Ιππαρχία:η πρώτη κυνική φιλόσοφος

 

   Η Ιππαρχία υπήρξε Κυνική φιλόσοφος με τη δική της αξία, που τόλμησε ν' αμφισβητήσει  τα κοινωνικά ήθη της εποχής της και να διεκδικήσει με γενναιότητα την ισότητα των δύο φύλων. 
Η γέννηση της τοποθετείται περίπου στο 346 π.Χ. στη Θράκη. 
Ήταν κόρη Αθηναίων αριστοκρατών, οι οποίοι είχαν προσωρινά εγκατασταθεί στην παραλιακή πόλη της Μαρώνειας, γνωστής για τις καλλιέργειες σταφυλιών. 
Ο Διογένης Λαέρτιος, ο οποίος έγραψε τη βιογραφία της Ιππαρχίας, δεν αναφέρει τα ονόματα των γονέων της, ούτε δίδει πληροφορίες σχετικά με την παιδική της ηλικία. Όμως, μπορούμε με ασφάλεια να συμπεράνουμε ότι η Ιππαρχία, ακόμη και σε τρυφερή ηλικία, απέρριψε τις οικιακές δουλειές ρουτίνας που φυσιολογικά αναθέτονταν στις νεαρές Ελληνίδες. 
Αργότερα στη ζωή της, η ίδια παραδέχτηκε ότι παραμελούσε το γνέσιμο και την ύφανση προς χάρη της μελέτης....

  Πράγματι, τα κύρια χαρακτηριστικά της Ιππαρχίας σα νεαρής κοπέλας ήταν ανησυχία καιάσβεστη περιέργεια, καθώς και επιθυμία να μάθει ακόμη και γι' αυτά τα θέματα που ήταν απαγορευμένα στις γυναίκες της εποχής της. 
 Επιθυμούσε πολύ να εισέλθει στους ανδρικούς κύκλους διανόησης και να συζητήσει με τους πολυμαθείς άνδρες πάνω σε βαθιά φιλοσοφικά θέματα. 
 Αυτό, φυσικά, της το είχαν συστηματικά αρνηθεί οι αυστηρά παραδοσιακοί γονείς της.

Η Ιππαρχία μυήθηκε στη φιλοσοφία από το νεώτερο αδελφό της το Μητροκλή, και μέσω αυτού γνώρισε τον Κράτη. 
 Από την πρώτη στιγμή που η υψηλής καταγωγής Αθηναία παρθένα αντίκρισε τον πληβείο σοφό η ευαίσθητη καρδιά της χτυπήθηκε από τα βέλη του έρωτα. Όχι βέβαια πως ο Κράτης πληρούσε τα ιδανικά στάνταρτ της ανδρικής ομορφιάς. 
Ήταν λιγνός και άχαρος, με τραχιά χαρακτηριστικά, άγαρμπες κινήσεις, περιτυλιγμένος στο μανδύα του με άκομψο τρόπο, και καμπούρης. 
Ζούσε σκληραγωγημένος, πάμπτωχος, αν και καταγόταν από πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια αντισυμβατικός, και σεξουαλικά απελευθερωμένος,που για τα ήθη της εποχής του, θεωρούνταν προκλητικός.  
 Παρόλα αυτά, η πανέμορφη εικοσάχρονη Ιππαρχία εντυπωσιάστηκε από τον Κράτη που είχε τα διπλάσια χρόνια της. Είχε βέβαια ακούσει πολλά γι' αυτόν προηγουμένως από τον αδελφό τηςΜητροκλή, ο οποίος είχε εξάρει στα ουράνια την εξαιρετική σοφία και τον ανθρωπισμό  του διδασκάλου του. Μετά από λίγα μόλις λεπτά συναρπαστικής  συνομιλίας με τον Κράτη, η Ιππαρχία συνέλαβε πως όλα όσα της είχε πει ο αδελφός της για το Θηβαίο Κυνικό ήταν αλήθεια.

Πίσω από τον απότομο επαρχιωτικό αέρα και την απλή εξωτερική εμφάνιση του Κράτη, διέκρινε έναμεγαλοφυή διανοητή, έναν ειλικρινή εραστή της αλήθειας, όπως ήταν και η ίδια, ο οποίος αγωνιζόταν για να διαδώσει τα ιδανικά της δικαιοσύνης και της ισότητας ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους. 

  Η Ιππαρχία ερωτεύτηκε πάραυτα τόσο τον ίδιο τον Κυνικό φιλόσοφο όσο και τα δόγματά του. Από εκείνη την ημέρα, είχε αποφασίσει στην καρδιά της να παντρευτεί τον Κράτη το Θηβαίο και κανέναν άλλο.

  Η αντίδραση των γονέων της Ιππαρχίας στην ξαφνική αναγγελία της κόρης τους ήταν εντελώς αρνητική. Πρώτα - πρώτα, καμιά νεαρή Ελληνίδα με σώας τας φρένας δεν τολμούσε να διαλέξει μόνη το μέλλοντα συζυγό της. Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με τους γονείς της, η Ιππαρχία δεν είχε σώας τας φρένας!

  Από τις αρχές της εφηβείας της, το όμορφο και ζωηρό κορίτσι είχε πολλές προτάσεις γάμου. Μερικοί από τους πιο ευγενείς, τους πιο πλούσιους και τους πιο ωραίους νεαρούς Αθηναίους είχαν ζητήσει το χέρι της για να την παντρευτούν. Παρόλα αυτά, η Ιππαρχία τους είχε όλους σθεναρά απορρίψει, επιμένοντας ότι θα προτιμούσε να παραμείνει ανύπανδρη για πάντα παρά να παντρευτεί έναν άνδρα που δεν αγαπούσε.

 Πώς, όμως, έπεισε η Ιππαρχία τους γονείς της να της δώσουν την ευλογία να παντρευτεί το Θηβαίο Κυνικό; Ο Διογένης Λαέρτιος γράφει ότι τόσο πολύ ήθελε η Ιππαρχία να παντρευτεί τον Κράτη ώστε απείλησε ν' αυτοκτονήσει μάλλον παρά να ζήσει κατά οποιονδήποτε άλλο τρόπο.  
 Μπροστά στην επιμονή της, και μετά από παράκληση των γονέων της, ο Κράτης προσπάθησε να μεταπείσει την Ιππαρχία ώστε να μην τον παντρευτεί. 
Όταν όμως απέτυχε σ' αυτή του την προσπάθεια, γδύθηκε μπροστά της και είπε:
"ὁ μὲν νυμφίος οὗτος, ἵ δὲ κτῆσις αὕτη,
πρὸς ταῦτα βουλεύου· οὐδὲ γὰρ ἔσεσθαι
κοινωνός, εἰ μὴ καὶ τῶν αὐτῶν
ἐπιτηδευμάτων γενηθείης." 

"αυτός είναι ο γαμπρός και αυτή η περιουσία του.
Αποφάσισε μετά από σκέψη, γι' αυτά.
Διότι δεν θα είσαι σύντροφος, αν δεν
αποδεχθείς και τις συνήθειες μου".

 Η Ιππαρχία, βεβαίως είχε ήδη διαλέξει, και παντρεύτηκε τον Κράτη το 326 π. Χ. Δέχτηκε να μοιραστεί μαζί του τη ζωή της.Ντύθηκε ανδρικά ρούχα, όμοια με του Κράτη,ζούσαν όπου έβρισκαν ακόμη και μέσα σε πυθάρια,όπως ο Διογένης,και συνουσιαζόταν μαζί του ελεύθερα στο δρόμο,ακολουθώντας έναν ιδιαίτερα πρωτοποριακό τρόπο ζωής,ακόμη και για τα σημερινά δεδομένα.

Αυτή η ιστορία, βέβαια, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι περιέχει και δόση αλατοπίπερου, δεδομένου ότι ο Διογένης Λαέρτιος έγραφε αιώνες αργότερα (3^ο αιώνα μ.Χ.), ενώ οι ιστορίες, που είχαν μεταφερθεί από στόμα σε στόμα, θεωρούνταν επεξηγηματικές μιας νοοτροπίας και δεν πρέπει να λαμβάνονται στην κυριολεξία τους.

 Δεδομένου του ενδιαφέροντος και των συζητήσεων που γεννούσε μια γυναίκα Κυνικός, είναι εύκολο να φαντάζεται κανείς τέτοιου είδους  ιστορίες να έχουν λεχθεί για την Ιππαρχία. Σε κάθε περίπτωση, είναι αδιαμφισβήτητο ότι η Ιππαρχία επέλεξε να παντρευτεί τον Κράτη και να συμμεριστεί τις φιλοσοφικές του επιδιώξεις. 
  Η απόφασή της ν' αποποιηθεί τα πλούτη της και να γίνει Κυνικός αποτελεί μεγάλη έκπληξη, δεδομένης τόσο της αντίθεσης των Κυνικών προς τους συμβατικούς θεσμούς όσο και της ακραίας κακουχίας που συνεπαγόταν ο Κυνικός τρόπος ζωής.

Οι περισσότερες πληροφορίες που έχουμε για την Ιππαρχία προέρχονται από ανέκδοτα και ρητά που επαναλαμβάνονταν από μεταγενέστερους συγγραφείς. 
Ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρει ότι η Ιππαρχία έγραψε μερικές επιστολές, αστεία και φιλοσοφικές αμφισβητήσεις, που όμως έχουν χαθεί. Συμπληρώνει ότι μυριάδες ιστορίες γράφτηκαν γι' αυτή τη"γυναίκα φιλόσοφο".

  Όπως όλοι οι Κυνικοί, έτσι και η Ιππαρχία προσπαθούσε να ζήσει σύμφωνα με τη φύση, απορρίπτοντας τις τεχνητές κοινωνικές συμβατικότητες και αρνούμενη κάθε πολυτέλεια, συμπεριλαμβανομένων και των αντικειμένων που δεν ήταν απολύτως απαράιτητα για την επιβίωση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο γάμος σαν θεσμός θεωρούνταν αταίριαστος προς τον Κυνικό τρόπο ζωής, και οι πρώτοι Κυνικοί, Αντισθένης και Διογένης, πίστευαν ότι ο φιλόσοφος δεν έπρεπε ποτέ να παντρεύεται.  
Ο ίδιος ο Κράτης ονόμασε το γάμο τους κυνογάμια,αφού δημοσίως συνουσιαζόταν μαζί της και τέλεσε τα κυνογάμια στην Ποικίλη στοά.(γήμας δὲ Ἱππαρχίαν τὴν Μαρωνεῖτιν κυνογαμίαν τὸν γάμον ἐκάλεσε).

