Λακεδαιμονίων γη

• 
  

Λακωνική γηbordonia.blogspot.com

Οι μέρες που έζησα στη Λακωνική γη μπορεί πια να ανήκουν στο παρελθόν δε θα πάψουν όμως ποτέ να ηχούν και να λάμπουν μέσα μου ως πυρωμένο σίδερο που στα χέρια επιδέξιου μάστορα παίρνει μορφή, και άλλοτε ξίφος καμώνεται καλοζυγισμένο κι άλλοτε υνί να οργώσει την καρπερή γη.

Είναι βέβαιο πως είναι αδύνατον ένα απλό σχόλιο ολίγων σελίδων να είναι αρκετό για να παρουσιάσει τούτο τον τόπο και την ιστορία του. Θεωρώ όμως καθήκον μου στον τόπο που με έθρεψε σωματικά και πνευματικά για ένα έτος, ως ελάχιστο φόρο τιμής στην Απαράμιλλης γοητείας Φύση και την Υποδειγματική Ιστορία, να επιχειρήσω το αδύνατο.

Λάα: Στη Δωρική διάλεκτο σημαίνει αυτό που παράγεται από τη λάβα δηλ. λίθος, πέτρα, βράχος.

Λαός-οι: Το πλήθος των ανθρώπων που «ξεφύτρωσε» από τους λίθους που άφηναν πίσω τους ο Δευκαλίων και η Πύρρα κατεβαίνοντας το όρος Παρνασσός ενώ διασώθηκαν από τον φοβερό κατακλυσμό. Από τον γιο τους Δώρο κατάγονται οι Δωριείς.

-λαος,-λας,-ας: Είναι οι πλέον συνήθεις καταλήξεις των ανδρικών ονομάτων της περιοχής κατά την ύστερη αρχαιότητα και την κλασσική εποχή (αναφέρουμε μερικά ενδεικτικά όπως Μενέλαος, Αγησίλαος, Αρχέλαος, Χάριλλος, Παυσανίας, Βρασίδας, Λεωνίδας, κ.α.).

Λας: Ομηρική πόλη (περιλαμβάνεται στον κατάλογο με το νηολόγιο με σημαντική δύναμη)η οποία βρίσκεται στη θέση Χωσιάρι 9 χιλ. νότια του Γυθείου μάλιστα σώζεται τμήμα της πολυγωνικής της οχύρωσης, το οποίο ακόμη και σήμερα αποτελεί θεμέλιο της οχύρωσης του Ενετικού κάστρου που φέρει το όνομα Πασσαβά.

Λάκωνες - Λακωνία: Είναι οι κάτοικοι του τόπου με τους πολλούς λάκκους δηλ. σπήλαια και φαράγγια. Θεωρούνται από τα καλύτερα στον κόσμο τα δύο πιο γνωστά σπήλαια της περιοχής αυτά του Διρού και της Καστανιάς, τα δε φαράγγια της περιοχής είναι αμέτρητα και η πρόσβαση σε αυτά τις περισσότερες φορές δύσκολη έως αδύνατη, πάντα δε απολήγουν σε ακρογιάλια ανυπέρβλητου φυσικού κάλλους.

Λακεδαίμονες: Οι δαιμόνιοι ή δαήμονες που σημαίνει αυτοί που είναι ικανότατοι, που φέρουν θεϊκές δυνατότητες, είναι οι άνθρωποι οι οποίοι δύνανται να κατοικούν σε αυτόν τον πλούσιο και συνάμα άγριο τόπο.

Λαλούδες: Αποκαλούν ακόμη και σήμερα, οι κάτοικοι της περιοχής τις μικρές πέτρες, συναντάται επίσης στην περιοχή και το επίθετο Λαλούδας.

Και καθώς οι ορεινοί όγκοι του Ταΰγετου και του Πάρνωνα αναδύονται μέσα από τα πέλαγα αρχίζουν και σιγά - σιγά να συγκλίνουν προς τα μέσα, σε κάποια θέση βόρεια της πόλης της Σπάρτης ενώνονται. Αν από κει κάποιος φέρει δύο ευθείες γραμμές τη μια προς το ακρωτήριο Ταίναρο και την άλλη προς το ακρωτήριο Μαλέα αμέσως θα σχηματίσει το 11ο σύμβολο του ελληνικού αλφαβήτου το γράμμα Λ. Αρχικό της λέξης Λακεδαίμονα, έμβλημα που έφεραν στην ασπίδα τους οι οπλίτες που υπερασπίζονταν την πόλη της Σπάρτης. Φαντάζει επίσης με Λόγχη δόρατος και αιχμή ξίφους στραμμένο προς το βορά έτοιμο να εξωθήσει τους εχθρούς της Σπάρτης για περισσότερο από έξι αιώνες.

