Η μουσική στην αρχαία Ελλάδα

Στην αρχαία Ελλάδα, η μουσική θεωρείτο ισάξια με τις καλές τέχνες και γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη. Ο ρόλος της ήταν σημαντικός σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής: στις θρησκευτικές εορτές, στους γάμους, στις κηδείες, στους αθλητικούς αγώνες, στον πόλεμο και στις καθημερινές ασχολίες. Ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης και μεταγενέστεροι φιλόσοφοι θεωρούσαν ότι η μουσική συμβάλλει στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του ανθρώπου. Για το λόγο αυτόν, η μουσική παιδεία έπρεπε να αποτελεί απαραίτητο στοιχείο στην εκπαίδευση των παιδιών. Οι πηγές     Η σύγχρονη έρευνα αντλεί στοιχεία για την αρχαία μουσική από τα αρχαιολογικά ευρήματα και τις πολυάριθμες γραπτές πηγές. Από τα παλαιότερα ευρήματα των αρχαιολογικών ερευνών, είναι ένας αυλός από τον νεολιθικό οικισμό του Δισπηλιού, στη λίμνη της Καστοριάς, ο οποίος χρονολογείται στο 5300 π.Χ. Τα μαρμάρινα ειδώλια αυλητών και αρπιστών (ή «τριγωνιστών») από τις Κυκλάδες, που χρονολογούνται γύρω στο 2700 π.Χ., μαρτυρούν τη σημασία της μουσικής για τις κοινωνίες της Πρώιμης Χαλκοκρατίας. Τοιχογραφίες, πήλινα ειδώλια, παραστάσεις αγγείων, ψηφιδωτά και ανάγλυφα παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τους μουσικούς και τα όργανα μεταγενέστερων περιόδων. Στις γραπτές πηγές συγκαταλέγονται τα λίγα αποσπασματικά μουσικά κείμενα, που σώζονται μέχρι σήμερα, καθώς επίσης και οι πολυάριθμες αναφορές στη μουσική και τα μουσικά όργανα που συναντούμε σε ιστορικά, φιλολογικά, φιλοσοφικά ή θεατρικά κείμενα. Ως αρχαιότερο δείγμα σημειογραφημένου μουσικού κειμένου θεωρείται επιγραφή που σώζεται πάνω σε πήλινο επίνητρο (σκεύος που χρησιμοποιείτο στην υφαντική) από την Ελευσίνα, με παράσταση Αμαζόνας που σαλπίζει. Η επιγραφή, που χρονολογείται στα τέλη του 6ου ή στις αρχές του 5ου αι. π.Χ., αποτελείται από τις συλλαβές  (σύμβολα) ΤΟ, ΤΗ, ΤΟ, ΤΟ, ΤΕ, και φαίνεται ότι καταγράφει το σκοπό του σαλπίσματος της Αμαζόνας. Αρχικά η διδασκαλία της μουσικής γινόταν μέσω της προφορικής παράδοσης. Γύρω στο 470 π.Χ., όμως, οι αρχαίοι Έλληνες επινόησαν τηνπαρασημαντική, την πρώτη μουσική γραφή του κόσμου. Πρόκειται για ένα σύστημα που είχε ως σύμβολα τα γράμματα του αρχαίου ελληνικού αλφαβήτου, καθώς και τα σημεία στίξεως. Χρησιμοποίησαν τόνους, αποστρόφους, γράμματα  πλάγια, ορθά, διπλά, μισά ή ελλειπτικά και δημιούργησαν περίπου 1600 σημεία. Κατέγραψαν με αυτά τα σημεία τη μουσική κι αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τον ασφαλή, θα λέγαμε, τρόπο μετάδοσής της.   Οι χρήσεις της μουσικής  Η χρήση της μουσικής στους αρχαίους χρόνους ήταν πολυδιάστατη και είχε άμεση σχέση με την ποίηση και το χορό. Ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους, κρουστά και έγχορδα συνόδευαν κάθε είδος λατρευτικού χορού. Από τον Όμηρο μαθαίνουμε ότι οι αοιδοί απάγγειλαν τα έπη συνοδεία μουσικής, ενώ η λυρική ποίηση πήρε το όνομά της επειδή η απαγγελία της γινόταν με συνοδεία λύρας. Η μουσική συνδέθηκε στενά με τη θρησκεία. Μέχρι και την Κλασική περίοδο, άλλωστε, οι περισσότερες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις εντάσσονταν στα πλαίσια θρησκευτικών τελετών. Στις τέσσερις μεγάλες Πανελλήνιες εορτές (Ολύμπια, Πύθια, Νέμεα, Ίσθμια), διοργανώνονταν όχι μόνον αθλητικοί αλλά και μουσικοί αγώνες προς τιμή του Διός, του Ποσειδώνα και του Απόλλωνα. Μουσικοί αγώνες τελούνταν και σε μικρότερης εμβέλειας εορτές, όπως π.χ. τα Παναθήναια. Αναπόφευκτα, οι πιο διαδεδομένοι τύποι τραγουδιών ήταν θρησκευτικοί: ο διθύραμβος, αφηγηματικό τραγούδι προς τιμή του θεού Διονύσου, και ο παιάνας, το ιερό άσμα του θεού Απόλλωνα. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, από το διθύραμβο γεννήθηκε το αρχαίο δράμα και η τραγωδία. Η μουσική, όμως, συνόδευε και πολλές άλλες κοινωνικές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, υπήρχαν ειδικές μουσικές συνθέσεις για τον πόλεμο καθώς και για ομαδικές επαγγελματικές εργασίες. Στα συμπόσια, οι αυλητρίδες διασκέδαζαν τις ανδρικές παρέες παίζοντας μουσική και τραγουδώντας. Ιδιαίτερο ρόλο έπαιζε η μουσική και στον ιδιωτικό βίο των αρχαίων Ελλήνων. Με τραγούδια εκδηλωνόταν το συναίσθημα της αγάπης. Τραγούδια συνόδευαν την προετοιμασία για το γάμο, τη γαμήλια πομπή και την άφιξη στο σπίτι του γαμπρού (γαμήλιο εμβατήριο). Τα παιδιά άκουγαν νανουρίσματα από τη βρεφική τους ηλικία και μάθαιναν ιστορίες από τα τραγούδια που τους έλεγε η μητέρα τους ή η τροφός. Τέλος, η μουσική συνόδευε τους ανθρώπους που έφευγαν από τη ζωή. Συγγενείς, φίλοι ή και επαγγελματίες θρηνωδοί μοιρολογούσαν τους νεκρούς με τραγούδια (θρήνος, έλεγος, επικήδειο μέλος). Μουσικά όργανα           Το πιο γνωστό μουσικό όργανο της αρχαίας Ελλάδας ήταν η κιθάρα, που αναφέρεται ήδη στα ομηρικά έπη. Η κιθάρα όπως η φόρμιγξ είχαν ξύλινα ηχεία και χρησιμοποιούνταν κατά κύριο λόγο από επαγγελματίες μουσικούς. Άλλα διαδεδομένα έγχορδα ήταν η λύρα, που σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση ήταν το μουσικό όργανο του θεού Απόλλωνα, και μια μεγαλύτερη παραλλαγή της, η βάρβιτος. Η λύρα και η βάρβιτος είχαν ηχείο από κέλυφος χελώνας και μπορούσαν να παιχθούν και από ερασιτέχνες μουσικούς. Από τα πνευστά, το πιο συνηθισμένο ήταν ο απλός ή διπλός αυλός, που συνόδευε μεταξύ άλλων τις λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμή του θεού Διονύσου. Άλλο πνευστό ήταν η σύριγξ του Πανός, ένα πολυκάλαμο όργανο που την αποτελούσαν άλλοτε ανισομήκη και άλλες φορές ισομήκη καλάμια. Υπήρχαν, επίσης, η σάλπιγγα και το κέρας. Τέλος, οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν διαφόρων ειδών κρουστά, όπως κύμβαλα, κρόταλα, σείστρα και τύμπανα. Κιθάρα Λύρα Διπλός αυλός Σύριγξ Πανός Τύμπανο (Πηγή: Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τόμ. Γ2, 350-351)    Ελένη Μάρκου Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, ΜΚΤ Επιλεγμένη βιβλιογραφία - Barker A. 1989: Greek Musical Writings: Volume 1. The Musician and his Art (Cambridge) - Landels J.G. 1999: Music in Ancient Greece and Rome (London-New York) - Παπαοικονόμου-Κηπουργού Κ. 2007: Η μουσική στην αρχαία Ελλάδα (Αθήνα) - Μιχαηλίδης Σ. 1982: Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής  (Αθήνα)  - Pohlemann W. – West M.L. 2001: Documents of Ancient Greek Music: The Extant Melodies and Fragments (Oxford) -  Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων.2003: Μουσών Δώρα. Μουσικοί και χορευτικοί απόηχοι από την αρχαία Ελλάδα, Musées royaux d’ Art et d’ Histoire – Musée du Cinquantenaire, Βρυξέλλες 26.02.2003 – 25.05.2003, Υπουργείο Πολιτισμού (Αθήνα) - West M.L. 2004: Αρχαία ελληνική μουσεική (Αθήνα)