 Ας δούμε όμως τι γράφει το λεξικό της Σούδαςγια τον Κράτη και το γάμο του με την Ιππαρχία
και όσα προκλητικά έπραξε.
Suda, Lexicon 
<Κράτης,> Ἀσκώνδου, Θηβαῖος, φιλόσοφος Κυνικός, μαθητὴς
Διογένους καὶ Βρύσωνος τοῦ Ἀχαιοῦ· ὃς ἐξαργυρίσας τὴν οὐσίαν
δέδωκε τὰ ἀργύρια τραπεζίτῃ εἰπών, εἰ οἱ παῖδες αὐτῷ φιλοσοφή-
σουσι, τῷ δήμῳ δοῦναι, εἰ δὲ μή, τοῖς παισὶν αὐτοῖς. γήμας δὲ
Ἱππαρχίαν τὴν Μαρωνεῖτιν κυνογαμίαν τὸν γάμον ἐκάλεσε. παῖδα
δὲ ἔσχεν ἐξ αὐτῆς Πασικλέα. ἦν δὲ ἐπὶ τῆς ριγʹ Ὀλυμπιάδος.
ἐπεκλήθη δὲ Θυρεπανοίκτης διὰ τὸ ἀδεῶς ἐπεισιέναι εἰς παντός,
οὗπερ ἠβούλετο, οἶκον. οὗτος καταλιπὼν τὴν οὐσίαν μηλόβοτον,
ἀρθεὶς ἐπὶ τοῦ βωμοῦ εἶπεν· ἐλευθεροῖ Κράτητα Θηβαῖον Κράτης.
ἔγραψε φιλόσοφα. ὅτι Κράτης εἶπεν· ἔρωτα παύει λιμός· εἰ δὲ
μή, χρόνος· ἂν δὲ μηδὲ τούτῳ δύνασαι, βρόχος. οὗτος κατεπόντωσε
τὴν οὐσίαν, ὡς λέγει Φιλόστρατος ὁ Λήμνιος ἐν τῷ βίῳ Ἀπολλωνίου
τοῦ Τυανέως. καὶ ζήτει ἐν τῷ Ἀναξαγόρας.
Theodoretus Scr. Eccl., Theol.,

Οὗτος εἰώθει λέγειν, τῆς εἰς τὰ ἀφροδίσια ὁρμῆς
κατάπλασμα λιμὸν εἶναι, εἰ δὲ μή, βρόχον.
Ἀλλὰ τοῦ πάθους ἐπαναστάντος,
Ἱππαρχίαν τὴν Μαρωνεῖτιν δημοσίᾳ ἔγημε
καὶ τὰ κυνογάμια ἐν τῇ Ποικίλῃ ἐτέλεσεν,
ἐρρῶσθαι πολλὰ φράσας τῇ ὑψηγορίᾳ τῶν λόγων.

  Μερικούς αιώνες αργότερα, ο Επίκτητος, ενώ επιχειρηματολογεί ότι ο γάμος δεν ταιριάζει στον Κυνικό ή στον Στωικό φιλόσοφο, αφήνει περιθώριο για ειδικές περιπτώσεις, όπως ο φιλοσοφικός γάμος του Κράτη και της Ιππαρχίας. 
Η πρώτη γυναίκα Κυνικός εφάρμοσε στην πράξη το ρητό "παραχαράττειν το νόμισμα", που από την εποχή του Διογένη οι Κυνικοί χρησιμοποιούσαν με τη μεταφορική έννοια, απορρίπτοντας τόσο την κοινωνική της θέση όσο και την Κυνική παράδοση.

  Ο Ερατοσθένης αναφέρει ότι η Ιππαρχία και ο Κράτης είχαν ένα γιο ονομαζόμενο Πασικλή, στον οποίο αναφέρεται επίσης και ο Διογένης Λαέρτιος, στο έργο του για τη ζωή του Κράτη. Στις Κυνικές Επιστολές, μια συλλογή ψευδεπίγραφων επιστολών που αποδίδονται σε διάφορες Κυνικές προσωπικότητες, και πιθανώς γράφτηκαν από αρκετούς διαφορετικούς συγγραφείς λίγους αιώνες μετά την εποχή που έζησε η Ιππαρχία, αναφέρεται πως γέννησε και ανάθρεψε τα παιδιά της σύμφωνα με τις Κυνικές της αξίες.

 Οποιεσδήποτε κι αν ήταν οι πρακτικές της, το παράγειγμα της Ιππαρχίας επηρέασε μεταγενέστερες Κυνικές συμπεριφορές απέναντι στην εγκυμοσύνη και την ανατροφή παιδιών. Για παράδειγμα, μια από τις επιστολές αποδιδόμενη στον Κράτη αναφέρει ότι η Ιππαρχία γέννησε «χωρίς πρόβλημα». Πίστευε ότι η συνήθης κακουχία που αντιμετώπιζε με τον τρόπο που ζούσε ήταν η αιτία της έλλειψης ωδίνων κατά τη διάρκεια του τοκετού. 
 Ο τοκετός ήταν εύκολος διότι συνέχιζε να εργάζεται σαν αθλήτρια κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, πράγμα ασυνήθιστο, όπως σημειώνει ο συγγραφέας της επιστολής. Οι επιστολές, επίσης, αναφέρουν ότι η Ιππαρχία χρησιμοποιούσε το κέλυφος μιας χελώνας για κούνια του μωρού, κρύο νερό για το μπάνιο του, και συνέχισε την προσκόλληση σε αυστηρή δίαιτα.

Η Ιππαρχία είναι επίσης διάσημη για μια αντιπαράθεση με το Θεόδωρο τον Άθεο, έναν Κυρηναϊκό φιλόσοφο, ο οποίος είχε προκαλέσει την νομιμοποίηση της παρουσίας της σ' ένα συμπόσιο. Αναφέρεται ότι η Ιππαρχία συχνά παρευρισκόταν σε τέτοιες εκδηλώσεις με τον Κράτη. 
Οι γυναίκες της κοινωνικής τάξης της Ιππαρχίας στην αρχαιοελληνική κουλτούρα θα ήταν απασχολημένες με τον αργαλειό και με την οργάνωση του υπηρετικού προσωπικού. Έτσι, η απόρριψη των παραδοσιακών προσδοκιών για γυναίκες από την Ιππαρχία θεωρούνταν άκρως ριζοσπαστική.

Ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρει επίσης το συλλογισμό που η Ιππαρχία χρησιμοποιούσε για να αποστομώσει το Θεόδωρο, κατά τη διάρκεια του ίδιου Συμποσίου: «Οποιαδήποτε πράξη, που δεν θα κρινόταν ως λάθος εάν την έκανε ο Θεόδωρος, θα κρινόταν ως λάθος εάν την έκανε η Ιππαρχία.» 
 Ο Διογένης Λαέρτιος γράφει ότι επειδή ο Θεόδωρος δεν εύρισκε το κατάλληλο επιχείρημα για ν' απαντήσει στην Ιππαρχία, προσπάθησε να της αφαιρέσει τον Κυνικό μανδύα. Όμως, εκείνη δεν έδειξε φόβο ή ταραχή, που είναι φυσιολογικά σε μια γυναίκα, όντας πιστή στην Κυνική αρχή της αναίδειας. 

Σε κάποιο συμπόσιο που παρέθεσε ο βασιλιάς της Θράκης Λυσίμαχος, ο Θεόδωρος έκανε μια ιδιαίτερα αισχρή χειρονομία για να την ταπεινώσει. Τράβηξε το ρούχο της, ώστε να την ξεγυμνώσει.Η Ιππαρχία έμεινε ατάραχη, αλλά ο Θεόδωρος δεν σταμάτησε εκεί, και είπε:

"αὕτη ἐστὶν ἵ τὰς παρ' ἱστοῖς ἐκλιποῦσα κερκίδας;"

"αυτή είναι που παράτησε τις σαΐτες και τον αργαλειό;""ἐγώ," φησίν, "εἰμί, Θεόδωρε· ἀλλὰ μὴ κακῶς σοι
δοκῶ βεβουλεῦσθαι περὶ αὑτῆς, εἰ, τὸν χρόνον ὃν
ἔμελλον ἱστοῖς προσαναλώσειν,
τοῦτον εἰς παιδείαν κατεχρησάμην;"

"εγώ είμαι είπε Θεόδωρε, αλλά μήπως νομίζεις
ότι κακώς έπραξα, που δεν δαπάνησα τον χρόνο
μου στον αργαλειό αλλά τον χρησιμοποίησα
για την παιδεία;"
 

Η Ιππαρχία έζησε μακροχρόνια ζωή από το –326 που παντρεύτηκε τον Κράτη μέχρι τον θάνατο του, το –288 ή –285, είχαν μια «συναρπαστική κοινή ζωή» κι η ίδια συνέχισε την ασυμβίβαστη ζωή της, για πολλά χρόνια ακόμη.και μετά το θάνατό της τιμήθηκε εξαιρετικά από την ίδια την Αθηναϊκή κοινωνία, η οποία την είχε παρεξηγήσει εν ζωή και την είχε απορρίψει. 
Μετά τον θάνατο της, τιμήθηκε εξαιρετικά από την Αθηναϊκή κοινωνία η οποία την είχε παρεξηγήσει εν ζωή και την είχε απορρίψει. Κάτι που ελάχιστα ενδιέφερε την Ιππαρχία. Έζησε μια ζωή, όπως η ίδια ήθελε… «αρνούμενη» πρώτα απ΄ όλα την αριστοκρατική καταγωγή και τα πλούτη της οικογένειας της 
  Μάλιστα, στους σύγχρονους καιρούς, το αναζωογονητικό και απελευθερωτικό μήνυμα του Κράτη και της Ιππαρχίας έχει γίνει κατανοητό και ευρέως αποδεκτό σε όλο τον κόσμο. 
Τα υψηλά ιδανικά της κοινωνικής ισότητας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αγάπης για την ανθρωπότητα, τα οποία με τόσο πάθος ο Κράτης και η Ιππαρχία υπερασπίστηκαν, έχουν υιοθετηθεί από όλα τα δημοκρατικά πολιτεύματα. 
Σε βιβλία του Κράτητος αναφέρεται ότι η Ιππαρχία ήταν άριστη φιλόσοφος,γράφοντας τραγωδίες με υψηλότατο φιλοσοφικό χαρακτήρα, που δήλωναν και τον ελεύθερο τρόπο σκέψης και ζωής της. 
Πέθανε σε βαθιά γεράματα και τάφηκε στην Βοιωτία. 
Ορισμένα αποσπάσματα που αναφέρονται
σε όσα είπε η Ιππαρχία:

Ἱππαρχίᾳ.

28.1.1
Αἱ γυναῖκες ἀνδρῶν οὐκ ἔφυσαν χείρους. Ἀμαζόνες
γοῦν αἱ τοσαῦτα ἔργα ἀσκήσασαι ἐν οὐδενὶ ἀνδρῶν
ἐμειονέκτησαν. ὥστε εἰ μέμνησαι τούτων, μὴ ἀπολιποῦ
τούτων· οὐ γὰρ ἂν πείσειας ἡμᾶς, ὡς παρ' ἑαυτῇ θρύπτει.
28.1.5
αἰσχρὸν δὲ ὡς ἐπὶ τούτῳ συγκυνίζειν καὶ ἐν πύλαις
εὐδοκιμήσασαν τῷ γαμέτῃ καὶ τῷ πλούτῳ νῦν μετα-
νοεῖν καὶ ἐκ μέσης τῆς ὁδοῦ ἀναστρέφειν.
Τῇ αὐτῇ.