Ο παραπάνω συμβολισμός ούτε τυχαίος είναι, ούτε αμελητέος καθώς όπως θα δούμε στη συνέχεια το σύμβολο Λ είναι επίσης αρχικό της λέξης Λευτεριά και σχετίζεται με την περιοχή τόσο στην κλασσική εποχή όσο και στη νεότερη ελληνική ιστορία.

Από το σημείο συμβολής των δύο βουνών πηγάζει ο ποταμός Ευρώτας, γνωστός για τα δεινά που προξενούσε στους έφηβους Σπαρτιάτες κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής τους εκπαίδευσης τους χειμερινούς μήνες. Τα καλοκαίρια όμως ήταν και εξακολουθεί να είναι Ευλογία θεού αφού με τα νερά του ξεδιψά όλη σχεδόν την εύκαρπη Λακωνική κοιλάδα, που χάρη στον καθημερινό μόχθο των σημερινών κατόχων της, έχουνε μετατρέψει ακόμη και αυτή τη δύσβατη γη, σε απέραντο ελαιώνα. Ο δε κάμπος του Έλους κοντά στις εκβολές του Ευρώτα είναι ένα πλατύ δάσος με εσπεριδοειδή και παράγει κάθε είδος φρούτα και λαχανικά.

Η ακρογιαλιά από τη δεξιά μεριά του ποταμού εκτείνεται μέχρι τη θέση Τρίνησα και είναι αρκετά μεγάλη ώστε στο παρελθόν μπορούσε να σταθμεύσει άνετα ολόκληρος ο σπαρτιατικός στόλος.

Στη συνέχεια της ακτογραμμής βρίσκεται το Γύθειον. Γη θεών με κυρίαρχο στοιχείο τη θάλασσα και τη φυσική ομορφιά. Εξαιρετικής ομορφιάς είναι και η μυθική Κρανάη, το όμορφο νησάκι στην άκρη της πόλης, εκεί λέγεται πως έσμιξε ο Πάρις με την Ωραία Ελένη σαν την έκλεψε από το παλάτι του Μενελάου και η ομορφιά από το μέρος αυτό, μόνο με εκείνης την ομορφιά μπορεί να συγκριθεί.

Τον πλούσιο Λακωνικό κάμπο όπου πριν από χιλιάδες χρόνια έβαλαν στο μάτι οι άξιοι Δωριείς ακολουθώντας τις προτροπές των προγόνων τους περικλείουν τα ξακουστά βουνά του Ταΰγετου και του Πάρνωνα. Από δυσμάς ο τραχύς Ταΰγετος με το αυστηρό Δωρικό ύφος και το Θεϊκό παρουσιαστικό, φυλάει καλά της πόλης τα νώτα, καθώς ρίχνει τον παχύ ίσκιο του πάνω από το Μιστρά και τη Σπάρτη. Από ανατολάς προβάλλει η οροσειρά του Πάρνωνα με τις δροσοπηγές, τα πλούσια δάση, και τα καλόχτιστα χωριά που αγναντεύουν το όμορφο Μυρτώο Πέλαγο.

Αν κάποιος άνθρωπος θελήσει οδοιπορώντας να φτάσει ως το νοτιότερο άκρο της χώρας θα καταλήξει ως το ακρωτήρι Ταίναρο, όπου οι αρχαίοι μύστες για να εξευμενίσουν το θεό Ποσειδώνα του έχτισαν περίκαλλο ναό κοντά στην είσοδο του κάτω κόσμου στη Πύλη του Άδη που ο άγριος Κέρβερος καλά φυλά.

