονός αυτό θα έχει σίγουρα πολύ θετικό αποτέλεσμα στην πρόοδο της νόησης μας και στην ανάπτυξη της ευφυΐας μας.

Ο Κατακλυσμός του Δευκαλίωνα, παρουσιάζεται ως ιστορικό γεγονός, σε ένα από τα σχετικά άγνωστα βιβλία του Αριστοτέλη, στα «Μετεωρολογικά» και φαίνεται να έχει άμεση σχέση με το ποια θα πρέπει να είναι η επίσημη ονομασία της Ελλάδας!
Όπως θα δούμε, ο Φιλόσοφος πιστεύει ότι οι κατακλυσμοί δεν είναι αποτέλεσμα κάποιων τυχαίων γεγονότων, αλλά αποτελούν ένα επαναλαμβανόμενο φυσικό φαινόμενο που ακολουθεί και αυτό τους δικούς του Νόμους.
Στο επόμενο και τελευταίο μέρος του άρθρου θα αναλύσουμε περαιτέρω ταΜετεωρολογικά του Αριστοτέλη που μας παρέχουν αρκετές πληροφορίες τόσο για τους κατακλυσμούς όσο και τους Γραικούς της Αρχαίας Ελλάδας.


apocalypsejohn.com             http://amfipolinews.blogspot.gr/

Η θέση της Γης στο κέντρο του κόσμου

Βαβυλωνιακός χάρτης της Οικουμένης (6ος ή 5ος αι. π.Χ.)

Μιλήσαμε ήδη για τον χάρτη της Γης, που πρώτος σχεδίασε ο Αναξίμανδρος, όπως και για τη θυμηδία που αυτοί οι πρώιμοι χάρτες προκαλούν στον Ηρόδοτο. Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι ένα πρόσφατο εύρημα, μια πήλινη βαβυλωνιακή πλάκα του 6ου ή 5ου αιώνα π.Χ., που έχει χαραχθεί με τη βοήθεια ενός πρωτόγονου διαβήτη, αποτελεί έναν τέτοιο χάρτη της οικουμένης (βλ. εικόνα). Η αντίδραση λοιπόν του Ηροδότου δεν είναι παράλογη, αφού αυτός ο χάρτης θα ήταν εντελώς άχρηστος σε έναν ταξιδιώτη ή σε έναν ναυτικό. Ήθελε όμως ο Αναξίμανδρος να βοηθήσει τους ταξιδιώτες και τους ναυτικούς με τον «χάρτη» του, ή μήπως το σχεδίασμα αυτό της Γης δεν ήταν παρά εφαρμογή της κοσμολογικής του έκθεσης;

Στον χάρτη του Αναξίμανδρου η επιφάνεια της Γης θα πρέπει να απεικονιζόταν σαν ένας κυκλικός δίσκος με συμμετρική κατανομή των γνωστών περιοχών της οικουμένης. Αν παρακάμψουμε προς στιγμήν την έμφαση στη συμμετρία, η εικόνα αυτή δεν έρχεται σε αντίθεση με την παλαιότερη, παραδοσιακή σύλληψη της μορφής της Γης. Τόσο στα ομηρικά έπη όσο και στις κοσμολογικές αφηγήσεις των ανατολικών λαών η Γη θεωρείται ακίνητη και επίπεδη, καταλαμβάνει κεντρική θέση στο σύμπαν, και μάλλον έχει σχήμα κυκλικό. Η αντίληψη αυτή υιοθετείται και από τον Θαλή, με τη διαφορά ότι ο Θαλής προβληματίζεται πλέον για το υποστήριγμα της ακίνητης Γης, για να καταλήξει τελικά στο συμπέρασμα ότι η Γη επιπλέει στο νερό.

Η εξήγηση της ακινησίας της Γης απασχολεί και τον Αναξίμανδρο. Η δική του όμως απάντηση είναι εντελώς απρόσμενη και επαναστατική.

Τὴν δὲ γῆν εἶναι μετέωρον ὑπὸ μηδενὸς κρατουμένην, μένουσαν δὲ διὰ τὴν ὁμοίαν πάντων ἀπόστασιν.