29.1.1
Οὐκ ἀπὸ τοῦ ἀδιαφορεῖν περὶ πάντα κυνικὴν τὴν φι-
λοσοφίαν ἡμῶν ἐκάλεσαν ἀλλ' ἀπὸ τοῦ σφοδρῶς ὑπο-
μένειν τὰ ἄλλοις διὰ μαλακίαν ἢ δόξαν ἀνυπομόνητα,
ὥστε διὰ τοῦτο καὶ οὐ διὰ τὰ πρῶτα κεκλήκασι κύνας
29.1.5
ἡμᾶς. μένε οὖν καὶ συγκύνιζε (οὐ γὰρ ἔφυς χείρων
Epistle 29, section 1, line 6
ἡμῶν· οὐδὲ γὰρ αἱ κύνες τῶν κυνῶν), ἵνα σοι γένηται
καὶ ἀπὸ τῆς φύσεως ἐλευθερωθῆναι, ὥστε ἀπὸ τοῦ
νόμου ἢ διὰ κακίαν πάντες δουλεύουσιν.
Τῇ αὐτῇ.

30.1.1
Ἔπεμψά σοι τὴν ἐξωμίδα, ἣν ὑφηναμένη μοι
ἔπεμψας, ὅτι ἀπαγορεύεται τοῖς καρτερίᾳ χρωμένοις
τοιαῦτα ἀμπέχεσθαι, καὶ ἵνα σε τούτου τοῦ ἔργου
ἀποπαύσαιμι, εἰς ὃ πολλῇ σπουδῇ ἐξῆλθες, ἵνα τις
30.1.5
δόξῃς φίλανδρος τοῖς πολλοῖς εἶναι. ἐγὼ δὲ εἰ μὲν διὰ
ταῦτά σε ἠγόμην, εὖ γε ποιεῖς καὶ αὐτὴ διὰ τούτων
ἐπιδεικνυμένη μοι· εἰ δὲ διὰ φιλοσοφίαν, ἧς καὶ αὐτὴ
ὠρέχθης, τὰ τοιαῦτα σπουδάσματα ἔα χαίρειν, πειρῶ
δὲ εἰς τὰ κρείττω τῶν ἀνθρώπων τὸν βίον ὠφελεῖν.
30.1.10
ταῦτα γὰρ ἔμαθες καὶ παρ' ἐμοὶ καὶ παρὰ Διογένει.
Τῇ αὐτῇ.

31.1.1
Λόγος ψυχῆς ἡγεμὼν καλὸν ἔργον καὶ μέγιστον ἀγα-
θὸν ἀνθρώποις. ζήτει οὖν, ὅτῳ τρόπῳ κτήσῃ τοῦτον·
ἀνθέξῃ γὰρ εὐδαίμονος βίου καὶ κτήματος. ζήτει δὲ
ἄνδρας σοφούς, κἂν δέῃ ἐπ' ἔσχατα γῆς ἀφικνεῖσθαι.
Τῇ αὐτῇ.

32.1.1
Ἧκόν τινες παρὰ σοῦ κομίζοντες ἐξωμίδα καινήν,
ἣν ἔφασκον ποιῆσαί σε, ἵνα ἔχοιμι ἐς τὰ χειμάδια.
ἐγὼ δὲ ὅτι μέν σοι μέλω, ἀπεδεξάμην σε, ὅτι δὲ ἔτι
ἰδιωτεύεις καὶ οὐ φιλοσοφεῖς, εἰς ὅ σε προυτρεψάμην,
32.1.5
μέμφομαι. ἔτι οὖν καὶ νῦν ἐπάνηκε, εἴ σοι ὄντως
μέλει καὶ οὐ καλλωπίζῃ ἐπὶ τούτῳ, καὶ σπούδαζε δι'
ἃ ἐπεθύμησας ἡμῖν συνελθεῖν πρὸς γάμον ταῦτα πράτ-
τειν, ταλασίας δὲ τὰς μικρὰς ὠφελείας ἔα ποιεῖν ταῖς
ἄλλαις γυναιξίν, αἳ μηδενὸς τῶν αὐτῶν σοι ὠρέχθησαν.
Τῇ αὐτῇ.
Epistle 33, section 1, line 1
Ἐπυθόμην σε ἀποτεκεῖν καὶ εὐμαρῶς· σὺ μὲν γὰρ
οὐδὲν ἡμῖν ἐδήλωσας. χάρις δὲ θεῷ καὶ σοί. πέ-
πεισαι ἄρα ὅτι τὸ πονεῖν αἴτιόν ἐστι τοῦ μὴ πονεῖν·
οὐδὲ γὰρ ἂν ὧδέ γ' εὐμαρῶς ἀπέτεκες, εἰ μὴ κύουσα
33.1.5
ἐπόνεις ὥσπερ οἱ ἀγωνισταί. ἀλλ' αἱ πολλαὶ γυναῖ-
κες, ἐπειδὰν κύωσι, θρύπτονται· ἐπειδὰν δὲ ἀποτέκω-
σιν, αἷς δ' ἂν συμβῇ περισωθῆναι, νοσερὰ τὰ βρέφη
γεννῶνται. ἀλλ' ἐπιδείξασα, εἰ ὅπερ ἐχρῆν ἥκειν
ἀφῖκται, μελέτω σοι τούτου τοῦ σκυλακίου ἡμῶν·
33.1.10
μελήσει δέ, ἐὰν ἀσφαλῶς σαυτῇ παραπλησίως ἐπεις-
έλθῃς. **.
33.2.1
ἔστω οὖν λουτρὸν μὲν ψυχρόν, σπάρ-
γανα δὲ τρίβων, τροφὴ δὲ γάλακτος ὅσον γε μὴ ἐς
κόρον, βαυκαλήσεις δὲ ἐν ὀστρακίῳ χελώνης· τοῦτο
γάρ φασι καὶ πρὸς νοσήματα παιδικὰ διαφέρειν. ἐπει-
33.2.5
δὰν δὲ ἐς τὸ λαλεῖν ἢ περιπατεῖν ἔλθῃ, κοσμήσασα
αὐτὸ μὴ ξίφει, ὥσπερ ἡ Αἴθρα τὸν Θησέα, ἀλλὰ
βακτηρίᾳ καὶ τρίβωνι καὶ πήρᾳ, τοῖς μᾶλλον δυναμέ-
νοις φυλάττειν ἀνθρώπους ξιφῶν, πέμπε Ἀθήναζε. τὰ
δ' ἄλλα ἡμῖν μελήσει πελαργὸν ἐς τὸ γῆρας ἑαυτῶν
33.2.10
ἀντὶ κυνὸς θρέψαι.http://mythiki-anazitisi.blogspot.gr
 

Ελπίδα:Το μόνο "δώρο" που απέμεινε φυλακισμένο στο κουτί της Πανδώρας.

  Η Πανδώρα είναι  η πρώτη γυναίκα που έφτιαξαν οι θεοί και έμελε να είναι θνητή. Δεν θα αργήσει να ανοίξει το καπάκι του πιθαριού και να ξεχυθούν από μέσα τα δεινά-δώρα του γάμου που έστειλαν οι θεοί. Δυστυχία, θάνατος, θλίψη, ευπιστία, αφέλεια, πλάνη, αυταπάτες...

 Όμως, λέει ο μύθος, ότι ο Δίας την τελευταία στιγμή «μετάνιωσε» και έστειλε στην Πανδώρα μιαπρόσκαιρη σκέψη, ένα προσωρινό φόβο και εκείνη βάζει γρήγορα το καπάκι στη θέση του. Πρόλαβαν ωστόσο να ξεχυθούν από μέσα όλα τα δεινά και να εξαπλωθούν στη γή και τους ανθρώπους.
 Ένα μόνο δώρο δεν πρόλαβε να ξεφύγει και αυτό είναι η Ελπίδα που ήταν κλεισμένη στο κουτί-πυξίδα. Έμεινε μέσα στο πιθάρι για να δίνει κουράγιο, τέτοιο όμως που ήθελαν εκείνοι. 
Οι θεοί.
 Κι αυτό δικό τους δώρο ήταν....

 Μόνο Ελπίς λοιπόν  παρέμεινε εκεί σε ένα αδιάσπαστο σπίτι μέσα στο πλαίσιο το χείλος του μεγάλου βάζου,όμως όπως προκύπτει από το μύθο, τα δεινά για τον άνθρωπο δεν βρίσκονται μόνο στο γοητευτικό σύστημα-υπόσταση της Πανδώρας που εκπέμπει την απατηλή και πρόσκαιρη ομορφιά. 
 Το κακό βρίσκεται επίσης στο μεγάλο πιθάρι , εκεί που οι νεόνυμφοι κρατούν τα γαμήλια δώρα. 
Το πιο πολύτιμο από αυτά, το βάζουν σε ένα κουτί, που ο Ησίοδος ονομάζει πυξίδα (πυξίς στα αρχαία ελληνικά). 
Εκεί μέσα βρίσκεται η Ελπίδα. 
Βαθιά στον πάτο του πιθαριού κάτω από όλα τα δεινά. 
Μια ελπίδα όμως που κατασκεύασαν και δώρισαν στον άνθρωπο οι ισχυροί, οι ηγέτες και όχι αυτός ο ίδιος. 
 Ποια είναι όμως η ελπίδα που δίνουν οι ισχυροί θεοί στους ανθρώπους προκειμένου να μη διαταχθεί η τάξη: Να συνεχίσουν εκείνοι να είναι ισχυροί, να μην αμφισβητήσει η ελπίδα την εξουσία και τη δύναμή τους 

Η ελπίδα λοιπόν, είναι η δομική ουσία του ονείρου, της υπομονής, της εγκαρτέρησης ότι κάποτε όλα θα διορθωθούν, κάποτε θα γίνει ένα θαύμα και όλα θα φτιάξουν. 
Αυτή η ελπίδα είναι το τελευταίο ανάχωμα πριν την εξέγερση. 
Οι ισχυροί θεοί ξέρουν ότι οι θνητοί δεν πρέπει να φτάσουν στηναπόγνωση. Γιατί η απόγνωση καθιστά τον άνθρωπο απρόβλεπτο, ανεξέλεγκτο και επομένως επικίνδυνο.

Έτσι λοιπόν, έφτιαξαν μια ελπίδα που είναι η κόρη της παραπλάνησης και η μητέρα της αυταπάτης. 

Η Πανδώρα την κράτησε καλά κλεισμένη στο κουτί, μέσα στο άδειο πλέον πιθάρι, ώστε να βρίσκεται εκεί φυλακισμένη. 
Στον πάτο του πιθαριού, στο νου και στην ψυχή των ανθρώπων.

Μάλλον σε εκείνους τους ανθρώπους που είναι έτοιμοι σαν τον πρόγονο τους τον Επιμηθέα να δεχθούν τα δώρα των ισχυρών θεών.

http://mythiki-anazitisi.blogspot.gr

Πατρίδα μου, στάσου πλαϊ μου

"Με είπαν ρομαντικό, με είπαν ονειροπόλο, με είπαν εθνικιστή, με είπαν ρατσιστή, με είπαν γραφικό. Με είπαν άδικο απέναντι στους συνανθρώπους μου.
Με συκοφαντούν επειδή είμαι ΕΛΛΗΝΑΣ. 
Με έχουν δακτυλοδεικτούμενο εκεί έξω... 
Δεν είμαι του κοπαδιού τους...