Η Λακωνία και δη η περιοχή της Μάνης είναι τα μόνα κατ' ουσία αδούλωτα εδάφη του πάλλε ποτέ κραταιού αρχαιοελληνικού κόσμου. Η ισχύς και αυτονομία των πόλεων κρατών υποχωρεί μπροστά στο νέο πολιτειακό διοικητικό μοντέλο που εμφανίζεται στο τέλος του 4ου αι. π.Χ. που δεν είναι άλλο από αυτό των αυτοκρατοριών με τις αχανείς εκτάσεις. Ο δυτικός κόσμος εισέρχεται σε νέα εποχή, και από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου κι έπειτα θα τελεί υπό την κυριαρχία των εκάστοτε αυτοκρατοριών που βρίσκονται σε άνοδο. Έτσι ο ελλαδικός χώρος μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου και την πτώση των διαδόχων του, θα γνωρίσει διάφορους κατακτητές όπως Ρωμαίους, Φράγκους, Ενετούς, και τέλος Οθωμανούς. Η ιστορική άρνηση της Σπάρτης να ακολουθήσει το Μέγα Αλέξανδρο στην εκστρατεία του από όπου έχουμε και τα περίφημα «πλην Λακεδαιμονίων» και «ημείς ηγείσθε άλλων» πράξη που δεικνύει ότι στην παρούσα φάση της ιστορίας εξακολουθεί να είναι μια μεγάλη δύναμη και παραμένει πιστή στις ηθικές ανθρωπιστικές αξίες του πολιτειακού της συστήματος, θα την οδηγήσει σε απομόνωση και μοιραία στην πτώση της ένα αιώνα περίπου μετά, κι ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αντίγονος μετά τη μάχη της Σελλασίας θα γίνει ο πρώτος στρατηγός ο οποίος θα εισέλθει νικητής σε Σπαρτιατικό έδαφος το 222 π.Χ. Δεν θα μείνει όμως εκεί περισσότερο από δύο χρόνια, γιατί κανόνες στρατηγικής τον αναγκάζουν να απαγκιστρωθεί και να εγκαταλείψει την περιοχή. Σε μια τελευταία απόπειρα αναλαμπής η Σπάρτη τα επόμενα χρόνια με το Νάβι θα επιχειρήσει να ανασυγκροτηθεί αλλά μάταια, οι καιροί έχουν αλλάξει οριστικά, κι η Ρώμη είναι παρών, υποδουλώνοντας ένα - ένα τα Ελληνικά και Ελληνιστικά κράτη. Οι Ρωμαίοι στρατηγοί σεβόμενοι τη στρατιωτική ιστορία της Σπάρτης αλλά και φοβούμενη ίσως το κόστος σε στρατιωτικό υλικό το οποίο θα της επέφερε η κατοχή μιας τόσο αφιλόξενης και απομονωμένης περιοχής, παραχωρεί σχετική αυτονομία στη Σπάρτη με το περίφημο "Κοινό Ελευθερολακώνων".

Από εδώ κι έπειτα η περιοχή μπαίνει σε μια νέα εποχή. Η υποτυπώδη αυτονομία και προσήλωση των Λακεδαιμόνιων στις εθνικές τους καταβολές (αυτό χαρακτηρίζει ακόμα και σήμερα τους σύγχρονους Λάκωνες ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις) καθώς και η φυσική οχύρωση και η απομόνωση, θα οδηγήσει τους κατοίκους της περιοχής, σε ιστορικά μονοπάτια παράλληλα, διαφέρουν όμως ριζικά από τις ιστορικές διαδρομές που θα ακολουθήσουν οι απόγονοι του υπόλοιπου ελληνισμού.

Διάφοροι επιδρομείς και κατακτητές του Ελλαδικού χώρου διαδέχονται τους Ρωμαίους. Ένας από αυτούς, ο Γότθος Αλάριχος τον 4ο αι. μ.Χ. θα λεηλατήσει μεταξύ άλλων, και την περιοχή της Σπάρτης. Οι τελευταίοι απόγονοι των Σπαρτιατών σώζονται βρίσκοντας καταφύγιο στα απόκρημνα βουνά του ακρωτηρίου Ταινάρου, εκεί θα ενωθούν με τους πειρατές που χρησιμοποιούν την περιοχή ως ορμητήριο και καταφύγιο, και κάπως έτσι ξεκινά η ιστορία της Μάνης.