ΦΡΑΣΕΙΣ ΣΟΦΙΑΣ -- ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ,

ΣΩΚΡΑΤΗΣ                                                                            

Πήγαινε να δεις ένα ακρωτήρι, ένα βουνό, μια θάλασσα κι ένα ποτάμι και τα είδες όλα!  

Ού τό ζήν περί πλείστου ποιητέου,αλλά τό εύ ζήν.

(Δεν πρέπει να βάζουμε σε ανώτερη μοίρα την πεζή ζωή, αλλά την έντιμη,ηθική,

ανώτερη ζωή).

 

Αισχρόν δε μήδεν πράττε, μηδέ μανθάνε

Ούτε να πράττης ,ούτε να μανθάνης κάτι το αισχρόν

 

Αν έχεις κάτι δύσκολο να κάνεις, ανάθεσέ το σε έναν τεμπέλη. Θα βρει έναν εύκολο τρόπο να το κάνει.

 

Αλίμονο σ' αυτούς που δεν ξέρουν ότι δεν ξέρουν αυτά που δεν ξέρουν.

Δομικά Υλικά: το ξύλο στην Αρχαία Ελλάδα

πώς το χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι έλληνες

Η οικοδομική χρήση του. Ευρύτατη υπήρξε κατά την αρχαιότητα η χρησιμοποίηση του ξύλου για οικοδομικούς σκοπούς. Τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά κτήρια των αρχαίων Ελλήνων το ξύλο σπανίως απουσίαζε. Όπως είναι όμως φυσικό το εύθαρτο αυτό υλικό δεν διατηρήθηκε μέχρι σήμερα. Ωστόσο σε μέρη στεγανώς προστατευόμενα από τις ατμοσφαιρικές επιδράσεις όπως είναι π.χ. μέσα στους σπονδύλους των κιόνων κλασικών μνημείων σε ειδικά λαξεύματα, βρέθηκαν ανέπαφα κυβικά ξύλα κυπαρίσσου, κέδρου ή κρανιάς τα οποία στις επιγραφές ονομάζονται εμπόλια καθώς επίσης και οι άξονες περιστροφής τους ήταν από ξύλο αγριελιάς, οι πόλοι. Επιπλέον οι διάφοροι λιθόκτιστοι ναοί, πολλοί από τους οποίους σώζονται ως σήμερα είναι ουσιαστικά μεταφορά στο λίθο ξύλινων πατροπαράδοτων μορφών που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα από τα μινωικά ήδη χρόνια. Συνεπώς γίνεται φανερό ότι στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν το ξύλο για οικοδομικούς σκοπούς ακόμη και για ξυλοδεσία (τους ενδέσμους) των τειχών και τους επιθράνους κατακλείοντας τους πλίνθινους τοίχους.
Τα είδη των ξύλων. Οι έλληνες αφ'ενός χρησιμοποιούσαν ποικιλία ξύλων για οικοδομικούς σκοπούς αφετέρου γνώριζαν ότι τα διάφορα ξύλα διαφέρουν ως προς τη σκληρότητα, την διάρκεια, την αντίσταση τους στη θλίψη ή την κάμψη, την υγροσκοπικότητα, ή ότι αντιδρούν διαφορετικά όταν εκτίθενται στην υγρασία ή την ξηρασία γνώριζαν επίσης ότι το ίδιο ξύλο έχει διαφορετική αξία ανάλογα με την ηλικία του ή την εποχή του έτους που κόπηκε ή και ανάλογα την προέλευση του. Χρησιμοποιούσαν συνήθως ως οικοδομική ύλη για την κατασκευή ορόφων ή στεγών τα ξύλα των παρακάτω δέντρων:

• Δρυς: ήταν πολύ δύσκολη στην κατεργασία της, τη χρησιμοποιούσαν είτε για οικοδόμηση ολόκληρων ναών είτε ειδικότερα για στύλους, κατώφλια, τετράξυλα (κάσσες) και ανώφλια θυρών, για οβελίσκους, για στέγες, υπόγειες κατασκευές, ξυλοδεσία τειχών κάποιες φορές και για ναυπηγία.
• Αρία: είδος δρυός, χρησιμοποιούταν ως άξονας ανυψωτικών μηχανημάτων
• Πρίνος: είδος δρυός, χρησιμοποιούταν κυρίως στις στρόφιγγες πολυτελών θυρών και ως άξονες τροχών.
• Κρανιά: δεν χρησιμοποιήθηκε σαν οικοδομικό υλικό αλλά μόνο για μικρά αντικείμενα.
• Συκιά: παρείχε γερό ξύλο για κάθετα στηρίγματα και για τα ικριώματα οικοδομών.
• Σκαμνιά: χρησιμοποιήθηκε κυρίως στη Αίγυπτο.
• Φλαμούρι: χρησιμοποιήθηκε στα κυμάτια θυρών και ορόφων.
• Θυία: είδος κυπαρισσιού χρησιμοποιήθηκε σε πολυτελείς οικοδομές σε πόρτες και σε ορόφους
• Κέδρος: είχε μεγάλη διάρκεια και μεγάλες διαστάσεις, χρησιμοποιήθηκε για τη στήριξη βαρών, τοποθετημένη οριζοντίως στο πάτωμα και στην οροφή αλλά και στις κλίμακες και τις πόρτες καθώς και στα εμπόλια. Είδη κέδρου είναι η Άρκευθος και η Πεύκη η οποία μάλιστα χρησιμοποιήθηκε για ναυπηγικούς σκοπούς καθώς είχε και το πλεονέκτημα να κολλά εύκολα.
• Έλατο: ανθεκτικό και διαρκές, ωστόσο προσβαλλόταν από την τερηδόνα, χρησιμοποιήθηκε κατ'εξοχήν για δοκούς οροφής για στέγες αλλά και για πόρτες.
• Κυπαρίσσι: είναι ανθεκτικό στη σήψη, την υγρασία και το χρόνο τα ξύλα του είχαν μεγάλο μήκος και είχε τις ίδιες οικοδομικές χρήσης με το κέδρο.
• Πτελέα: πολύ διαρκές υλικό, χρησιμοποιήθηκε στα πολυτελή θυρώματα στα αντίζυγα θυρών, κιγκλίδες και στροφές θυρών, φατνώματα ορόφων, τροχαλίες, τροχούς αμαξών, στειλεούς σφυρών και γόμφους.
• Πύξος: το ξύλο της θεωρούταν ασαπές, το βρίσκουμε στη βόριο Ελλάδα και την Ιταλία, χρησιμοποιούταν για ξύλινους στειλεούς και στρόφιγκες καθώς και για θυρώματα , οροφές και φάλαγγες (κατρακύλια).
• Καρυδιά: στερεό και διαρκές ξύλο χρησιμοποιήθηκε σε υπόγειες κατασκευές και οροφές, επειδή είχε μακριούς δοκούς και για σανιδώματα. Ακόμη είχαν παρατηρήσει ότι το ξύλο της είχε το χαρακτηριστικό να προαναγγέλλει τη ρήξη του με τον κρότο.
• Οξιά: δεν σήπεται στο νερό αλλά βελτιώνεται χρησιμοποιήθηκε για υπερείσματα και για γόμφους.
• Ελιά: δεν προσβάλλεται από την τερηδόνα, χρησιμοποιήθηκε για μικρές δοκούς και κατακόρυφους πασσάλους, για ξυλοδεσία πλίνθινων τειχών, για σφήνες και εμπόλια, για κύβους ελέγχου ή συνδέσμου και για στειλεούς.
• Μελία: χρησιμοποιήθηκε για κατώφλια και άλλα μέρη θυρών, για μοχλούς θυρών και γόμφους.
• Μίλος: χρησιμοποιήθηκε στις επενδύσεις κιβωτών και υποβάθρων, για παρακολλήματα (σημερινοί καπλαμάδες).
• Άκανθα: σημερινή ακακία, ισχυρά άσηπτα ξύλα (δωδεκαπήχη) χρησιμοποιήθηκε στις οροφές και στη ναυπηγία.
• Φοίνικας: μαλακό αλλά ισχυρό ξύλο, στην αρχαιότητα πίστευαν ότι ο φοίνικας λύγιζε εύκολα πράγμα που δεν ισχύει. Χρησιμοποιήθηκε, πιθανότατα λόγο της μαλακότητας του για την κατασκευή παραδειγμάτων (μοντέλων).
• Αμπέλι: ξύλο σκληρό και διαρκές χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή κιόνων και κλιμάκων. Αργότερα η χρήση του ξύλου αυτού εγκαταλείφθηκε.
• Λωτός: ξύλο με πολύ διάρκεια και άσηπτο, χρησιμοποιήθηκε για διακοσμητικούς σκοπούς δηλ. επικολλήματα (καπλαμάδες) αλλά και για στρόφιγγες θυρών.
• Έβενος: ξύλο μελανό, πυκνό, στερεό διαρκές και άσηπτο. Χρησιμοποιήθηκε σε πολυτελείς κατασκευές.