Μ'έχουν αποκομμένο... Και κάποιες φορές νιώθω τόσο μόνος...
 Πολλές φορές όμως αγναντεύω εκεί ψηλά και αναπτερόνονται οι ελπίδες μου...
ΕΚΕΙ ΕΙΣΤΕ ΟΛΟΙ... 
Με βλέπετε  από ψηλά και περιμένετε, το ξέρω, σας νιώθω, γι αυτό και δεν θέλω να σας απογοητεύσω... Δεν θέλω να ντρέπομαι...
Η επίγεια ζωή μου εν έτη 2013 είναι πολύ δύσκολη. 
Μου απαγορεύουν κάθε τι ΕΛΛΗΝΙΚΟ. 
Με τυραννούν και μου κάνουν το βίο αβίωτο. 
Δεν θέλουν να ζήσω λεύτερος σαν ΕΛΛΗΝΑΣ. Πρέπει να αρνηθώ ό,τι αφορά εσένα ..ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΕΛΛΑΣ.
Μας πήραν τα πάντα. Ακόμα και την αξιοπρέπεια μας.
Σε ξεπουλάνε μπροστά στα μάτια μου. Σε πονάνε και σε διαμελίζουν χωρίς να μου δίνουν λόγο. Με αγνοούν. Αποφασίζουν ερήμην μου για τον ΘΑΝΑΤΟ ΣΟΥ!!!
Δεν θέλουν να σηκώσω κεφάλι. Δεν θέλουν να σε προστατεύσω.
Θέλουν να σιωπήσω και να σε παραδώσω.
Θέλουν να σε ξεχάσω και να πάρουν ό,τι απέμεινε. 
Θελουν να τους δώσω την ψυχή μου και μαζί κι εσένα... Θέλουν να σε ΠΡΟΔΩΣΩ...
Πάνε να σε αρπάξουν μέσα από τα χέρια μου. Την ίδια μου την ψυχή. Πάνε να με σκοτώσουν, να με αφανίσουν, να αφανίσουν κάθε ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΧΝΟΣ από τούτη τη γή.

Ποιό είναι το πρόβλημα τους. Γιατί τόσο μένος για σένα ΕΛΛΑΔΑ ΜΟΥ;
Γιατί σε μισούν τόσο πολύ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ; ΠΟΙΟΝ και ΓΙΑΤΙ φοβούνται τόσο πολύ;

Δεν τους πειράξαμε, γιατί μας πειράζουν;
Μια ζωή θυμάμαι να αμυνόμαστε με νύχια και με δόντια για να κρατήσουμε  ΤΟ ΧΩΜΑ , ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ, ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ, ΤΗΝ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΜΑΣ...
...... Φ Τ Α Ν Ε Ι Π Ι Α ........
Μια κουβέντα μόνο βγαίνει απ την ψυχή μου: ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ ........
Τους φαίνεται περίεργο που δεν μπορώ να ζω χωρίς εσένα ΕΛΛΑΔΑ ΜΟΥ.
Με περνάνε για αλαφροϊσκιωτο. Επειδή είμαι περήφανος, ασυμβίβαστος και αισθάνομαι μεγάλο χρέος και καθήκον  απέναντι σου, να προστατεύυσω το ιερόο σου χώμα, την ιστορία, την μνήμη των προγόνων και των πεσόντων για την ελευθερία σου.

Δεν με θεωρούν δικό τους και χαίρομαι γι αυτό. 
Γιατι ξεχωρίζω. 
Μπορεί να είμαι από τους τελευταίους (ρομαντικούς) μα ξέρω επίσης, πως είμαι ένας από τους τελευταίους ΕΛΛΗΝΕΣ. 
Και έτσι θα παραμείνω, αν θέλω να υπάρξουν κι άλλοι ΕΛΛΗΝΕΣ στο μέλλον, για να συνεχίσεις να ζεις μέσα μας.
Πατρίδα μου δώσε μου δύναμη και κουράγιο να αντέξω, δώσε μου αυτό το υπέρτατο συναίσθημα της αγάπης και της γενναιότητας, της περηφάνειας και του δέους.
Πατρίδα μου στάσου πλαϊ μου.
 
Κοιτάζω το απέραντο γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας σου και σε νιώθω μέσα στο αίμα μου... μέσα στη ψυχή μου.
ΟΧΙ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΜΟΝΗ...  
δεν ειμαι μόνος, μαζί είμαστε. Είμαι εδώ... δεν θα πέσω... ΕΙΜΑΙ ΕΛΛΗΝΑΣ. Δεν θα γονατίσω. Γύρνα και δες...
Εδώ είμαστε όλα τα παιδιά σου !!! Παρόντες και έτοιμοι για μάχη.
Δεν είμαστε πολλοί ακόμα. Αλλά είμαστε όσοι πρέπει... 300 και πάλι. 
Εμείς θα σε φροντίσουμε και θα σε διατηρήσουμε ακέραιη. 
Θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί. 
Μην φοβασαι ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ. 
Μην κλαις, αιώνες τώρα μας μάχονται. 
Μυαλό δεν βάζουν.
Το τέλος το ξέρουν...  
ΜΙΛΑΕΙ ΠΑΝΤΑ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΟΥ ...
Πάλι εσύ θα λάμψεις στο τέλος ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ ΛΕΥΤΕΡΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑΣΜΕΝΗ. 
Θα φροντίσω εγώ, και τα υπόλοιπα παιδιά σου. 
Θα είμαστε εδώ μαζί σου μέχρι το τέλος.  
ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ ΥΠΕΡΑΝΩ ΟΛΩΝ ΕΣΥ"

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΠΥΡΙΔΟΥΔΗΣ  http://mythiki-anazitisi.blogspot.gr

ΕΠΑΙΖΑΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ (ΕΠΙΣΚΥΡΟ).

ΕΠΙΣΚΥΡΟΣ – Το Αρχαίο Ελληνικό Ποδόσφαιρο.

(Επιτύμβια στήλη 4ος αιών π.Χ. , Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών)

Επίσκυρος: “ό, παιδιά τις, διά σφαίρας”, “ό, μέ τά πολλών, σφαιρισμός ” (Ησυχ.). {Από το Ομηρικό Λεξικό των LIDDEL & SCOTT}. Δηλαδή “αυτός που παίζει με τη σφαίρα (μπάλλα)” ή “αυτός που παίζει με πολλούς τη σφαίρα (μπάλλα)”. Στην αγγλική μετάφραση του ίδιου Λεξικού λέει: Επίσκυρος = Ballgame, football or rugby.

Αν ανατρέξουμε στα Ομηρικά έπη θα βρούμε τις πρώτες πληροφορίες για παιχνίδι με μπάλλα στη λεκάνη της Μεσογείου. Μια παρόμοια αναφορά γίνεται και στον “Θεαίτητο” του Πλάτωνα

Μεγάλη επιτυχία στην αρχαία Ελλάδα γνώρισε το παιχνίδι « Επίσκυρος » που είχε πάρει το όνομά του από τη γραμμή με σκύρα (σπασμένα κομμάτια πέτρας, πετραδάκια) που χώριζε το γήπεδο.Με λίγα λόγια είχαμε και κεντρική διαχωριστική γραμμή, των δύο μεγάλων περιοχών του γηπέδου.

(Σωκράτης) Λέγεται τοίνυν, ἔφη, ὦ ἑταῖρε, πρῶτον μὲν εἶναι τοιαύτη ἡ γῆ αὐτὴ ἰδεῖν, εἴ τις ἄνωθεν θεῷτο, ὥσπερ αἱ δωδεκάσκυτοι σφαῖραι, ποικίλη, χρώμασιν διειλημμένη, ὧν καὶ τὰ ἐνθάδε εἶναι χρώματα ὥσπερ δείγματα, οἷς δὴ οἱ γραφῆς καταχρῶνται.

(μτφ): “Λέγεται λοιπόν, ω συνομιλητή, πως η γη, εάν την δει κανείς από ψηλά είναι σαν τις σφαίρες (μπάλες) που αποτελούνται από δώδεκα κομμάτια διαφορετικού δέρματος. Είναι δηλαδή πολύχρωμη σφαίρα και τα μέρη της ξεχωρίζουν από τα χρώματα που έχει το καθένα
Πλάτων «Φαίδων» ή περί ψυχής [110b]

Άρα η μπάλα ήταν φτιαγμένη από 12 χρώματα, 12 κομμάτια δέρματος συμβολίζοντας τους 12 Έλληνες Θεούς. 

«Φύγετε νεαροί, αυτό το παιχνίδι με την μπάλα φουσκωμένη από αέρα έχει γίνει για μεσήλικες και παιδιά» - Αρριανός ΧΙV 47

“Έριχνε ψηλά την σφαίρα και την γη που έθρεψε πολλούς άρχισε να κτυπά με προικισμένα πόδια και να κάνη στροφές γρήγορες και εναλλασσόμενες, ενώ οι άλλοι νέοι τον ζητωκραύγαζαν και στον ουρανό υψώνονταν δυνατές φωνές.” - Οδύσσεια Θ 370 – 375

 

Μπάλα που βρέθηκε μετά από ανασκαφές στην Σαμοθράκη.

Πληροφορούμεθα λοιπόν από τον αρχαιολόγο Ε. Μπεξή στο περιοδικό ΙΧΩΡ ότι:
Υπήρχε ένα άθλημα με το όνομα “Επίσκυρος“.

Το γήπεδο που διεξήγετο ο αγώνας ήταν χωρισμένο σε δύο μέρη με γραμμές από χαλίκια και η μπάλα ήταν κατασκευασμένη από δερμάτινα κομμάτια ραμμένα μεταξύ τους με εντόσθια ζώων, ενώ στις άκρες του γηπέδου ήταν χαραγμένη μία γραμμή που συμβόλιζε τα δύο τέρματα.

Η μπάλα ήταν φουσκωμένη με αέρια και εξωτερικά ήταν ζωγραφισμένη με ζωντανά χρώματα και γεωμετρικά σχήματα. Σκοπός ήταν και για τις δύο ομάδες όπως και σήμερα να περάσουν την μπάλα από την απέναντι εστία, το τέρμα.

Εντύπωση προξενεί επίσης η ιατρική(!) παρατήρηση του αθλήματος. Ο μεγάλος γιατρός της ύστερης αρχαιότητος Γαληνός μας δίνει μία καταπληκτική περιγραφή στο έργο του “Περί ασκήσεων με μικρή μπάλα” του παιχνιδιού.

“Όταν οι παίκτες παρατάσσονται σε αντίθετες σειρές και αγωνίζονται, για να εμποδίσουν τον αντίπαλο να κρατήσει την μπάλα στο κέντρο, τότε είναι βίαια άσκηση με κρατήματα στους ώμους και λαβές πάλης. Έτσι το κεφάλι και ο λαιμός ασκούνται με τις κινήσεις, τα κρατήματα των ώμων και τα πλευρά και το στήθος και το στομάχι ασκούνται από τα κρατήματα και τις λαβές πάλης με τα χέρια. Σε αυτό το παιχνίδι οι γλουτοί και τα πόδια τεντώνονται βίαια, γιατί αποτελούν την βάση των κινήσεων. Ο συνδυασμός με το τρέξιμο μπροστά και πίσω και τα πηδήματα στα πλάγια, κάθε άλλο παρά μικρή άσκηση είναι όχι μόνο για τα πόδια αλλά και για όλο το σώμα που είναι σε κίνηση.”