Η Γη είναι μετέωρη και δεν κυριαρχείται από τίποτε. Ισορροπεί γιατί απέχει ίση απόσταση από τα πάντα.

Ιππόλυτος, Έλεγχος 1.6.3

Δεν χρειάζονται ούτε ρίζες ούτε σταθερό υποστήριγμα για να σταθεί η Γη ακίνητη, υποστηρίζει ο Αναξίμανδρος. Η Γη είναι μετέωρη, δεν στηρίζεται πουθενά, δεν κυριαρχείται από τίποτε. Παρ᾽ όλα αυτά μένει ακίνητη, απλώς και μόνο γιατί βρίσκεται στο κέντρο - «γιατί απέχει ίση απόσταση από τα πάντα». Η «ίση απόσταση» θα πρέπει να είναι η απόσταση της Γης από κάποια ακραία σημεία, από τις εσχατιές του σύμπαντος. Αυτή είναι άλλωστε και η ερμηνεία του Αριστοτέλη: «Υπάρχουν και κάποιοι, όπως ο Αναξίμανδρος, που υποστηρίζουν ότι η Γη μένει ακίνητη εξαιτίας της ομοιομορφίας· γιατί, αν κάτι έχει εξαρχής καταλάβει το κέντρο και βρίσκεται σε ίση απόσταση από τα άκρα, δεν θα κινηθεί ούτε προς τα επάνω ούτε προς τα κάτω ούτε προς τα πλάγια» (Περί ουρανού 295b10).

Είναι όμως τόσο αυτονόητο ότι κάτι που βρίσκεται στο μέσο δεν θα κινηθεί προς τα επάνω, προς τα κάτω ή προς τα πλάγια; Σε ποια ανθρώπινη εμπειρία αντιστοιχεί αυτή η εικόνα; Στον κόσμο που ζούμε είναι εντελώς παράλογη η ισοτιμία των δυνατών διευθύνσεων. Όλα τα σώματα έχουν βάρος και επομένως, ακόμη κι αν βρεθούν προς στιγμήν σε κάποιο κεντρικό σημείο, έχουν τη φυσική τάση να πέφτουν προς τα κάτω. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι κάποια άλλα σώματα είναι από τη φύση τους ελαφρά, όπως λ.χ. η φωτιά και ο καπνός, και γι᾽ αυτά ισχύει το αντίθετο: ανεβαίνουν πάντοτε προς τα επάνω. Ούτε το δεξιό είναι ισότιμο με το αριστερό - αρκεί κανείς να σκεφτεί τη σταθερή διαδρομή του Ήλιου, τον προσανατολισμό των ιερών των ναών ή τη διαφορά στη δύναμη των δύο χεριών του ανθρώπου. Ο μόνος χώρος όπου υπάρχει αυτή η ισοτιμία και η ομοιομορφία είναι ο κόσμος των σχημάτων, ο κόσμος της γεωμετρίας, και κανείς ποτέ ως τότε δεν είχε διανοηθεί να συσχετίσει αυτό τον κόσμο της αφαίρεσης με τον δικό μας κόσμο, τον κόσμο μέσα στον οποίο κάθε μέρα ζούμε.