Τα σχήματα και οι διαστάσεις των ξύλων. Τα ξύλα που χρησιμοποιούταν άξεστα ονομαζόταν στρογγύλα ή γογγύλα ενώ τα πριονισμένα ονομαζότανε σχιστά ή πελεκητά. Κατά την αρχαιότητα υλοτομούσαν ξύλα μεγάλων διαστάσεων. Χαρακτηρίστηκες ήταν οι μεγάλες διατομές οι οποίες δινόταν στα ξύλα των στεγών δημοσίων οικοδομημάτων.

Αν και κατά την αρχαιότητα κάθε τεχνίτης που κατεργαζόταν σκληρή ύλη ονομαζόταν γενικά τέκτονας, ωστόσο κατεξοχήν τέκτονας θεωρούταν αυτός που κατεργαζόταν ξύλο.

Εργαλεία κατεργασίας. Όσο αφορά τα εργαλεία κατεργασίας ξύλου τα οποία ονομαζόταν τεκτονικά όργανα και των οποίων η εφεύρεση αδίκως αποδιδόταν στον Δαίδαλο κατά την αρχαιότητα, αυτά διέφεραν σημαντικά από τα σημερινά πολλά από τα οποία ήταν κοινά για τον λιθουργό και τον οικοδόμο. Καθεαυτό ξυλουργικά εργαλεία ήταν τα εξής:ο πέλεκυς, το σκεπάρνι (είδος πέλεκη), το πριόνι, σφυρί, τρυπάνι, ρυκάνη, ρίνη, ξυστήρι (σκαρπέλο), γλύφανο (σκαρπέλο), τόρνος. Στην εκτέλεση των έργων ο τεχνίτης χρησιμοποιούσε και το κανόνα το πήχη, τον διαβήτη, τη στάθμη, την κάθετο και τον γνώμονα.
Τρόποι σύνδεσης των ξύλων. Τα ξύλα συνδεόταν με διάφορους τρόπους. Ο προχειρότερος τρόπος ήταν με σχοινί. Παρακάτω φαίνονται διάφοροι τρόποι συνδέσεως και πήξεως ξύλων.

Εφαρμογές: Το ξύλο εφαρμοζόταν ποικιλοτρόπως στις αρχαίες κατασκευές. Κατά τους αρχαϊκούς κυρίως αλλά και κατά τους κλασικούς και τους μετέπειτα χρόνους, ναοί στοές, σπίτια κατασκευαζόταν όπως είδη είπαμε είτε εξ'ολοκλήρου είτε εν μέρει ξύλινα. Αλλά και όταν ακόμη τα κτίσματα ήταν πλίνθινα ή λίθινα και πάλι το ξύλο χρησιμοποιούταν σε ορισμένα μέρη όπως για παράδειγμα στα θεμέλια, στις ξυλοδεσιές στα πατώματα, τις πόρτες τα παράθυρα, τις οροφές, τις στέγες κλπ.
diocles.civil.duth.g

Ελληνικές Γραμματοσειρές για Windows/Mac

Ψάξαμε και βρήκαμε τις καλύτερες γραμματοσειρές με Ελληνικούς χαρακτήρες και σας τις παρουσιάζουμε για να τις χρησιμοποιήσετε στον υπολογιστή σας.

Για τις τοποθετήσετε στον υπολογιστή σας, ακολουθείστε τις παρακάτω οδηγίες:

Για Windows
Βάλτε την γραμματοσειρά στο: Start Menu / Control Panel / Appearance and Themes / Fonts

Για Mac
Βάλτε την γραμματοσειρά στο: /Library /Fonts (all users), ή στο /Users /Your_username /Library /Fonts (owner)

---

Τίτλος: Ancient Greek

Mέγεθος: 10 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Poseidon

Mέγεθος: 328 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Marathon

Mέγεθος: 63 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Pirho Herakles

Mέγεθος: 18 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Dalek

Mέγεθος: 193 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Achilles

Mέγεθος: 72 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Adonais

Mέγεθος: 10 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Archeologicaps

Mέγεθος: 120 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Greek

Mέγεθος: 5 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Olympus

Mέγεθος: 20 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Basileus

Mέγεθος: 7 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Diogenes

Mέγεθος: 44 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Atene

Mέγεθος: 552 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Empiric Roman

Mέγεθος: 4 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Elektra

Mέγεθος: 3 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Capitalis Goreanis

Mέγεθος: 14 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Grecian Formula

Mέγεθος: 9 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Pythia

Mέγεθος: 40 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Alfabetix

Mέγεθος: 15 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Agamemnon

Mέγεθος: 274 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Satyr

Mέγεθος: 8 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Art Greco

Mέγεθος: 16 k
DOWNLOAD

---

Τίτλος: Hellas Dust

Mέγεθος: 65 k
DOWNLOAD

Ελληνικές γραμματοσειρές για Windows/Mac | Ελληνικό Αρχείο

Read more: http://ofis66.blogspot.com/2012/01/windowsmac.html#ixzz2UX0w0dpL

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ 2

http://www.hellinon.net Στην Ελλάδα βασική μονάδα μέτρησης κατά τους αρχαίους χρόνους, ήταν ο πους. Το μέγεθος δεν ήταν σταθερό αλλά εξαρτιόταν από το σημείο όπου γινόταν η μέτρηση στο Εκατόμπεδο του Παρθενώνος. Έτσι το μήκος του κυμαινόταν από 0,3083 και 0,2970 μέτρα. Υποδιαίρεση του ποδός ήταν ο δάκτυλος, 1/16 του ποδός ή 0,0193 μέτρα.
Από τον δάκτυλο παράγονταν οι παρακάτω μονάδες:
4 δάκτυλοι = 1 παλαιστή ή παλαστή
8 δάκτυλοι = ½ ποδός = 1 λιχάς
11 δάκτυλοι = 1 ορθόδωρον
12 δάκτυλοι = 1 σπιθαμή
16 δάκτυλοι = 1 πους
18 δάκτυλοι = 1 πυγμή
20 δάκτυλοι = 1 πυγών
24 δάκτυλοι = 1½ πους = 1 πήχυς