Εάν δεν αρκούν τα λόγια έχουμε και “κατευθείαν αναμετάδοση” από το αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών αθλητή – ποδοσφαιριστή, ο οποίος προσπαθεί με άψογη τεχνική να κοντρολάρει την μπάλα πάνω στο δεξί του πόδι. Είναι σαφές ότι ο παίκτης δεν πρέπει να πιάσει την μπάλα με τα χέρια του γι αυτό τα κρατάει πίσω από την πλάτη του. (Αρχική φώτο).

Μας διασώζονται ακόμη και ονόματα διάσημων «ποδοσφαιριστών» της αρχαιότητος ,όπως του Αριστόνικου του Καρυστίου, του Δημοτέλη του Χίου, του Χαιρεφάνη και του Κτησιβίου του Χαλκιδέως.http://www.ellinikoarxeio.com/

Πετώντας πάνω από την Ελλάδα | Flying over Greece

Μια μαγευτική περιήγηση διάρκειας 1 ώρας - σε υψηλή ανάλυση - πετώντας πάνω από την Ελλάδα. Ξεκινώντας από την Αθήνα, θα μας ταξιδέψει σε μοναδικά μέρη εξερευνώντας διάσπαρτα Ελληνικά νησιά στο λαμπρό μπλε του Αιγαίου, αρχαία ερείπια, καταπράσινους λόφους, βραχώδεις ακτές και ιστορικούς τόπους γεμάτους παραδόσεις. Την δραματική άποψη ενισχύσαμε με την μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου! Θα πετάξουμε από την Κέρκυρα στην Κρήτη, από τα Μετέωρα στην Μύκονο, στην Πελοπόννησο, στη Ρόδο, στη Σαντορίνη, στη Θεσσαλονίκη και σε πολλούς άλλους λαμπρούς προορισμούς αυτού του υπέροχου τόπου!

A breathtakingly beautiful virtual tour shot in high definition from a helicopter-mounted camera. Lifting off from Athens, you embark on a modern odyssey as varied and dramatic as Greek history, exploring exotic islands scattered like stones in the brilliant blue Aegean, ancient ruins, verdant hills, rocky coastlines, and timeless traditions.

Αρχικός τίτλος «Visions of Greece»

Producer: Stavros Niarchos, 2003
Executive Producer: Roy Hammond
Producer, Writer, Editor: Sam Toperoff
Producer, Aerial Director: Duby Tall
Wescam Technician and Operator: Grant Bieman
Helicopter Pilot: Stelios Bounas (85 hours flight over the Greece)

Μερικές απο τις τοποθεσίες: Όλυμπος, Αθήνα - Ακρόπολη, Πειραιάς, "Υψηλή Γέφυρα" (κρεμαστή) της Χαλκίδας, Φάρος Ρέπι - Σκιάθου (μάλλον), Ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο, Αιγαίο, Κυκλάδες, Μύκονος, Ο Φάρος Αρμενιστής - Μυκόνου, Δήλος, Νάξος (Η Πορτάρα, η μαρμάρινη πύλη στη νησίδα Παλάτια), Φιλώτι - Νάξου, Αμοργός - Η Παναγία Χοζοβιώτισσα, Αντίπαρος, Σίφνος, Πάρος, Καλδέρα Σαντορίνης, Νέα Καμένη, Αμμούδι (λιμάνι Οίας), Οία - Σαντορίνη, Ηφαιστειογενές έδαφος, Οία, Κνωσός, Κρήτη, Ρόδος, Ακρόπολη Λίνδου - Ρόδος, Λέσβος, Μυτιλήνη - Η Παναγία της Πέτρας, Γενοβέζικο Φρούριο Μήθυμνας, Θράκη, Άλογα στο ποτάμι του Αξιού, Καβάλα, Αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων, Χερσόνησος όρους Άθως, Άγιο Όρος, Θεσσαλονίκη, Καταρράκτες Έδεσσας, Λίμνη Πρέσπα, Aγία Τριάδα Βροντούς στον Ολυμπο, Γέφυρα στην τεχνητή λίμνη του Αλιάκμονα, Λίμνη Ιωαννίνων, Μετέωρα, Διώρυγα της Κορίνθου, Οδοντωτός στο φαράγγι του Βουραϊκού, Μονεμβασιά, Πύλος, Νιόκαστρο Πύλου, Μπούρτζι Μεθώνης, Σπαρτιάτικο φρούριο Σφακτηρίας, Ναός της Αφαίας στην Αίγινα, Μυκήνες, Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, Αρχαίο στάδιο της Ολυμπίας, Ζάκυνθος, Ναυάγιο στη Ζάκυνθο, Ποντικονήσι - Κέρκυρα, Ο Θόλος της Αθηνάς Προναίας - Δελφοί, Αθήνα, Ξωκλήσι στην Αττική

Διαβάστε περισσότερα: http://www.ellinikoarxeio.com/2012/08/flying-over-greece.html#ixzz2hDgQKfPc

ΦΡΑΣΕΙΣ ΣΟΦΙΑΣ -- ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ,

Δούλου τόδ' εστίν, μη λέγειν α τις φρονεί. 

(Είναι χαρακτηριστικό δούλου, το να μην λέει αυτά που σκέπτεται)

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ (Φοίνισσαι)

Ου πάνυ ημίν ούτω φροντιστέον, τι ερούσιν οι πολλοί ημάς, αλλ' ό,τι ο επαϊων περί των δικαίων και αδίκων. 

(Δεν πρέπει να νοιαζόμαστε πολύ για το τι θα πει για μας ο κόσμος, αλλά τι θα πει εκείνος που ξέρει καλά για τα δίκαια και τα άδικα)

ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Κρίτων)

Εθίζειν τους παίδας τω ταληθεί λέγειν. Το γαρ ψεύδεσθαι δουλοπρεπές και πάσιν ανθρώποις ουκ άξιον μιμείσθαι. 

(Να συνηθίζουμε τα παιδιά να λέγουν την αλήθεια. Γιατί η ψευτιά είναι δουλοπρέπεια και δεν αξίζει να τη μιμούνται οι άνθρωποι)

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ (Ηθικά)

Εκπληκτική απαγγελία του όρκου του Ιπποκράτη, όπως ακουγόταν με την αρχαία ελληνική προφορά

Ὄμνυμι Ἀπόλλωνα ἰητρὸν, καὶ Ἀσκληπιὸν, καὶ Ὑγείαν, καὶ Πανάκειαν, καὶ θεοὺς πάντας τε καὶ πάσας, ἵστορας ποιεύμενος, ἐπιτελέα ποιήσειν κατὰ δύναμιν καὶ κρίσιν ἐμὴν ὅρκον τόνδε καὶ ξυγγραφὴν τήνδε.
Ἡγήσασθαι μὲν τὸν διδάξαντά με τὴν τέχνην ταύτην ἴσα γενέτῃσιν ἐμοῖσι, καὶ βίου κοινώσασθαι, καὶ χρεῶν χρηίζοντι μετάδοσιν ποιήσασθαι, καὶ γένος τὸ ἐξ ωὐτέου ἀδελφοῖς ἴσον ἐπικρινέειν ἄῤῥεσι, καὶ διδάξειν τὴν τέχνην ταύτην, ἢν χρηίζωσι μανθάνειν, ἄνευ μισθοῦ καὶ ξυγγραφῆς, παραγγελίης τε καὶ ἀκροήσιος καὶ τῆς λοιπῆς ἁπάσης μαθήσιος μετάδοσιν ποιήσασθαι υἱοῖσί τε ἐμοῖσι, καὶ τοῖσι τοῦ ἐμὲ διδάξαντος, καὶ μαθηταῖσι συγγεγραμμένοισί τε καὶ ὡρκισμένοις νόμῳ ἰητρικῷ, ἄλλῳ δὲ οὐδενί.
Διαιτήμασί τε χρήσομαι ἐπ' ὠφελείῃ καμνόντων κατὰ δύναμιν καὶ κρίσιν ἐμὴν, ἐπὶ δηλήσει δὲ καὶ ἀδικίῃ εἴρξειν.
Οὐ δώσω δὲ οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε.
Ὁμοίως δὲ οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω.
Ἁγνῶς δὲ καὶ ὁσίως διατηρήσω βίον τὸν ἐμὸν καὶ τέχνην τὴν ἐμήν.
Οὐ τεμέω δὲ οὐδὲ μὴν λιθιῶντας, ἐκχωρήσω δὲ ἐργάτῃσιν ἀνδράσι πρήξιος τῆσδε.
Ἐς οἰκίας δὲ ὁκόσας ἂν ἐσίω, ἐσελεύσομαι ἐπ' ὠφελείῃ καμνόντων, ἐκτὸς ἐὼν πάσης ἀδικίης ἑκουσίης καὶ φθορίης, τῆς τε ἄλλης καὶ ἀφροδισίων ἔργων ἐπί τε γυναικείων σωμάτων καὶ ἀνδρῴων, ἐλευθέρων τε καὶ δούλων.
Ἃ δ' ἂν ἐν θεραπείῃ ἢ ἴδω, ἢ ἀκούσω, ἢ καὶ ἄνευ θεραπηίης κατὰ βίον ἀνθρώπων, ἃ μὴ χρή ποτε ἐκλαλέεσθαι ἔξω, σιγήσομαι, ἄῤῥητα ἡγεύμενος εἶναι τὰ τοιαῦτα.
Ὅρκον μὲν οὖν μοι τόνδε ἐπιτελέα ποιέοντι, καὶ μὴ ξυγχέοντι, εἴη ἐπαύρασθαι καὶ βίου καὶ τέχνης δοξαζομένῳ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ἐς τὸν αἰεὶ χρόνον.
Παραβαίνοντι δὲ καὶ ἐπιορκοῦντι, τἀναντία τουτέων.

http://heterophoton.blogspot.gr/

Ο τρόπος φορολόγησης στην Αρχαία Ελλάδα

Ο τρόπος φορολόγησης στην Αρχαία Ελλάδα

Εάν οι αρχαίοι Αθηναίοι δεν ήταν μάστορες στην επιβολή και την είσπραξη φόρων, σήμερα ίσως να μην υπήρχε ο Παρθενώνας. Υπερβολή; Κι όμως, χάρη στο χαράτσι που πλήρωναν οι άλλες πόλεις κατά την Α' Αθηναϊκή Συμμαχία -ειδικότερα από το 454 π.Χ., το ένα εξηκοστό του ετήσιου φόρου πήγαινε υπέρ της... θεάς Αθηνάς - ο Περικλής εξοικονόμησε τα χρήματα για να χτιστεί ο περίφημος ναός.

Πριν από 2.500 χρόνια τα κρατικά ταμεία της Αθήνας ήταν γεμάτα, χωρίς τη βοήθεια των οικονομολόγων του Χάρβαρντ. Η οικονομική κρίση ήταν άγνωστη λέξη και το πλεόνασμα έφτανε σε πολύ μεγάλο ύψος. Και τότε όμως, χωρίς την πίεση των Ευρωπαίων εταίρων, έμπαιναν φόροι με διάφορες ονομασίες, τακτικοί και έκτακτοι, άμεσοι και έμμεσοι, για δημόσια έργα, για στρατιωτικό εξοπλισμό, κ.λπ. Ουδείς διέφευγε. Πλήρωναν οι έχοντες και κατέχοντες, πλήρωναν όμως και οι μέτοικοι, οι ξένοι δηλαδή, πλήρωναν και οι ιερόδουλες!