Πράγματι η εξήγηση του Αναξίμανδρου για την ακινησία της Γης κατά κάποιο τρόπο προϋποθέτει τον ορισμό του κύκλου ή της σφαίρας. Αργότερα, στην αυστηρή γλώσσα των μαθηματικών, ο κύκλος θα οριστεί ως εκείνο το σχήμα του οποίου όλα τα σημεία ισαπέχουν από το κέντρο. Ο Αναξίμανδρος δεν γνωρίζει βεβαίως αυτό τον ορισμό, αφού ακόμη δεν έχει γίνει κατανοητή η σημασία των μαθηματικών ορισμών. Γνωρίζει όμως χωρίς αμφιβολία τον πρακτικό τρόπο σχεδίασης των κύκλων με κάποιους πρωτόγονους διαβήτες ή με κάποιο σχοινί δεμένο σε ένα σταθερό καρφί. Η αρχή που διέπει τέτοιες πρακτικές κατασκευές είναι η ίση απόσταση των σημείων της περιφέρειας του κύκλου από το κέντρο. Ακόμη λοιπόν και σε ένα τέτοιο στοιχειώδες σχήμα το κέντρο είναι σταθερό γιατί δεν έχει κανένα λόγο να κινηθεί ούτε προς τα πάνω ούτε προς τα κάτω ούτε προς τα πλάγια. Η επαναστατική σύλληψη του Αναξίμανδρου συνοψίζεται στο γεγονός ότι μετέφερε τις ιδιότητες των σχημάτων στο σύμπαν, ότι συνέλαβε τη Γη ως γεωμετρικό κέντρο. Οι αισθήσεις των ανθρώπων και η εμπειρία τους υποχωρούν μπροστά στην ομοιογένεια και τη συμμετρία των γεωμετρικών σχημάτων.

Γεωμετρικό είναι και το σχήμα της Γης, κατά τον Αναξίμανδρο. Είναι κι αυτό «στρογγυλό» και παρομοιάζεται με τον σπόνδυλο ενός κίονα - είναι δηλαδή μάλλον κυλινδρικό. Οι άνθρωποι κατοικούν μόνο στη μία βάση του κυλίνδρου, ενώ η δεύτερη πρέπει να είναι ακατοίκητη και αόρατη σε μας (Ιππόλυτος, Έλεγχος 1.6.3). Άρα η οικουμένη είναι λογικό να σχεδιάζεται ως κυκλικός δίσκος.

Οι κοσμολογικές αντιλήψεις του Αναξίμανδρου ήταν πολύ καινοτομικές για την εποχή του και δεν βρήκαν άμεσους συνεχιστές. Ο Αναξιμένης θα επανέλθει στην αναγκαιότητα του υποστηρίγματος της Γης, θέτοντας τώρα ως υπόστρωμα τον αέρα. Ακόμη και ο Δημόκριτος, 150 χρόνια αργότερα, θα μιλήσει για δίνες που στηρίζουν την πεπλατυσμένη Γη. Χρειάστηκε να φτάσουμε στον Πλάτωνα για να αποδειχθεί η γονιμότητα της σύλληψης του Αναξίμανδρου: στην πλατωνική κοσμολογία η Γη είναι πλέον σφαιρική και ισορροπεί ακίνητη στο κέντρο του κλειστού, ομοιόμορφου και σφαιρικού σύμπαντος.

Δεν γνωρίζουμε πώς ο Αναξίμανδρος έφτασε σε ένα τόσο προχωρημένο στάδιο αφαίρεσης. Οι φυσιοκρατικές του αντιλήψεις, όπως είδαμε, στηρίχθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην προσεκτική παρατήρηση των φυσικών φαινομένων· τίποτε όμως από όσα παρατηρεί κανείς στη φύση δεν υποβάλλει την ιδέα του γεωμετρικού σύμπαντος. Αν τα μαθηματικά είχαν αναπτυχθεί νωρίτερα στην αρχαία Ελλάδα, τότε θα μπορούσαμε να αναζητήσουμε εκεί την πηγή της έμπνευσης του Αναξίμανδρου. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη. Η μαθηματική επιστήμη θα γίνει το υπόδειγμα της έγκυρης γνώσης μόνο στο τέλος του 5ου αιώνα π.Χ.