Παράγωγες μονάδες από τον πόδα ήταν οι εξής:
2½ πόδες = 1 απλούν βήμα
5 πόδες = 1 διπλούν βήμα
6 πόδες = 1 οργυιά
10 πόδες = 1 άκαινα
100 πόδες = 1 πλέθρο
600 πόδες = 1 στάδιο

Το μήκος του σταδίου διέφερε στις αρχαίες πόλεις και εξαρτιόταν από το μήκος του ποδός. Έτσι το αττικό στάδιο είχε μήκος 184,98 μέτρα, το ολυμπιακό 192,27 μέτρα, το οδοιπορικό 157,50 μέτρα.
Από το στάδιο παραγόταν οι εξής μονάδες:
2 στάδια = 1 δίαυλος
4 στάδια = 1 ιππικόν
12 στάδια = 1 δόλιχος
30 οδοιπ. στάδια = 1 περσικός παρασάγγης
40 οδοιπ. στάδια = 1 αιγυπτιακός σχοινός

Τα κυριότερα μέτρα επιφάνειας ήταν το τετραγωνικό πλέθρο , η άρουρα (1/4 του πλέθρου) και ο έκτος (1/6 του πλέθρου).

Η βάση των μονάδων για την μέτρηση των στερεών ήταν ο κύαθος (0,046 λίτρα), ενώ παράγωγες μονάδες του ήταν οι παρακάτω:
6 κύαθοι = 1 κοτύλη
3 κοτύλες = 1 ξέστης
2 ξέστες = 1 χοίνικας
4 χοίνικες = 1 ημίεκτον
8 χοίνικες = 1 εκτεύς
6 εκτείς = 1 μέδιμνος

Για τα υγρά η βάση των μονάδων μέτρησης ήταν και πάλι ο κύαθος και από αυτόν παραγόταν οι εξής μονάδες:
1 ½ κύαθοι = 1 οξύβαφον
2 οξύβαφα = 1 ημικότυλον
2 ημικότυλα = 1 κοτύλη
2 κοτύλες = 1 ξέστης
16 ξέστες = 1 χους
12 χόες = 1 μετρητής (39,4 λίτρα)

Βασική μονάδα μέτρησης του βάρους ήταν ο οβολός (0.72 γραμμάρια). Από τον οβολό προέκυπταν οι εξής μονάδες:
1 δραχμή = 6 οβολοί
1 μνα = 100 δραχμές
1 τάλαντο = 60 μνα (25,86 χιλιόγραμμα)

              ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ………………..2009

ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ 1

http://www.hellinon.net

ΤΑ ΑΔΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΚΗΠΟΙ ΤΟΥ ΑΔΩΝΙΔΟΣ-Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

 Αναρτήθηκε από Χρονολόγιο

Τα Αδώνεια

Σε ανάμνηση του θανάτου και της αναστάσεως του Θεού ετελούντο κάθε χρόνο τα Αδώνεια. Σε άλλες περιοχές η γιορτή γινόταν στα μέσα του μηνός Βοηδρομίωνος (Αύγουστος – Σεπτέμβριος ) και αλλού, στην κυρίως Ελλάδα την άνοιξη κατά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία.

Η πρώτη ημέρα των «Αδωνείων», που λεγόταν «Αφανισμός», ήταν ημέρα πένθους για το θάνατο του Θεού, που απεικονίσεις του τον παρουσιάζουν εστεμμένο με ταινίες που τις διακοσμούν ισοσκελείς σταυροί , με το στόλισμα των λεγόμενων «Κήπων του Αδώνιδος» (που τους φύτευαν και τους προετοίμαζαν οι γυναίκες οκτώ ημέρες πριν), καθώς και με μοιρολόγια και λυπητερές μουσικές από πένθιμο αυλό (τη λεγόμενη «γίγγρα»). Η δεύτερη ημέρα των εορτασμών η Εύρεσις (ανάστασις) ήταν ημέρα χαράς για την ανάσταση του Θεού εκ νεκρών και την ανάληψή του δίπλα στη Θεά Αφροδίτη για το μισό χρόνο.

Οι Κήποι του Αδώνιδος (Επιτάφιος)
Οι κήποι του Αδώνιδος ήσαν πανέρια η γλάστρες γεμάτες χώμα μέσα στις οποίες έσπερναν και καλλιεργούσαν ειδικά για τα Αδώνεια, πολύτριχο και αλλά φυτά ταχέως αυξανόμενα, καθώς και σιτάρι, κριθάρι, μαρούλι, μάραθο και διάφορα είδη λουλουδιών που τα περιποιούντο επί 8 ημέρες, κατά κύριο λόγο η αποκλειστικά, οι γυναίκες.

Την ημέρα του «Αφανισμού» οι λατρευτές κυρίως γυναίκες με λυμμένα τα μαλλιά τους, ξυπόλητες και γυμνόστηθες, περιέφεραν με θρήνους και οδυρμούς τα ομοιώματα του Θεού και τους «Κήπους» στους δρόμους των πόλεων και κατόπιν τα οδηγούσαν στη θάλασσα (ή σε πηγές και ποτάμια σε άλλες πόλεις), τα έριχναν στα νερά και παρακαλούσαν να επιστρέψει ο Θεός από τον κάτω κόσμο.
Στα «Αδώνεια» προσφερόταν ως θυμίαμα μύρα, ενώ ψάλλονταν και ειδικά άσματα, τα λεγόμενα «Αδωνίδια», από τα οποία έχει διασωθεί ένα πολύ αξιόλογο δείγμα. Πρόκειται για τον «Επιτάφιον Αδώνιδος» του Βίωνος. Σε κάποια από τα ανά τόπους «Αδώνεια» γίνονταν και μυήσεις σε Μυστήρια του Θεού (Ο Λουκιανός διασώζει ότι οι μύστες θυσίαζαν πρόβατο και έπαιρναν μετάληψη).

Aρχαία Ελληνική Ευχή Γενεθλίων

Ὢ Ὑπέροχη Θέαινα γενεθλῶν, Ἀκραία Ἄρτεμη καταδέχου τοῦτον σεμνὸν ὕμνον καὶ ἴστη μεγάδωρος εὐλογίας εἰς τὸν γεναθλιαζόμενος ὑπάρξεως αὐτοῦ ἐντὸς ὑλαίου πεδίου.

Ισοκράτης - Πέρι Αυτοχθονίας Ελλήνων

Ο Ισοκράτης (436-338 π.Χ.), σχετικά με την καταγωγή των Ελλήνων, αναφέρει: 

"Διότι κατοικούμε αυτήν την χώρα, χωρίς ούτε να εκδιώξουμε άλλους εξ αυτής ούτε να την καταλάβουμε έρημο ούτε να εγκατασταθούμε σε αυτήν ως ανάμεικτος ομάδα από διάφορα ανόμοια φύλα, απεναντίας είναι τόσον ευγενές και γνήσιο το γένος μας, ώστε τη χώρα, στην οποίαν είδαμε το πρώτο φως, εξακολουθούμε συνεχώς να κατοικούμε, διότι είμεθα αυτόχθονες και μόνον εμείς από όλους τούς άλλους έχουμε το δικαίωμα να προσφωνούμε την πόλη μας με τις ίδιες λέξεις, δια των οποίων προσαγορεύομε τούς πλέον γνωστούς συγγενείς".
(Ισοκράτης, «Πανηγυρικός», 24 -25)
Και στην αρχαία ελληνική: «....Ταύτην γάρ οικούμεν ούχ εταίρους εκβαλόντες ούδην έρημον καταλαβόντες ούδην εκ πολλών εθνών μιγάδες συλλεγέντες, αλλά ούτω καλώς καί γνησίως γεγόναμεν, ώστε εξ ήσπερ έφυμεν, ταύτην έχοντες άπαντα τόν χρόνον διατελούμεν, αυτόχθονες όντες καί τών ονομάτων τοίς αυτοίς οίσπερ τούς οικειωτάτους τήν πόλιν έχοντες προσειπείν: μόνοις γαρ ημιν των Ελλήνωντην αυτήν τροφόν και πατρίδα και μητέρα καλέσαι προσήκει..»
(Ισοκράτης, «Πανηγυρικός», 24-25). 