Οι αρχαίοι φόροι έμπαιναν με την έγκριση της Βουλής. Οσο για τη διαφάνεια, τα ονόματα όσων πλήρωναν αναγράφονταν στους φορολογικούς καταλόγους της εποχής, που βρίσκονταν σε κοινή θέα. Πάνω σε πέτρινες πλάκες και στήλες δηλαδή, σαν αυτές που υπάρχουν στο Επιγραφικό Μουσείο, ένα γνωστό-άγνωστο αλλά πολύ ενδιαφέρον μουσείο στην οδό Τοσίτσα 1, που αναδεικνύει και τεκμηριώνει κομμάτια της Ιστορίας.

Εκεί βρήκαμε τη μνημειώδη «Στήλη της εξηκοστής», έναν λίθινο φορολογικό κατάλογο ύψους 3,5 μέτρων όπου είναι καταγεγραμμένες κατά γεωγραφικές ενότητες οι καταβολές των συμμάχων της Α' Αθηναϊκής Συμμαχίας την περίοδο 454/3-440/39 π.Χ., προκειμένου να υπάρχει μια «καβάντζα» για να αντιμετωπιστούν οι Πέρσες. Οι εισφορές ήταν ανάλογες με την οικονομική κατάσταση των 265 συμμάχων. Βλέπουμε δηλαδή από τους Ιωνες οι Κυμαίοι να πληρώνουν 12 τάλαντα (6.000 δραχμές) και οι Νισύριοι μόλις ένα, ενώ από τη Θράκη οι Μενδαίοι έδιναν εννέα τάλαντα και οι Θάσιοι 30!

«Εκτός από αυτόν τον τακτικό φόρο, από το 440 π.Χ. η Αθήνα επέβαλλε στους συμμάχους της και έκτακτη εφάπαξ εισφορά, τη λεγόμενη επιφορά», μας πληροφορεί η διευθύντρια του Επιγραφικού Μουσείου Μαρία Λαγογιάννη. «Η δε είσπραξη είχε ανατεθεί σε ειδικούς άρχοντες, τους Ελληνοταμίες».

Οπως αποδεικνύεται, οι αρχαίοι Αθηναίοι είχαν πολλά κόλπα για την είσπραξη των φόρων. Οταν οι άλλες πόλεις άρχισαν να διαμαρτύρονται ενόψει της Β' Αθηναϊκής Συμμαχίας, οι Αθηναίοι τους υποσχέθηκαν ότι θα καταργήσουν τον συμμαχικό φόρο. Αυτό που έκαναν τελικά ήταν να του αλλάξουν όνομα και να τον πουν «σύνταξη».

Η κυρίαρχη αθηναϊκή πολιτεία είχε διάφορες πηγές για να γεμίζει το δημόσιο ταμείο. Υπήρχαν οι καταβολές για εκμίσθωση δημόσιας περιουσίας (κτήματα, οικοδομήματα ή τα μεταλλεία του Λαυρίου), υπήρχαν και οι δικαστικές καταβολές.

Κι άλλα τακτικά τέλη γέμιζαν τον κρατικό κορβανά: για να εισαχθούν και να εξαχθούν προϊόντα από τα αττικά λιμάνια (πεντηκοστή), ή για να εισαχθούν εμπορεύματα από τις πύλες της πόλης (διαπύλιον). Καμία εξαίρεση. Οι μέτοικοι έπρεπε να ανανεώνουν επί πληρωμή μία φορά το χρόνο την άδεια παραμονής τους στην Αθήνα (μετοίκιον), ενώ κατέβαλλαν και επιπρόσθετο τέλος για να έχουν το δικαίωμα να εργασθούν (ξενικόν). Οι δε οίκοι έδιναν τον... πορνικό φόρο.


Οι αμυντικές δαπάνες

Μέρος των κρατικών εσόδων πήγαινε για δημόσια έργα. Σε μια στήλη του μουσείου (432/1 π.Χ.) σώζονται δύο τροπολογίες σε ψήφισμα που σχετίζονται πιθανότατα με τη βελτίωση του συστήματος ύδρευσης της Αθήνας ή την κατασκευή και επισκευή των κρηνών. «Το έργο είχε προγραμματιστεί να γίνει 'από ολιγίστων χρημάτων', αλλά κατά προτεραιότητα», εξηγεί η Μ. Λαγογιάννη. «Η οικογένεια του Περικλή μάλλον προσφέρθηκε να καλύψει τη δαπάνη, αλλά η πόλη αποφάσισε τα χρήματα να δοθούν από τον φόρο των συμμαχικών πόλεων».

Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι φρόντιζαν, επίσης, να εξασφαλίσουν κονδύλια για την άμυνα. «Οι πιο εύποροι ήταν υποχρεωμένοι να αναλαμβάνουν την 'τριηραρχία', την ετήσια δαπάνη για εξοπλισμό ενός πολεμικού πλοίου και τη σίτιση των ναυτών, που καθορίζονταν σε μια δραχμή ανά ναύτη ημερησίως», συνεχίζει η διευθύντρια του μουσείου, το οποίο εκθέτει μια σχετική στήλη του 481/0 π.Χ.

Χρειαζόταν τόλμη για να αρνηθεί κάποιος αυτό το σημαντικό έξοδο. Σε αυτή την περίπτωση έπρεπε να υποδείξει κάποιον άλλον, που θεωρούσε πιο πλούσιο, και να προτείνει αντίδοση. Να ανταλλάξει, δηλαδή, την περιουσία του με την περιουσία του πλουσιότερου. Αν ο άλλος πολίτης αρνιόταν, τότε η ανάθεση γινόταν από τα αρμόδια δικαστήρια.

Υποχρεωτική, αλλά ιδιαίτερα τιμητική ήταν και η χορηγία, η ανάληψη της δαπάνης για την προετοιμασία του χορού, τις θρησκευτικές εκδηλώσεις, τις παραστάσεις των δραματικών αγώνων. «Η χορηγία στοίχιζε 300-5.000 δρχ., όταν τον 5ο αιώνα ο ετήσιος μισθός της ιέρειας της Αθηνάς Νίκης ήταν 50 δρχ.», τονίζει η Μ. Λαγογιάννη, καθώς μας δείχνει μια στήλη του 313/2 π.Χ. Πρόκειται για τιμητικό ψήφισμα του Δήμου Αιξωνής (η σημερινή Γλυφάδα) για δύο χορηγούς, τον Αυτέα και τον Φιλοξενίδη, οι οποίοι «καλώς και φιλοτίμως εχορήγησαν».

Σαν να μην έφταναν και τότε τα τακτικά μέτρα, υπήρχαν και έκτακτα. Οπως η «επίδοσις» (σε χρήματα ή για την εκτέλεση συγκεκριμένου δημόσιου έργου) την οποία κατέβαλλαν οι πλούσιοι αλλά και οι μέτοικοι για την ενίσχυση της πόλης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Κι ακόμα η «εισφορά» σε περίοδο πολέμου για στρατιωτικές δαπάνες.

Κι αν κάποιος πιανόταν να φοροδιαφεύγει, ο νόμος ήταν αυστηρός, ακόμα και για τον φοροεισπράκτορα. Για του λόγου το αληθές, υπάρχει ένα ψήφισμα του 510 π.Χ. για τους Αθηναίους κληρούχους στη Σαλαμίνα, οι οποίοι ήταν υποχρεωμένοι να καταβάλλουν φόρο, να εκτελούν τη στρατιωτική τους θητεία, ενώ δεν επιτρέπονταν να εκμισθώσουν τη γη που τους είχε παραχωρηθεί. Εάν τα παραβίαζαν, πλήρωναν πρόστιμο, το τριπλάσιο του μισθώματος, στο Δημόσιο...

Διαβάστε περισσότερα: http://www.ellinikoarxeio.com/2011/10/ancient-hellenic-taxation.html#ixzz2hDc1dnh0

Η ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΤΡΙΑ ΣΑΠΦΩ

 

Περίφημος εκ Λέσβου λυρική ποιήτρια, ή και άλλως αιολιστί ονομαζόμενη Ψάπφα. Γεννήθηκε λήγοντος του Ζ΄ αιώνος π. Χ., πιθανότερο στην Μυτιλήνη, όπου παιδεύθηκε και έζησε και καθ’ όλες τις ενδείξεις πέθανε άγνωστο ακριβώς πότε, πάντως όχι πέρα του πρώτου ημίσεως του ΣΤ΄ π. Χ. αιώνος. Η παράδοση την σχετίζει και με την άλλην πόλη της Λέσβου Ερεσσόν, η οποία νωρίς χάραξε στα νομίσματα της την εικόνα της ποιήτριας. Κατάγονταν εξ οικογενείας αριστοκρατικής αν όχι πλούσιας και εξαετείς έμεινε ορφανή πατρός. Ούτος ονομάζονταν καθ’ Ηρόδοτο Σκαμανδρώνυμος, παρά τους μεταγενέστερους όμως, εκ συγχύσεως με συνώνυμους της, φέρεται με διάφορα πατρικά ονόματα, απαριθμούμενα υπό του Σουΐδα. Γνωρίζουμε τρεις αδελφούς της, τον Χάραξο, ο οποίος μετέρχονταν την εμπορία οίνου, όπως και πλείστοι άλλοι Λέσβιοι κατά την εποχή εκείνη, στην Αίγυπτο, όπου κατασπατάλησε την περιουσία του δι’ εταίρα τινά Ροδώπη ή Δωρίχα, η οποία ήταν δούλα και απελευθέρωσε, τον Λάριχο, ο οποίος εκτελούσε καθήκοντα οινοχόου εις το πρυτανείο της Μυτιλήνης, υπούργημα συγχωρούμενο μόνον εις ευπρεπείς και ευπατρίδες νέους, και τον Ευρύγιο, περί του οποίου ουδέν είναι γνωστό. Ήταν σύγχρονος του Πιτακού και του ομοτέχνου της Αλκαίου, με τον οποίον συνεδέθη ή ποιήτρια δια χαριεστάτου επεισοδίου. Εκ τούτον έχουμε την εισαγωγή ερωτικής εκμυστηρεύσεως του Αλκαίου προς την Σαπφώ και την έξυπνη και αποστομωτική απάντησή της.

Η Σαπφώ άκμασε σε χρόνους πολιτικών ανωμαλιών και κοινωνικών ταραχών τής πατρίδος. Την απώλεια του Σιγείου διαδέχθηκαν εκτάκτως φανατικές συγκρούσεις μεταξύ αριστοκρατικών και δημοκρατικών και η ποιήτρια, καθ’ όλες τις ενδείξεις, συμμερίσθηκε την τύχη της ηττημένης μερίδας των ευπατριδών.  Ακαθόριστος όμως τυγχάνει η διάρκεια και ο τόπος της εξορίας της. Αναφέρεται εις το Πάριο χρονικό ότι έφυγε στην Σικελία, όπου μάλιστα, κατ’ άλλους, νυμφεύθηκε
κάποιο πλούσιο Άνδριο Κερκόλα, από τον οποίο απέκτησε και θυγατέρα την εν τοις ποιήμασί της συναντημένη λατρευτή της Κλείδα, όνομα αποδιδόμενο και εις την μητέρα της ποιήτριας.