Μια πρόσφατη γοητευτική ερμηνεία ίσως μας δίνει ένα κλειδί για τη σωστή απάντηση. Ο γάλλος ιστορικός Ζαν-Πιερ Βερνάν (Μύθος και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα, σ. 183 κ.ε.) επισήμανε την αντιστοιχία που υπάρχει ανάμεσα στην κοσμολογία του Αναξίμανδρου και την ανάπτυξη της αρχαίας ελληνικής πόλης‒κράτους. Στην αρχαϊκή πόλη η εξουσία έχει την κάθετη δομή μιας πυραμίδας: στην κορυφή βρίσκεται ο κληρονομικός βασιλιάς, το ανάκτορο και η ακρόπολη της πόλης, και στη βάση της πυραμίδας ο ανίσχυρος λαός. Κατά τον 6ο και τον 5ο αιώνα όμως η κάθετη αυτή δομή ανατρέπεται και βαθμιαία δίνει τη θέση της στη δημοκρατική οργάνωση της πόλης, η οποία είναι ουσιαστικά κυκλική. Οι θεσμοί της δημοκρατικής εξουσίας (η Εκκλησία του Δήμου, η αρχαία Αγορά) καταλαμβάνουν το κέντρο, και η πόλη αναπτύσσεται ακτινωτά προς όλες τις δυνατές κατευθύνσεις. Στο κοσμολογικό επίπεδο οι εξελίξεις ήταν αντίστοιχες. Με τον Αναξίμανδρο εγκαταλείπεται η κάθετη οργάνωση του κόσμου, όπου κυρίαρχη είναι η διάσταση του επάνω και του κάτω, και φτάνουμε στην κυκλική οργάνωση, στην πρωτοκαθεδρία του κέντρου. Υπάρχει επομένως μια σύνδεση των πολιτικών και των πνευματικών διεργασιών. Υπό αυτό το πρίσμα αποκτά ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι οι διανοητικές αλλαγές για τις οποίες συζητούμε (η ίδια η γέννηση της φιλοσοφίας) συντελούνται στη Μίλητο, δηλαδή σε μια πόλη η οποία, αν και δεν είναι ακόμη δημοκρατική, είναι η πιο ανεπτυγμένη και η πιο φιλελεύθερη ελληνική πόλη του 6ου αιώνα π.Χ.

http://www.greek-language.gr/

Τι είναι το άπειρο του Αναξίμανδρου ;

Η φήμη του Αναξίμανδρου ως φιλοσόφου οφείλεται κατά κύριο λόγο στην καινοτομική του απόφαση να προβάλει ως αρχή των πάντων το άπειρο. Μας φαίνεται σχετικά εύκολο να αντιληφθούμε πώς ο Θαλής έφτασε στο νερό και γιατί το τοποθέτησε στην αφετηρία της κοσμικής δημιουργίας: υποθέτουμε ότι θα πρέπει να αναζήτησε ένα υλικό από την καθημερινή του εμπειρία, ένα υλικό με ιδιαίτερη διάδοση και ισχύ, ένα υλικό που συνδέεται με τη ζωή. Με την ίδια συλλογιστική μπορούμε να καταλάβουμε την επιλογή του αέρα ως πρωταρχικού στοιχείου από τον τρίτο Μιλήσιο, τον Αναξιμένη: εδώ βαραίνει η πανταχού παρουσία του αέρα, η μεγάλη του κινητικότητα, η συμβολή του στην αναπνοή, και άρα στη ζωή. Πώς δικαιολογείται όμως η επιλογή του απείρου; Τι μπορεί να εννοεί ο Αναξίμανδρος όταν ισχυρίζεται ότι τα πάντα γεννιούνται από το άπειρο;