Γοργώ - Η σύζυγος του Λεωνίδα

Η Γοργώ (γεννήθηκε περίπου το 510 π.Χ.) ήταν θρυλική βασίλισσα της Σπάρτης, κόρη του βασιλιά Κλεομένη Α' και σύζυγος του Λεωνίδα.
Από μικρή ηλικία παρακολουθούσε τα δημόσια θέματα και είναι μια σπάνια περίπτωση Ελληνίδας που εμφανίζεται να διαδραματίζει τον δικό της ρόλο στην Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας.

Ο Λεωνίδας παντρεύτηκε την Γοργώ στα τέλη της δεκαετίας του 490 π.Χ, όταν εκείνη είχε φτάσει σε ηλικία γάμου που για τις γυναίκες της Σπάρτης ήταν στο τέλος της εφηβείας.
Η Γοργώ είναι εκείνη που είπε την διάσημη φράση "Ή ταν ή επί τας" στον Λεωνίδα, πριν εκείνος φύγει για τη μάχη των Θερμοπυλών, τονίζοντας με αυτόν τον τρόπο το εθνικό χρέος του άνδρα της και δείχνοντας το θάρρος με το οποίο αντιμετώπιζαν οι Αρχαίες Ελληνίδες, ως σύζυγοι ή ως μητέρες, την προοπτική να χάσουν τους άνδρες συγγενείς τους για την πατρίδα.
Επίσης η Γοργώ θεωρώντας αναπόφευκτο τον θάνατο του Λεωνίδα στη μάχη, τον ρώτησε τι έπρεπε να κάνει και εκείνος της απάντησε: "Να παντρευτείς έναν καλό άνδρα και να γεννήσεις καλά παιδιά". Το 500 π.Χ., όταν η Γοργώ ήταν περίπου 9 ετών, ο πατέρας της επέστρεψε στο σπίτι συνοδευόμενος από έναν ξένο, τον Αρισταγόρα από την Μίλητο. Ο Αρισταγόρας είχε πάει στην Σπάρτη για να προσπαθήσει να πείσει τον Κλεομένη να υποστηρίξει την σχεδιαζόμενη επανάσταση των ιωνικών και των άλλων Ελληνικών πόλεων τις Μικράς Ασίας εναντίον του Μεγάλου Βασιλιά της Περσίας, Δαρείου Α'.
Ο Κλεομένης όμως αρνήθηκε την πρότασή του, επειδή δεν ήθελε να στείλει τον σπαρτιατικό στρατό στην ενδοχώρα της Μικράς Ασίας μακριά από τα πάτρια εδάφη, λέγοντας στον Αρισταγόρα να εγκαταλείψει την Σπάρτη πριν από τη δύση του ήλιου.
Ο Μιλήσιος τότε, πρόσφερε στον βασιλιά δέκα τάλαντα. Τότε παρενέβη η μικρή Γοργώ λέγοντας: "Πατέρα, αυτός ο ξένος προσπαθεί να σε διαφθείρει".
Το περιστατικό αυτό το οποίο περιγράφει ο Ηρόδοτος, δείχνει ότι η Γοργώ ήταν, παρά το νεαρό της ηλικίας της, μια συνετή δύναμη πίσω από τον θρόνο.
Δεκαπέντε περίπου χρόνια μετά από το παραπάνω περιστατικό, όταν ο Κλεομένης είχε πια πεθάνει, η Γοργώ εμφανίζεται να παρεμβαίνει για δεύτερη φορά και με πολύ πιο καθοριστικό τρόπο στην ιστορία της Σπάρτης και της Ελλάδας. Η Γοργώ είχε παντρευτεί τον Λεωνίδα και είχε γιο τον Πλείσταρχο, μελλοντικό βασιλιά.
Τότε ένας αγγελιοφόρος έφτασε στην Σπάρτη μεταφέροντας δύο φαινομενικά άγραφες ξύλινες πινακίδες που ήταν καλυμμένες με κερί και δίπλωναν η μία πάνω στην άλλη. Κανείς από όσους τις είδαν δεν μπόρεσε να μαντέψει το μήνυμα που έκρυβαν οι πινακίδες εκτός από την Γοργώ, η οποία είπε ότι αν έξυναν το κερί, θα έβρισκαν ένα μήνυμα γραμμένο πάνω στο ξύλο.
Πράγματι η Γοργώ είχε δίκιο και το μήνυμα των πινακίδων ήταν ιδιαίτερα σημαντικό αφού το είχε στείλει ο εξόριστος πρώην βασιλιάς Δημάρατος, για να προειδοποιήσει τους Σπαρτιάτες για την απόφαση του Ξέρξη να εκστρατεύσει εναντίον της Ελλάδας. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι η Γοργώ ήταν μια ευφυής και οξυδερκής προσωπικότητα, που είχε την δυνατότητα να παρεμβαίνει στον δημόσιο βίο.
Ο Πλούταρχος, στο έργο του "Λακαινών Αποφθέγματα", αποδίδει στη Γοργώ κάποια αποφθέγματα που αποκαλύπτουν τη δυναμική προσωπικότητά της. Ένα από αυτά αναφέρεται στο υποτιθέμενο πρόβλημα αλκοολισμού που είχε ο πατέρας της, τον οποίο η Γοργώ προειδοποιεί ότι όσο περισσότερο κρασί πίνουν οι άνθρωποι, τόσο περισσότερο άσωτοι και εξαχρειωμένοι γίνονται.
Ένα άλλο, αφορά στην περίπτωση όπου όταν ένας ξένος της πρόσφερε μια στολή με πολλά στολίδια, εκείνη των απώθησε και του είπε: "Φύγε από δω! Δεν είσαι άξιος να κάνεις ούτε ό,τι κάνουν οι γυναίκες".
Τέλος, όταν κάποια γυναίκα της Αττικής την ρώτησε: "Γιατί μόνο εσείς, οι Λάκαινες, έχετε εξουσία πάνω στους άνδρες;", η Γοργώ απάντησε: "Επειδή είμαστε και οι μόνες που γεννάμε άντρες".
Η απάντησή της δείχνει τον σημαντικό ρόλο που έπαιζαν οι Σπαρτιάτισσες ως μητέρες και ως σύζυγοι.
ΠΗΓΗ
arxaia-ellinika.blogspot.com

Ο Θρήνος της Αντιγόνης - Σοφοκλής

Η Αντιγόνη μπροστά στον νεκρό Πολυνείκη. Εθνική Πινακοθήκη, Νικηφόρος Λύτρας (1865)

Η Αντιγόνη είναι αρχαία τραγωδία του Σοφοκλή που παρουσιάστηκε πιθανότατα στα Μεγάλα Διονύσια του 442 π.Χ.. Το θέμα της προέρχεται από τον Θηβαϊκό κύκλο, απ' όπου ο Σοφοκλής άντλησε υλικό και για δύο άλλες τραγωδίες, τον Οιδίποδα Τύραννο και τον Οιδίποδα επί Κολωνώ. Τα επεισόδια από τα οποία προέρχεται το υλικό της Αντιγόνης είναι μεταγενέστερα χρονολογικά από τα επεισόδια των τραγωδιών για τον Οιδίποδα, αλλά η Αντιγόνη είναι προγενέστερη από αυτές. Θέμα της είναι η προσπάθεια της Αντιγόνης να θάψει το νεκρό αδελφό της Πολυνείκη, παρά την αντίθετη εντολή του Κρέοντα, βασιλιά της Θήβας. Έτσι η Αντιγόνη θέτει την τιμή των θεών και την αγάπη προς τον αδερφό της υπεράνω των ανθρώπινων νόμων.