Η εξορία αυτή της Σαπφούς μας μεταφέρει στο ζήτημα της θέσεως της γυναίκας στην λεσβιακή πολιτεία. Αι προς τούτο μαρτυρίες και ενδείξεις, ανεπαρκείς και συγκεχυμένοι μέχρι τούδε, είναι ικανές πάντως να μας πείσουν ότι η γυναίκα κατά τους χρόνους της Σαπφούς στην Λέσβο μετείχε του πολιτικού και κοινωνικού βίου και απόλαυε ελευθερίας και δικαιωμάτων, ων όμοια δεν γνώρισε έκτοτε η γυνή σε καμία εποχή. Ενταύθα, κατ’ εξαίρεση εξ όλης της Ελλάδος, η γυνή έτυχε αγωγής και παιδείας και αφέθηκε ελεύθερη στην ανάπτυξη των ατομικών της δεξιοτήτων. Βρίσκουμε θιάσους γυναικών αριστοκρατίδων με σκοπούς και με δράση μορφωτική, κοινωνική και καλλιτεχνική. Η Σαπφώ φαίνεται ανήκουσα και ίσως ηγουμένη τοιούτου τινός ομίλου γυναικών, του οποίου γνωρίζουμε εκ της ποιήσεώς της και τίνας μετόχους, την Ατθίδα, την Μεγάρα, την Τελέσππα κ.ά. Ανάλογη ήταν και η επιμέλεια δια την μόρφωση της γυναίκας. Λειτουργούσαν στην Λέσβο σχολές  μουσικής, ποιήσεως και ορχηστικής, που παρείχαν και ευρύτερη μόρφωση κοινωνική στις μαθήτριες τους. Κάποια τέτοια σχολή καταφαίνεται διευθύνουσα και η Σαπφώ, την οποίαν συναγωνίζονταν οι της Ανδρομέδας, Γοργούς κ. ά. Η φήμη της σχολής αυτής ήταν διαδεδομένη σε όλη την Ελλάδα· έρχονταν μαθήτριες όχι  μόνο από τις άλλες πόλεις της Λέσβου, άλλα και από την Φρυγία, την Λυδία και λοιπή Μικρασία, την Σαλαμίνα, Αττική κλπ. Εκατόν κατ’   Όβίδιον ήσαν αι τρόφιμοι της σχολής της Σαπφούς, εξ ων γνωρίζομε μερικά εκ των «ποιημάτων της, όπως την Αναγόρα την Μιλήσια, την Γογγύλα Κολοφωνία, την Ευνείκα Σαλαμινία, την Κυδνώ, Ανακτορία κ.ά. Ως μαθήτριές της αναφέρονται και η Δαμοφίλα η εκ Παμφυλίας, η οποία μιμήθηκε την Σαπφώ στην ποίησή της, και η Ήριννα απίθανης όμως.

Τα ποιήματα της Σαπφούς, που διαιρέθηκαν από τους Αλεξανδρινούς σε 9 βιβλία, ήσαν καθαρώς λυρικά, ωδές και ύμνοι προς την Ήρα, την Αφροδίτη, κλπ., επιθαλάμια και υμέναιοι, επιγράμματα, από τα οποία σώζονται υπό το όνομά της δύο και ελεγείες άγνωστοι αλλού. Εκ τούτων δεν διασώθηκαν μέχρις ημών εκτός από ικανά αποσπάσματα και μερικές ωδές, από τις οποίες μόνο μία άρτια.

Οι Μούσες τίμησαν την ποιήτρια «τὰ σφὰ ἔργα δοῖσαι» και το δώρο να υπηρετεί αποκλειστικά και μόνο αυτές στο «μουσοπόλῳ οἴκῳ» της, όπου θρήνοι και οι βαρυθυμίες είναι απαγορευμένες και δυσπρόδεκτες. Η απασχόληση αυτή με τις μούσες είναι η μόνη σταθερή αξία της ζωής. Χωρίς αυτή τίποτα δεν ισχύει ο πλούτος και το κάλλος, τα οποία είναι πρόσκαιρα εις τον άνθρωπο τον «εἰς ὕστερον ἔρωτα», την υστεροφημία.  Σαρκαστικώτατα ταλανίζει κάποια άμουσο πλούσια και επιφανή γυναίκα, η οποία παραμελεί την «τῶν ἐκ Πειρίας βρόδων». Κάθε μεμουσωμένης ψυχής ο έρως είναι το μόνο και κάλλιστο εντρύφημα· αυτός έρχεται άλλοτε βίαιος και λαύρος, άλλοτε ήπιος και λυσιμελής και αναπτερώνει την ψυχή της· ενώπιον του αδρανεί το λογικό και η ανθρώπινη καρδιά είναι πάντοτε εύκαμπτος. Η Σαπφώ ερώσα «ποθήει καὶ μάεται κατὰ στάλαχμον», περιπίπτουσα εις παντελή απραξία και ψυχική αμηχανία, κατά την οποία «οὐκ οἶδ’ ὄττι  θέω· δίχα μοι τὰ νοήματα». Πολλάκις δεν ευρίσκει ανταπόκριση και παραπονείται ότι «ὅττινας γὰρ εὖ θέω, κεῖνοι με μάλιστα σίννονται» εις την εγκατάλειψη και την μόνωσή της, όταν η σελήνη και η πλειάς έχει δύσει, παρέρχονται δε κενές οι μεσονύκτιες ώρες, επικαλείται την Αφροδίτη να έλθει ως βοηθός και σύμμαχος της, όπως και άλλοτε. Η επίκλησή της φαίνεται να εισακούγεται από την θεά, διότι ο έρως προσήλθε μεγαλοπρεπέστατα «πορφυρίαν περθέμενος χλάμυν» και δρόσισε την ψυχή της, την «καιομένη πόθῳ». Ο έρως αυτός, πάντοτε φλογερός και με όλες τις  διακυμάνσεις ενός ισχυρότατου αισθήματος, από το χαρούμενο παιχνίδι μέχρι το παράφορου πάθος, αναφέρεται ως επί το πλείστο εις τις περί αυτού γυναίκες. Τον ερωτά της προς την απούσα Ανακτορία παραβάλλει με την του Πάριδος και Ελένης και νοσταλγεί βαθύτατα να επανειδεί την διάχυτη λαμπρότητα της μορφής της και το ερατό βάδισμα της, θέαμα απολαυστικότερο δι’ αυ-
τήν και της μεγαλοπρέπειας των λυδικών πολέμων. Αυτή όμως λησμόνησε την ποιήτρια και την ωραία ζωή των, όταν έτρεχαν μαζί και συνέλλεγαν άνθη και στεφανωμένες χόρευαν. Αντιθέτως, η Αριγνώτα, κατά την ποιήτρια, πνίγεται από τον αλγεινό πόθο της Σαπφούς και των φίλων της, και στεντορείως από την Λυδία τις προσκαλεί πλησίον της, αλλ’ η νύξ δεν μεταδίδει την φωνή της. Κατά τρόπον απροσδιόνυσο, δι’ ημάς, μια γυναίκα, εκφράζει το ερωτικό της αίσθημα προς την Αγαλλίδα, με ζηλοτυπία και πάθος και περιγράφει την επί τη θέα της κατάστασή της, καθ’ την οποία την καταλαμβάνει αφασία, νευρική υπερδιέγερση, διανοητική συσκότιση, εφίδρωση, ρίγη, ωχρίανση προσώπου και τελεία κατάπτωση σωματική και ψυχική, ώστε «τεθνάκην ὀλίγον πιδεύῃς». Αλλαχού διαπιστώνει ότι είναι συνεπής προς τις σχέσεις με τις μαθήτριές της, εις την μετ’ αυτών δε αναστροφή επικαλείται την Αφροδίτη να οινοχοήσει «ἄβρως ἐν χρυσίαισιν κυλίκεσσιν» και να δεχθεί το θύμα του «λευκοῦ τράγου» των εύθυμων συμποσιαστριών, δια να ευδοκήσει, στους αγώνες του κάλλους, την επιτυχία των. Εις την ομήγυρη ταύτη η ποιήτρια άδει υποκρούουσα τα υπ’ αυτής «κασπολημένα μέλεα» και εξάρχει του προ του βωμού της Ήρας «πολιγηθέος ὀρχηθμοῦ».

Με ψυχολογία αυτόχρημα μικροαστική παρθένου με αυστηρές οικογενειακές παραδόσεις αναμένει στην προς Νηρηίδας ωδή της την επάνοδο του Χαράξου εξ Αιγύπτου, τον οποίο αλλαχού αυστηρότατα επιτιμά δια την ερωτική του περιπέτεια, εσεμνύνετο δε δια την θέση και διαγωγή του Ααρίχου, τον οποίο εξυμνεί και υπερεπένει στα ποιήματα της.

Στα επιθαλάμια, εκτελούμενα διαλογικώς υπό χορών παρθένων και νέων, υμνεί τους νυμφίους, την προσέλευση του γαμπρού, την παρθενία, τον υμέναιαον κτλ.

Τα μη διασωθέντα ποιήματα της Σαπφούς είχαν ως θέματα τον θάνατον του Αδώνιδος, την εξύμνηση της πολιούχου Ήρας, τους Έρωτες του Ενδυμίωνος και της Σελήνης, τους μύθους της Νιόβης, Θησέα, Προμηθέα, τον Απόλλωνα συγχορεύοντα με Μούσες και με Χάριτες και τον μυθολογικό δαίμονα της συνοδείας της Αφροδίτης, ο οποίος έτυχε ως δώρο της, την αιώνια νεότητα και το άφθαστο κάλλος.

Η περί της Σαπφούς Παράδοση

Εκ των μελών τούτων της Σαπφούς προς Φάωνα, γνωστών μόνον εκ πληροφοριών των αρχαίων συγγραφέων και πεποιημένων με την ζωηρότητα και ενάργεια της τέχνης της, έδωσαν κάποια αφορμή να πλάσει η αττική κωμωδία τους ρομαντικούς θρύλους του περιφρονουμένου προς τον Φάωνα, πραγματικό πρόσωπο, έρωτος της και του συνεπεία τούτου και με σύγχυση προς την αποδημία της εις Σικελία άγνωστου δ’ εκβάσεως πηδήματος της από την πέτρα της Λευκάδας, το οποίον άλλως φαίνεται θρησκευτικό εξιλαστικό έθιμο και κοινός ποιητικός τόπος της αρχαίας λυρικής ποιήσεως. Οι όψιμοι αυτοί θρύλοι προσέδωσαν στην ποιήτρια μυθολογικό χαρακτήρα και χρησιμοποιήθηκαν δαψιλώς και ποικιλοτρόπου και από την αττική κωμωδία και από την μεταγενέστερη ποίηση και τέχνη. Του Μενάνδρου, του Διφίλου και ετέρων τέσσερις ή πέντε κωμωδίες παρωδούν το θέμα αυτό, από το οποίο εμπνεύστηκαν πολλοί των νεωτέρων, ως ο Ιταλός Giovanni  Meli  εις το αριστουργηματικότατο ποίημα του «La morte di Saffi» (μετ. Στ. Δάφνη, «Αττική Ίρις» 1898), ο Fr. Grillparzer στο δράμα του «Σαπφώ» (μετ. Εμμ. Δαυΐδ, 1926), ο Λαμαρτίνος, ο Φώσκολος, Λεοπάρδης κ.α., εκ των ημετέρων ο Δημ. Καλαποθάκης, εις δράμα του «Σαπφώ» κ.α., και εις το μελόδραμα οι Empis-Keicha (1822), ο J. Papini (1942), ο Em. Augier (1851) κ.α., πλείστοι δε εις την καλλιτεχνία. Κατά όμοιο τρόπο, παρερμηνευμένα χωρία της ποιήσεως της Σαπφούς γίνηκαν αφορμή να της αποδοθούν από τον Δίφιλο ερωτικές σχέσεις με τον Ανακρέοντα, Ιππώνακτα κατά πολύ μεταγενέστερούς της.