Οι μαρτυρίες των αρχαίων φιλοσόφων δεν μας προσφέρουν δυστυχώς ιδιαίτερη βοήθεια, αφού οι πιο αξιόπιστοι από αυτούς, ο Αριστοτέλης και ο Θεόφραστος, αντιμετωπίζουν με αμηχανία το αναξιμάνδρειο άπειρο. Εκείνο που γνωρίζουμε με κάποια βεβαιότητα είναι ότι ο Αναξίμανδρος υποστήριξε ότι το άπειρο «περιέχει τα πάντα και κυβερνά τα πάντα», και ότι το χαρακτήρισε αιώνιο, αθάνατο («ανώλεθρο», «αγέραστο») και «θείο» (Αριστοτέλης, Φυσικά 203b7· πρβ. Ιππόλυτος, Έλεγχος1.6.1-2). Φαίνεται ότι απέφυγε να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις για τη φύση του απείρου. Του απέδωσε ιδιότητες και χαρακτηρισμούς που μας είναι γνωστοί από την ομηρική περιγραφή των θεών (την κυριαρχία, την αιωνιότητα, την αθανασία), και το εξέλαβε ως κοσμογονική αρχή. Για την ερμηνεία του απείρου θα πρέπει επομένως να στηριχθούμε στις δικές μας υποθέσεις.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από το τι δεν μπορεί να εννοεί ο Αναξίμανδρος. Αποκλείεται να έχει στον νου του την έννοια του μαθηματικού απείρου, μιας αφηρημένης δηλαδή έννοιας που συνδέεται με την έκταση των σχημάτων στον χώρο και με τη διαδοχή των αριθμών. Την εποχή του Αναξίμανδρου τα ελληνικά μαθηματικά, ως αφηρημένο και συνεκτικό σύστημα σκέψης, δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί. Δεν μπορεί επίσης να έχει στον νου του μια άυλη οντότητα, μια οντότητα χωρίς «σώμα», αφού όλες οι έννοιες των πρώτων φιλοσόφων, ακόμη και εκατό χρόνια μετά τον Αναξίμανδρο, αναφέρονται σε υπαρκτές, υλικές οντότητες - το Ον του Παρμενίδη περιγράφεται ως σφαιρικό, ενώ οι αριθμοί των Πυθαγορείων έχουν σχήμα και όγκο. Το άπειρο λοιπόν πρέπει να είναι κάτι το σωματικό και το υλικό, κάτι που καταλαμβάνει έναν χώρο.

Ο Αναξίμανδρος είναι μάλλον ο πρώτος που χρησιμοποίησε το ουσιαστικό «το άπειρο». Επίθετα όμως από την ίδια ρίζα είναι γνωστά από την επική ποίηση. Ο Όμηρος αποκαλεί συχνά «άπειρη» τη γη και τη θάλασσα, λόγω της πολύ μεγάλης τους έκτασης, αλλά και ένα μεγάλο κοπάδι με κατσίκες, ένα πολυάριθμο πλήθος ανθρώπων, ακόμη και τα άλυτα δεσμά ή τον βαθύ ύπνο του Οδυσσέα (Οδύσσεια ι 118, Ιλιάδα Ω 776, Οδύσσεια τ 174, θ 340, η 286). «Άπειρο» λοιπόν χαρακτηρίζεται αυτό που καταλαμβάνει μια τεράστια, απέραντη έκταση, κάτι που είναι τόσο πολυπληθές ώστε να μοιάζει αμέτρητο, και γενικά κάτι που δεν μπορούμε να διατρέξουμε από το ένα άκρο ως το άλλο. Το επίθετο «άπειρος» δεν αναφέρεται σε ένα αντικείμενο χωρίς κανένα πέρας, όριο ή αριθμό, αλλά σε μια οντότητα ή κατάσταση την οποία κανείς δεν μπορεί να διαβεί, να εξαντλήσει, να γνωρίσει.

Είναι εύλογη η υπόθεση ότι ο Αναξίμανδρος εκμεταλλεύτηκε τη δυνατότητα της ελληνικής γλώσσας να μετατρέπει τα επίθετα (και τους ρηματικούς τύπους) σε ουσιαστικά, και έπλασε το δικό του «άπειρο». Το οριστικό άρθρο «το», όταν προσαρτηθεί σε ένα επίθετο, σε μια μετοχή ή σε ένα απαρέμφατο, δημιουργεί ένα αφηρημένο ουσιαστικό, μετατρέπει μια ιδιότητα σε ουσία. Έτσι άνοιξε ένας δρόμος για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, αφού η βασική ελληνική φιλοσοφική ορολογία έχει δημιουργηθεί με αυτόν ακριβώς τον τρόπο - αρκεί κανείς να σκεφτεί έννοιες όπως «το ον», «το αγαθό» ή «το νοείν» (B.Snell, Η ανακάλυψη του πνεύματος, σ. 295-314). Ίσως ο Αναξίμανδρος να μην έδωσε περισσότερες διευκρινίσεις όταν εισήγαγε το άπειρο, αρκούμενος στο γεγονός ότι οι σύγχρονοί του μιλούν την ίδια γλώσσα και επομένως αντιλαμβάνονται ότι η νέα ουσία του απείρου είναι όλα τα άπειρα πράγματα μαζί, είναι αυτό που ενσωματώνει τις ιδιότητες των άπειρων πραγμάτων.