Η Αντιγόνη ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά του Οιδίποδα που απέκτησε με την Ιοκάστη, βασίλισσα της Θήβας, χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν η φυσική μητέρα του. Τα άλλα παιδιά τους ήταν η Ισμήνη, ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης. Ο Οιδίποδας είχε καταραστεί τους γιους του να διαφωνήσουν για το μοίρασμα της κληρονομιάς και να αλληλοσκοτωθούν, επειδή είχαν παραβιάσει κάποιες διαταγές του.

Όταν ο Οιδίποδας ανακάλυψε την αλήθεια για την καταγωγή του αυτοεξορίστηκε και τα δύο αδέρφια συμφώνησαν να διακυβερνούν εναλλάξ ανά ένα χρόνο. Μετά το πρώτο έτος ο Ετεοκλής αρνήθηκε να δώσει το θρόνο στον Πολυνείκη και αυτός έφυγε από τη Θήβα, πήγε στο Άργος, όπου παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Άδραστου και οργάνωσε εκστρατεία εναντίον της Θήβας. Η εκστρατεία απέτυχε και οι δύο αδερφοί σκοτώθηκαν σε μονομαχία. Το θρόνο πήρε τότε ο Κρέων, αδερφός της Ιοκάστης, που διέταξε το πτώμα του Πολυνείκη να μείνει άταφο, επειδή πρόδωσε την πατρίδα του.

Ακολουθεί έντονη αντιπαράθεση μεταξύ Αντιγόνης και Κρέοντα και στη συνέχεια έρχεται στη σκηνή και η Ισμήνη, που κατηγορείται από το βασιλιά για συνεργασία. Αν και δεν είχε αναμιχθεί στην ταφή, αποδέχεται τις κατηγορίες και ο Κρέοντας αποφασίζει να τιμωρήσει και τις δύο.

Στην συνέχεια εμφανίζεται ο Αίμονας, γιος του Κρέοντα και αρραβωνιαστικός της Αντιγόνης, που συγκρούεται με τον πατέρα του για το θέμα της ταφής και την τιμωρία της Αντιγόνης. Αδυνατώντας να μεταπείσει τον Κρέοντα, φεύγει από τη σκηνή αφήνοντας την απειλή ότι θα αυτοκτονήσει. Η μόνη παραχώρηση που κάνει ο Κρέοντας είναι να αθωώσει την Ισμήνη και να μην θανατώσει την Αντιγόνη, αλλά να την φυλακίσει ώστε να αποφύγει το μίασμα. Ετσι μετέτρεψε την ποινή της Αντιγόνης, που πλέον θα φυλακιζόταν σε έναν υπόγειο θολωτό τάφο, για να πεθάνει από ασιτία.

Η ηρωίδα αποχαιρέτησε τους συμπολίτες της, θρηνώντας για την κακή της μοίρα...

Αρχαίο Κείμενο

Μετάφραση

Ὦ τύμβος, ὦ νυμφεῖον, ὦ κατασκαφὴς οἴκησις αἰείφρουρος, οἷ πορεύομαι πρὸς τοὺς ἐμαυτῆς, ὧν ἀριθμὸν ἐν νεκροῖς πλεῖστον δέδεκται Φερσέφασσ’ ὀλωλότων· (895) ὧν λοισθία ’γὼ καὶ κάκιστα δὴ μακρῷ κάτειμι, πρίν μοι μοῖραν ἐξήκειν βίου. Ἐλθοῦσα μέντοι κάρτ’ ἐν ἐλπίσιν τρέφω φίλη μὲν ἥξειν πατρί, προσφιλὴς δὲ σοί, μῆτερ, φίλη δὲ σοί, κασίγνητον κάρα· (900) ἐπεὶ θανόντας αὐτόχειρ ὑμᾶς ἐγὼ ἔλουσα κἀκόσμησα κἀπιτυμβίους χοὰς ἔδωκα· νῦν δέ, Πολύνεικες, τὸ σὸν δέμας περιστέλλουσα τοιάδ’ ἄρνυμαι. Καίτοι σ’ ἐγὼ ’τίμησα τοῖς φρονοῦσιν εὖ. (905) Οὐ γάρ ποτ’ οὔτ’ ἂν εἰ τέκνων μήτηρ ἔφυν, οὔτ’ εἰ πόσις μοι κατθανὼν ἐτήκετο, βίᾳ πολιτῶν τόνδ’ ἂν ᾐρόμην πόνον. Τίνος νόμου δὴ ταῦτα πρὸς χάριν λέγω; πόσις μὲν ἄν μοι κατθανόντος ἄλλος ἦν, (910) καὶ παῖς ἀπ’ ἄλλου φωτός, εἰ τοῦδ’ ἤμπλακον· μητρὸς δ’ ἐν Ἅιδου καὶ πατρὸς κεκευθότοιν οὐκ ἔστ’ ἀδελφὸς ὅστις ἂν βλάστοι ποτέ. Τοιῷδε μέντοι σ’ ἐκπροτιμήσασ’ ἐγὼ νόμῳ, Κρέοντι ταῦτ’ ἔδοξ’ ἁμαρτάνειν (915) καὶ δεινὰ τολμᾶν, ὦ κασίγνητον κάρα. Καὶ νῦν ἄγει με διὰ χερῶν οὕτω λαβὼν ἄλεκτρον, ἀνυμέναιον, οὔτε του γάμου μέρος λαχοῦσαν οὔτε παιδείου τροφῆς, ἀλλ’ ὧδ’ ἔρημος πρὸς φίλων ἡ δύσμορος (920) ζῶσ’ εἰς θανόντων ἔρχομαι κατασκαφάς· ποίαν παρεξελθοῦσα δαιμόνων δίκην; Τί χρή με τὴν δύστηνον ἐς θεοὺς ἔτι βλέπειν; τίν’ αὐδᾶν ξυμμάχων; ἐπεί γε δὴ τὴν δυσσέβειαν εὐσεβοῦσ’ ἐκτησάμην. (925) Ἀλλ’ εἰ μὲν οὖν τάδ’ ἐστὶν ἐν θεοῖς καλά, παθόντες ἂν ξυγγνοῖμεν ἡμαρτηκότες· εἰ δ’ οἵδ’ ἁμαρτάνουσι, μὴ πλείω κακὰ πάθοιεν ἢ καὶ δρῶσιν ἐκδίκως ἐμέ. ΧΟ. Ἔτι τῶν αὐτῶν ἀνέμων αὐταὶ (930) ψυχῆς ῥιπαὶ τήνδε γ’ ἔχουσιν. ΚΡ. Τοιγὰρ τούτων τοῖσιν ἄγουσιν κλαύμαθ’ ὑπάρξει βραδυτῆτος ὕπερ. ΑΝ. Οἴμοι, θανάτου τοῦτ’ ἐγγυτάτω τοὔπος ἀφῖκται. (935) ΚΡ. Θαρσεῖν οὐδὲν παραμυθοῦμαι μὴ οὐ τάδε ταύτῃ κατακυροῦσθαι. ΑΝ. Ὦ γῆς Θήβης ἄστυ πατρῷον καὶ θεοὶ προγενεῖς, ἄγομαι δὴ ’γὼ κοὐκέτι μέλλω. (940) Λεύσσετε, Θήβης οἱ κοιρανίδαι, τὴν βασιλειδᾶν μούνην λοιπήν, οἷα πρὸς οἵων ἀνδρῶν πάσχω, τὴν εὐσεβίαν σεβίσασα.