Αριστερά: Μαρμάρινη προτομή του Μουσείου Βατικανού θεωρούμενη ως προτομή τής Σαπφούς. (Πηγή: Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Κα΄, σελ. 549)

Δεξιά: Σαπφώ και Αλκαίος. (Παράσταση επί ερυθρόμορφου κρατήρα εξ Ακράγαντος του Ε΄ π. Χ. αιώνα. Μουσείο Μονάχου.) (Πηγή: Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Κα΄, σελ. 549)

Ζήτημα όμως απασχόλησαν μεν ενωρίς τους αρχαίους (Χαμαιλέοντα, Δίδυμο, Καλλία) και ποικίλως αντιμετωπισθέν υπ’ αυτών, δημιούργησαν δε κατά τους νεότερους χρόνους ολόκληρη φιλολογία, απετέλεσαν οι εκ των συλλήψεων της αττικής κωμωδίας και του χαρακτήρα της ποιήσεως της Σαπφούς κατηγορίες επί εταιρισμό, ανηθικότητα και ομοφυλοφιλία. Αυτές, διακονισθείσες από τους μεσαιωνικούς συγγραφείς και συντελέσασαι εις την απώλεια των ποιημάτων της, επιστεύθησαν και υποστηρίχθηκαν από του ΙΕ΄ αιώνος υπό πολλών φιλολόγων (Domitius, Galderinus, Britanius, Lambinus, Belloch κ. ά). Το ζήτημα τούτο, λαμβάνοντας  ποικίλες μορφές, κατέληξε εις την παλαιά και ήδη από τον Σουΐδα υιοθετημένη λύση, της παραδοχής δηλαδή και δεύτερης Σαπφούς, η οποία επιφορτίσθηκε όλα τα κακά της μιας και μόνης, έως ότου ο Γερμανός Welcker και ο Γάλλος Reinach έθεσαν τις βάσεις νέων απόψεων. Έκτοτε άρχεται και η πολυμερής μελέτη της ποιήσεώς της, πλουτισθείσης και υπό νέων παπυρολογικών ευρημάτων της τελευταίας τεσσαρακονταετίας και η αποκατάστασή της ως μεγάλης ποιήτριας.

Η Σαπφώ αποτεινόμενη, πράγματι, προς τις μαθήτριές της μεταχειρίζεται την αυτή γλώσσα και τρόπο έκφρασης με τον του Αλκαίου προς τους Εφήβους.  Είχε ακμάσει ακόμη εις εποχή μεγάλης γυναικείας εξελίξεως και κινήσεως, καθ’ ην η γυνή διεκδικούσε τις επιδόσεις και τα δικαιώματα του ανδρός. Το ηθικό και κοινωνικό περιβάλλον, το οποίον ήγαγε τον Πλάτωνα αργότερα να επινοήσει το ομώνυμό του έρωτα, υπήρχε ήδη τότε εις την Λέσβο. Προς τους θιάσους των ολιγαρχικών εταίρων και συμποσιαστών, εις τους οποίους λατρεύονταν το κάλλος και η αρμονία των εφηβικών σωμάτων, βρίσκουμε στην Λέσβο ανάλογους γυναικείους, συμμετέχοντας εξ ίσου με τους των ανδρών εις την κοινωνική ζωή και αναμφισβήτητα διαπνεόμενους από τις αυτές ηθικές αντιλήψεις. Άλλωστε η λατρεία του σωματικού κάλλους κατά την εποχή εκείνην στην Λέσβο είχε αποβεί αληθής ψύχωση, με θρησκευτική δικαίωση και καλλιτεχνική μορφή. Ο Μάξιμος ο Τύριος παραβάλλει τις σχέσεις της Σαπφούς με τις μαθήτριες της προς τις του Σωκράτους και των μαθητών του. «δοκοῦσι γάρ μοι τὴν κατὰ ταὖτὸ ἑκάτερος φιλίαν, ἡ μὲν γυναικῶν, ὁ δὲ ἀρρένων ἐπιτηδεῦσαι· καὶ γὰρ πολλῶν ἐρᾶν ἔλεγον καὶ ὑπὸ πάντων ἀλίσκεσθαι τῶν καλῶν· ὅ,τι γὰρ ἐκείνω Ἀλκιβιάδης καὶ Χαρμίδης καὶ Φαῖδρός, τοῦτο τῇ Λεσβίᾳ Μύριννα καὶ Ἀτθὶς καὶ Ἀνακτορία· καὶ ὅ,τι Σωκράτει οἱ ἀντίτεχνοι Πρόδικος καὶ Γοργίας καὶ Θρασύμαχος καὶ Πρωταγόρας, τοῦτο τῇ Σαπφοῖ Γοργὼ καὶ Ἀνδρομέδα». Με τις προϋποθέσεις της διαφοράς γλώσσας και τρόπου εκφράσεως, δραματικού ή
επαγγελματικού χαρακτήρα, της ποιήσεώς της, η Σαπφώ εξέφρασε τα προς τις μαθήτριες της αισθήματα χωρίς πρόσχημα και προκατάληψη, αφελώς και ελευθέρως, πάντως εντός των κοινωνικών αντιλήψεων και της ηθικής ανεκτικότητας των συγχρόνων της, οι οποίοι την χρησιμοποίησαν ως διδάσκαλό τους και ως ποιήτρια των γαμήλιων και θρησκευτικών εορτών των, την τίμησαν δε και ζώσα και θανούσα διά νομισμάτων φερόντων την εικόνα της και άλλων τιμών. Η δε άλλη κλασσική αρχαιότητα ουδέν γνώριζε περί των κατηγοριών των μεταγενεστέρων. Ο Σόλων ακούσας ζήτησε να διδαχθεί τα μέλη της, οΠλάτων την αποκαλούσε  «δεκάτην Μοῦσαν», ο δε Στράβων, απηχών ίσως αρχαιότερης αντιλήψεις, την αποκαλεί «θαυμαστὸν χρῆμα» και μοναδική στον κόσμο γυναίκα.

Η τέχνη της  Σαπφούς.

Η Σαπφώ βρήκε και προήγαγε επιτόπια καλλιτεχνική παράδοση, καλλιεργηθείσα και αχθείσα σε προσωπική τέχνη, από των θρησκευτικών και οργιαστικών προλυρικών μορφών, θρακικής πιθανότατα προελεύσεως, υπό μακρές σειρές μουσικών και ποιητών. Αναφέρεται ότι εφεύρε την πυκτίδα και την μιξολυδιστί αρμονία, ο δε φερώνυμος στίχος της, αν δεν είναι δημιούργημα της, είναι πάντως μετρική μορφή καλλιεργηθείσα και επιβληθείσα υπ’ αυτής. Η ποίηση της Σαπφούς είναι καθαρώς λυρική- εκφράζει και πραγματώνει αισθητικώς εσωτερικές καταστάσεις, εξ αντιδράσεων ή επιδράσεων του ανήσυχου κοινωνικώς και ευεπίφορου προς τον λυρισμό περιβάλλοντος της. Κινείται ως βάθος αισθησιακό και αφορμάται από την πραγματικότητα της ζωής της μεταξύ των νεαρών φίλων της. Αλλά είναι πάντοτε αισθητική προβολή στα αποτελέσματα της πραγματικότητας ταύτης, τις λεπτότατες και λεπτομερειακές ψυχικές καταστάσεις, και ουδέποτε κατέρχεται στην εξυπηρέτηση των αφορμών της. Διασώζεται διά τούτο στα ποιήματα της μόνον η απώτερη και ευγενή απήχηση ενός ζωηρότατου αισθησιακού οργασμού, προεκτεινόμενου σε ψυχικές καταστάσεις και εκδηλωμένου μόνον στα μέσα της εκφράσεως των, την σύγκλιση και πυκνότητα της συνθέσεως, την δύναμη της διαθέσεως, την χρήση της γλώσσας, η οποία ουδέποτε διασπάται υπό ξένων διαλεκτικών στοιχείων και έχει την εκφραστικότητα και το αισθητικό βάρος της μητρικής γλώσσας, την ανάγλυφη γραφικότητα και υποβλητικότητα των εικόνων και μεταφορών και αντιθέσεων, αλλά προ παντός την ζωηρότητα και ευρηματικότητα των παρομοιώσεων· η σφοδρότητα του έρωτος παραβάλλεται με «ἄνεμον δρυσὶν» εμπεσόντα, η υπεροχή της Αριγνώτας μεταξύ των γυναικών της πατρίδος προς σελήνη μεταξύ των άστρων, ο γαμβρός προς ραδινό βλαστό κ. ά. Ουδέποτε θηρεύει τον κόσμο και την περίσσεια των επιθέτων, απαιτούντων νοητική συμμετοχή και ικανών να διασπάσουν την ρέουσα ενάργεια της εκφράσεως της· τα χρησιμοποιούμενα επίθετα της είναι απλά, κοινά και ως επί το πλείστον ενεργητικά- η θάλασσα είναι αλμυρά, η νυξ πολύωτος, ο έρως λυσιμελής και αλγεσίδωρος, η αηδών ιμερόφωνος, οι φίλες της αγαύες  και ροδαλές και ουδέν πλέον. Διά τούτο η ποίηση της διαφέρει της των άλλων λυρικών, συγχρόνων και μεταγενεστέρων· δεν έχει την βαρύτητα και διανοητικότητα της πινδαρικής, το εξεζητημένο και περίτεχνο της του Βακχυλίδου, την διάχυση και τον στόμφον της του Ανακρέοντος και άλλων λυρικών. Είναι καθαρά λυρική στην σύλληψη της, αφελής και ζωηρότατη στην έκφραση  της, πνευματική και απέριττος, πάντοτε δ’ υποβλητική και αξιωματική στην διάθεσή της, αυστηρή και σχεδιασμένη στην σύνθεσή της, τείνουσα στις κορυφώσεις, «τὴν σύνδεση πρὸς ἄλληλα εἰς ἑνότητα τῶν ἄκρων καὶ ὑπερτεταμένων παθημάτων» κατά Λογγίνο. Ο Διονύσιος Αλικαρνασσεύς την κατατάσσει μεταξύ των διδασκάλων του ρέοντος και μελωδικού ύφους. Διά τούτο ενωρίς είχε εκτιμηθεί η τέχνη της· την μιμήθηκε ο Θεόκριτος και ο Οράτιος και την μετάφρασε ο Κάτουλλος.http://www.apologitis.com