Το αναξιμάνδρειο άπειρο θα πρέπει λοιπόν να ήταν η τεράστια, αχανής και ανεξάντλητη μάζα που προϋπήρχε του κόσμου και κάλυπτε όλο τον χώρο. Δεν είναι η απέραντη κενή έκταση, ο απεριόριστος χώρος, αλλά και το υλικό που γεμίζει αυτή την έκταση. Ο κενός χώρος θα ήταν νεκρός και αδρανής. Το άπειρο όμως είναι κάτι το δραστικό και ισχυρό, αφού «περιέχει τα πάντα και κυριαρχεί στα πάντα», και είναι γόνιμο, αφού «γεννά» τις βασικές αντιθετικές δυνάμεις του θερμού και του ψυχρού. Ίσως στο πρωταρχικό άπειρο του Αναξίμανδρου, πέρα από τη χωρική διάσταση, να ενσωματώνεται επίσης και η σημασία του εσωτερικά αδιαφοροποίητου, του ακαθόριστου, του απροσδιόριστου. Αυτή τουλάχιστον είναι η φιλοσοφική έννοια του «απείρου», που διαμορφώνεται αργότερα με τους Πυθαγορείους και τον Πλάτωνα. Δεν μπορούμε ωστόσο να υποστηρίξουμε με βεβαιότητα ότι η λέξη είχε και αυτή τη σημασία την εποχή του Αναξίμανδρου, αν και, όταν ο Όμηρος ονομάζει «άπειρο» τον βαθύ ύπνο του Οδυσσέα, δεν περιγράφει έναν ύπνο που κράτησε απλώς πολλές ώρες αλλά έναν ύπνο βαθύ, σκοτεινό, αδιαφοροποίητο.

Αν έχουν έτσι τα πράγματα, ο Αναξίμανδρος προσέφυγε στο άπειρο γιατί δεν ήθελε η πρωταρχική του ουσία να μοιάζει με οτιδήποτε υπάρχει στον γνωστό μας κόσμο. Αυτό που κυριαρχεί στον κόσμο πρέπει να είναι πιο ισχυρό (πιο «μεγάλο») από ό,τι υπάρχει στον κόσμο. Αυτό που γεννά τα πάντα πρέπει να είναι διαφορετικό από όλα τα γεννήματά του, να μη μοιράζεται μαζί τους κανένα κοινό χαρακτηριστικό, να μην έχει καμιά συγκεκριμένη μορφή, ιδιότητα ή προσδιορισμό. Αν το πρωταρχικό υλικό ήταν κάποιο από τα γνωστά στοιχεία, για παράδειγμα το νερό ή ο αέρας, πώς θα ασκούσε τον κυριαρχικό του ρόλο στον κόσμο; Η κυριαρχία του δεν θα καταντούσε μονοκρατορία, δεν θα κατέστρεφε την τάξη και την ισορροπία που παρατηρούμε στον κόσμο; Ότι κάπως έτσι είχε σκεφτεί ο Αναξίμανδρος επιβεβαιώνεται και από το μοναδικό απόσπασμα του έργου του που έχει διασωθεί.

http://www.greek-language.gr/

Διάσημες ρήσεις περί Ελλήνων

Διάσημες ρήσεις περί Ελλήνων 1/6

Διάσημες ρήσεις περί Ελλήνων 2/6

Διάσημες ρήσεις περί Ελλήνων 3/6

Διάσημες ρήσεις περί Ελλήνων 4/6

Διάσημες ρήσεις περί Ελλήνων 5/6

Διάσημες ρήσεις περί Ελλήνων 6/6

http://www.dionisos12.com/