Ω τάφε μου, ω νυφιάτικό μου, ω αιώνια, βαθιά στη γη σκαμμένη κατοικιά μου, για σένα τώρα ξεκινώ να πάω προς τους δικούς μου, που ένα τόσο πλήθος έχει δεχτή απ' αυτούς η Περσεφόνη· στερνή τους τώρα εγώ και πολύ πιο άθλια πριν να 'ρθη ακόμα η ώρα μου πηγαίνω· μα όταν θα φτάσω βέβαιη θρέφω ελπίδα να με δεχτή ο πατέρας μου με αγάπη, με αγάπη και συ, μάννα μου, με αγάπη, και συ, αδερφέ μου πολυλατρεμένε· γιατί νεκρούς μ' αυτά μου εγώ τα χέρια σας έλουσα, σας στόλισα και μ' όλα τα νεκρικά σάς τίμησα τα δώρα· και τώρα, για να θάψω, Πολυνείκη, το δικό σου κορμί, τέτοια παθαίνω· κι όμως δίκαια σε τίμησα, όπως κρίνουν όσοι έχουν γνώση, γιατί εγώ ποτέ μου μήτε παιδιών αν ήμουνα μητέρα, μητ' αν νεκρός ο άντρας μου εσεπόνταν, δε θα 'παιρνα πάνω μου τέτοιο αγώνα ενάντια στην απόφαση της χώρας. Και χάρη σε ποιο νόμο αυτό που λέω; Ο άντρας αν μου πεθάνη, θα μπορούσα κι άλλον να πάρω, και παιδί να κάμω απ' άλλον άντρα, αν θα 'χανα το πρώτο· μα μια που μόχουν μάννα και πατέρας στον Άδη κατεβή, δεν είναι τρόπος ποτέ να γεννηθή αδερφός για μένα· κι ενώ μ' αυτό το νόμο πάνω απ' όλους σ' έβαλα εγώ, μυριάκριβε αδερφέ μου, έγκλημα ο Κρέοντας έκρινε και τόλμη ανήκουστη την πράξη αυτή, και τώρα με παίρνει έτσι απ' τα χέρια και με σέρνει πριν τις χαρές του υμέναιου να γνωρίσω, πρι δω άντρα πλάι μου, πριν παιδιά αναστήσω, μα έτσι παρατημένη από τους φίλους, ζωντανή κατεβαίνω η μαυρομοίρα στων πεθαμένων τα λημέρια, ενώ ποιο νόμο των θεών έχω πατήση; και γιατί πρέπει πια η δυστυχισμένη να ελπίζω στους θεούς; ποιο σύμμαχό μου να κράξω, όταν με την ευσέβειά μου της ασεβείας την καταδίκη βρήκα; μ' αν περνούν στους θεούς αυτά για δίκια, πεθαίνοντας θα ομολογούσα τότε πως ένοχη πεθαίνω, αν όμως οι άλλοι έχουν την αμαρτία, ειθ' ας μην πάθουν πιο πολλ' απ' όσα έτσι άδικα μου κάνουν. ΧΟΡΟΣ Πάντ' ακόμα το ίδιο φύσημα του ανέμου την κρατά και δεν το λέει να την αφήση. ΚΡΕΟΝΤΑΣ Μα γι' αυτό θα κλάψουν που έτσι αργούνε τούτοι εδώ, που έχω προστάξη να την πάνε. ΑΝΤΙΓΟΝΗ Αχ αλλίμονό μου, αυτός ο λόγος την ολόστερνη την ώρα μου σημαίνει. ΚΡΕΟΝΤΑΣ Δε σου συνιστώ πολύ να ελπίζης πως αυτό που λες δε θ' αληθέψη. ΑΝΤΙΓΟΝΗ Ω της Θήβας πατρική μου πόλη, ω πανάρχαιοι θεοί της γενεάς μας, πάει τέλειωσε, με παίρνουν βλέπετε, άρχοντες της Θήβας, τη στερνή βασιλοπούλα σας, τι παθαίνω κι από ποιους, γιατί φύλαξα το σέβας στους θεούς.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.ellinikoarxeio.com/2012/05/sophocles-lament-of-antigone.html#ixzz2UNIcMqds

Σαπφώ - Η δέκατη Μούσα

«Τον καιρό της Σαπφούς», έργο του Τζον Γουίλιαμ Γκόντγουαρντ, Μουσείο J. Paul Getty (1904).

Η Σαπφώ έζησε και άκμασε στην προ-κλασσική περίοδο, στις αρχές του 6oυ αιώνα π.Χ. (~580) κυρίως στην πρωτεύουσα του νησιού της Λέσβου, όπου τότε άκμαζαν οι τέχνες κι ο πολιτισμός. Το πιθανότερο είναι ότι γεννήθηκε λίγα χρόνια πριν, στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, του 7ου, γύρω στα 630-620 π.Χ., στην Ερεσό.

Η "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους" αναφέρει ότι γεννήθηκε το 715 π.Χ., αλλά θα πρέπει να πρόκειται για τυπογραφικό λάθος, γιατί το ίδιο άρθρο αναφέρει ότι η Σαπφώ και ο Αλκαίος έζησαν δυο γενιές περίπου μετά τον Τέρπανδρο, διάσημο κιθαρωδό που άκμασε γύρω στο 630 π.Χ. και μάλλον ίδρυσε την πρώτη σχολή -ή ρεύμα- λυρικής ποίησης στη Λέσβο, κι ότι ο Αλκαίος γεννήθηκε γύρω στο 620 π.Χ. - Και εφόσον αυτή η κατα τα άλλα τόσο ενδιαφέρουσα έκδοση της ελληνικής ιστορίας αφιερώνει μονάχα μισή πρόταση στη 10η Μούσα, μάλλον μας πείθει ότι δεν έχει μελετήσει και τόσο διεξοδικά την μεγαλύτερη ποιήτρια όλων των εποχών.

Μια από τις σημαντικότερες μορφές της Αρχαίας Λυρικής ποίησης, μαζί με τον Αλκαίο κι ίσως κι ένα - δύο άλλους, όπως τον Αρχίλοχο, τον Ανακρέοντα. Σίγουρα η διασημότερη ποιήτρια του αρχαίου ελληνικού κόσμου, κι όχι μόνο.

Φαίνεται πως αγαπούσε ιδιαίτερα τη μουσική και κάθε ομορφιά. Την έχουνε αγαπήσει και παινέσει από την εποχή της μέχρι και σήμερα για την ομορφιά και την τρυφεράδα της ερωτικής της ποίησης, αλλά και για την αμεσότητα που πλησιάζει τον αναγνώστη. Πολλοί την έχουνε αποκαλέσει "δέκατη μούσα" ή και "θνητή μούσα" (μάλλον της λυρικής και την ερωτικής ποίησης), ο Πλάτωνας την έχει αποκαλέσει σοφή (σύμφωνα με την Ποικίλη ιστορία του Αιλιανού Κλαύδιου), κι ο Οράτιος στη 2η ωδή του μας λέει ότι κι οι νεκροί ακόμα ακούνε με θαυμασμό τα τραγούδια της σε ιερή σιγή στον κάτω κόσμο.

Κόρη αριστοκρατικής οικογένειας και συγκεκριμένα του Σκαμανδρώνυμου και της Κλείδας, είχε τρεις αδελφούς, τον Λάριχο, τον Χάραξο και τον Ευρύγιο. Ο Λάριχος ήταν οινοχόος στο πρυτανείο της πόλης, ενώ ο Χάραξος έφυγε στην Αίγυπτο για εμπόριο, όπου ερωτεύτηκε την όμορφη Ροδώπη και της εξαγόρασε την ελευθερία της αρκετά ακριβά. Κι η Σαπφώ τον μαλώνει γι αυτό σε κάποιο τραγούδι της.

Το Βυζαντινό λεξικό της Σούδας αναφέρει ότι παντρεύτηκε τον Ανδριώτη Κερκύλα, αλλά οι σοβαρότερες πηγές δεν το αναφέρουν αυτό (κι αν αναζητήσετε την σημασία του ονόματός του αλλά και τις μοδάτες απόψεις περι Σαπφώς την εποχή που γράφτηκε η Σουδα ενώ καίγαν με χριστιανικό φιρμάνι κάθε αναφορά στα βιβλία της.. θα καταλάβετε καλύτερα).

Σίγουρα απόκτησε μια κόρη που ονόμασε Κλείδα, κι ίσως αυτό να ήταν και το όνομα της μητέρας της. (Ακόμα στα νησιά του αιγαίου αρκετοί συνηθίζουν να κρατούν το παλιό έθιμο - η πρωτοκόρη παίρνει το όνομα της μητέρας της μάνας.)

Η εποχή της είναι εποχή αλλαγών. Αρχίζουν να ακμάζουν οι αποικίες, η δημοκρατία ανταγωνίζεται την τυραννία σε αρκετές πόλεις και τα πολιτικά ζητήματα ενδιαφέρουν αρκετά κι επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων.

Η Σαπφώ ταξίδεψε στη Σικελία κι έμεινε λίγα χρόνια στις Συρακούσες, γύρω στο 600 π.Χ. (603-595?), μπορεί και για να απομακρυνθεί από πολιτικές αναταραχές στη Μυτιλήνη. Επιστρέφει στην πατρίδα της γύρω στο 590-580 π.Χ. μετά την κατάλυση της τυραννίας, επί Πιττακού του Μυτιληναίου.

Είχε διαδοθεί αρκετά ένας θρύλος ότι αυτοκτόνησε πέφτοντας στη θάλασσα από ένα ακρωτήρι της Λευκάδας, για τα όμορφα μάτια ενός νέου που λεγόταν Φάων. Δεν φαίνεται όμως να αληθεύει ούτε αυτός ο μύθος, μάλλον οφείλεται στην παρερμηνεία κάποιου ποιήματός της, όπου η Σαπφώ εξυμνεί την ομορφιά του Φάωνος, ακόλουθου της Αφροδίτης.

Μετά το θάνατό της οι Μυτιληνιοί έκοψαν νόμισμα με τη μορφή της. Στις Συρακούσες κατασκεύασαν κενοτάφιο σε ανάμνησή της. Όλος σχεδόν ο αρχαίος κόσμος την είπε δεκάτη των Μουσών και θνητή Μούσα και σε αρκετές ελληνικές πόλεις στήθηκαν εικόνες της προτομής της.

Η ιδιωτική της ζωή έχει συζητηθεί πολύ, αλλά δεν υπάρχουν αρκετές αξιόπιστες πληροφορίες για να μπορούμε να διακρίνουμε μεταξύ μύθων, κουτσομπολιών, πολιτικά αποδεκτών "αποκαταστάσεων" και αλήθειας.
Γενικά φαίνεται ότι καθένας που έχει γράψει για τη Σαπφώ υποστηρίζει απόψεις προσωπικές ή και γενικά αποδεκτές ή και "πιπεράτες" για την κοινωνική και πολιτιστική του ομάδα και εποχή. Κανένας από αυτούς δεν είναι σύγχρονός της, ώστε να είναι πιθανό να την είχε γνωρίσει και να είναι πιο αντικειμενικός.

Έχει αναφερθεί ότι είχε ερωτευτεί γυναικεία πρόσωπα στο περιβάλλον της, και ιδιαίτερα με την Ατθίδα, την Τελέσιππα και την Μεγάρα. Έχουν αναφερθεί επίσης ως μαθήτριές της: η Αναγόρα η Μιλήσια, η Γογγύλα η Κολοφώνια και η Ευνείκια η Σαλαμίνια.

Την εποχή εκείνη στη Λέσβο τα κορίτσια της ανώτερης οικονομικής τάξης συχνά εκπαιδεύονταν στη μουσική και το τραγούδι, σε κάτι μεταξύ ωδείων και εστέτ καλλιτεχνικών σαλονιών, που διατηρούσαν μεγαλύτερες και πιο έμπειρες γυναίκες, και φαίνεται ότι η Σαπφώ ήταν μια από τις τελευταίες. Ως "αντίτεχνές" της, δηλαδή γυναίκες που έκαναν το ίδιο, αναφέρονται: η Γοργώ, η Ανδρομέδα και η Μίκα.


Έχουν γράψει για τη Σαπφώ :

- ο Ηρόδοτος, αναφορές στην οικογένειά της.

- ο Αριστοτελικός φιλόσοφος Χαμαιλέων, Βιογραφική πραγματεία, ~300 π.Χ.

- ο Αριστοτέλης αναφέρει στιχομυθία μεταξύ Σαπφούς και Αλκαίου όπου ο Αλκαίος ... κάτι θέλει να της πει ... αλλά ντρέπεται κι η Σαπφώ του απαντά "αν είχες να πεις κάτι όμορφο και καλό κι αν δεν σ' έτρωγε η γλώσσα σου να πεις κακά πράγματα, δεν θα ντρεπόσουνα και θα φανέρωνες τη δίκαιη σκέψη σου".

- O Αιλιανός Κλαύδιος, στην Ποικίλη ιστορία του, αναφέρει μεταξύ άλλων ότι ο Πλάτωνας την αποκαλούσε σοφή.

- ο Κολοφώνιος ποιητής Ερμεισιάναξ, σύγχρονος του Αλεξάνδρου ή του Πτολεμαίου, στην ελεγεία του με τίτλο Λεόντιον, σε αναφορές ερωτικών σχέσεων μεταξύ ποιητών, αναφέρει έρωτα του Αλκαίου προς τη Σαπφώ, κι εμφάνιζε ως αντεραστή του Αλκαίου τον Ανακρέοντα - αλλά ο τελευταίος ήταν αρκετά μικρότερός της και σε συνδυασμό με το λυρισμό και των δυο.. μάλλον πρόκειται για κάποια αλληγορία

- ο Μάξιμος ο Τύριος, φιλόσοφος του β' μισού του 2ου μ.Χ. αι., μας λέει πως ήτανε "μικρά και μέλαινα", κι απορρίπτει τις διαδόσεις σχετικά με ομοφυλοφιλικές σχέσεις με τις φίλες της, κι αποφαίνεται ότι οι σχέση της με τις γυναίκες του κύκλου της ήταν μόνο παιδαγωγική και μορφωτική, ανάλογη με τη σχέση του Σωκράτη με τους μαθητές του.

- ο Οράτιος επιμένει στις ωδές του ότι τα άσματα της Σαπφούς είναι άξια ιερού θαυμασμού.

- ο Οδυσσέας Ελύτης, ποιητής του 20 αι. μ.Χ. από το ίδιο της το νησί, αλλιώς ωραίος, κι ίσως ο πλέον αντικειμενικός απ' όλους, αναφέρει πως τη νοιώθει σα μια μακρινή του ξαδέρφη, "Δυόμισι χιλιάδες χρόνια πίσω, στη Μυτιλήνη", ίσως λιγάκι μεγαλύτερη, αλλά που μεγαλώσανε παίζοντας "στους ίδιους κήπους, γύρω από τις ίδιες ροδιές, πάνω απ' τις ίδιες στέρνες" και της αφιερώνει ένα από τα μικρά του έψιλον, όπου συμπυκνώνει μέσα σε τρεις μικρές σελιδούλες το παγκόσμια αποδεκτό εγκώμιο της ποίησής της, μας μεταδίνει το ύφος και το χρώμα του "σαλονιού" της - κι ίσως και της ψυχής της, κλείνοντας ..

"Τέτοιο πλάσμα ευαίσθητο και θαρρετό συνάμα δε μας παρουσιάζει συχνά η ζωή. Ένα μικροκαμωμένο βαθυμελάχροινο κορίτσι, ένα "μαυροτσούκαλο", όπως θα λέγαμε σήμερα, που ωστόσο έδειξε ότι είναι σε θέση να υποτάξει ένα τριαντάφυλλο, να ερμηνέψει ένα κύμα ή ένα αηδόνι, και να πει "σ' αγαπώ", για να συγκινηθεί η υφήλιος".

Η Ποίηση της Σαπφούς

Διαβάστε περισσότερα: http://www.ellinikoarxeio.com/2013/05/sappho-tenth-muse.html#ixzz2UNHmQqOW