Και ενώ ο μεσαίωνας έχει εισβάλει για τα καλά στον ευρωπαϊκό χώρο, οι άνθρωποι αυτοί βιώνουν το μοναχικό δρόμο της ιστορίας τους. Μόλις τον 7ο με 8ο αι. μ.Χ. θα ασπασθούν το χριστιανισμό, και θα ενσωματωθούν πλήρως στο βυζαντινό κράτος.

Δεν είναι τυχαίο ιστορικό γεγονός η άνοδος του Μιστρά, και ο Κων/νος Παλαιολόγοςεκτός από τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, είναι και ο εντιμότερος βυζαντινός αυτοκράτορας. Την ίδια ώρα που κάποιοι άλλοι παραδίδουν τα κλειδιά της κερκόπορτας στους Οθωμανούς, ο ίδιος θα προτιμήσει να πέσει μαχόμενος στις επάλξεις της Πόλης.

Τα επόμενα 400 χρόνια οι Οθωμανοί θα κυριαρχήσουν στον ελλαδικό χώρο και ο ελληνισμός φαίνεται να αναστέλλεται οριστικά. Η Δύση επενδύοντας σε εκστρατευτικά σώματα με σκοπό τον έλεγχο της μέσης ανατολής, αδιαφορεί για την τύχη του ελλαδικού χώρου, και ο άλλοτε λαμπρός πολιτισμός του (ο οποίος ήδη διώκεται από την εποχή του βυζαντίου)αφήνεται στη διάθεση των κατακτητών και οδηγείται σταθερά σε αφανισμό. Σε ένα μέρος μόνο της επικράτειας του βυζαντινού κράτους δε θα πατήσει ποτέ ο κατακτητής, τη Μάνη.

Μάνη, τόπος ιερός,
τόπος αγνός.

Μάνη τόπος αδάμαστος,
που προβάλλει μέσα απ' το κύμα.

Οι ράχες των βουνών της τρέφουν κοπάδια βοδιών
οι πλαγιές της τρέφουν του ανθρώπου το φρόνημα,
κάθε άνθρωπος και ένας πύργος,
κάθε χωριό κι ένα άπαρτο κάστρο.

Μάνη θαύμα θεών,
ανθρώπων έργο.

Πόσος μόχθος άραγε χωρεί στα λιθάρια της πεζούλας
που σα χρυσή κλωστή ζώνει τα βουνά της.

Πόσος μόχθος χωρεί στα κατάλια νταμάρια
κι που οι λατόμοι λαξεύουν την πέτρα.

Άνδρες σκληροί, ξερακιανοί, ωσάν το έδαφος που πατούν
σε αυτούς έλαχε να φυλάξουν τη φλόγα της Λευτεριάς άσβεστη,
ως άλλοτε μες την Άλτη, την Ιερή της Ολυμπίας,
τη Φλόγα την Αθάνατη
οι ένοπλοι Λακεδαιμόνιοι φυλούσαν.!*

Ώσπου ο μόχθος αυτός έγινε πόθος,
κι ο πόθος έγινε Φωνή, όπου όλοι μαζί οι Μανιάτες ύψωσαν,
πέντε μερόνυχτα πριν από κι, που οι Άξιοι Φιλικοί ορίσαν,
εκεί στην Αρεόπολη της Μάνης,
ορκίστηκαν οι πρώτοι ελεύθεροι Έλληνες,
Νίκη ή Θάνατος.

Η συνέχεια της ιστορίας είναι εξίσου γνωστή και Λαμπρή.

Η ιστορία της Σπάρτης, όπως και των άλλων πόλεων κρατών ενσωματώνεται στην ιστορία του Νέου Ελληνικού έθνους.

Η ιστορία όμως δεν ταυτίζεται πάντα με την ιστορική πραγματικότητα, και στην περίπτωση της Σπάρτης την ιστορία είτε δεν την έχουμε διδαχθεί σωστά, είτε δεν την έχουμε διδαχθεί ολόκληρη. Η ιστορία τη Ελλάδος είναι ελλιπής όταν η συμβολή της Σπάρτης και του πολιτισμού της στον παγκόσμιο πολιτισμό είτε παραλείπεται είτε διαστρεβλώνεται συστηματικά.

Και η ιστορία διαστρεβλώνεται όταν λέγεται ότι το πολιτικό καθεστώς της ήταν ολιγαρχικό!

Το πολίτευμα της δεν ήταν η ολιγαρχία αλλά η Ευνομία! Η «ρήτρα» του Λυκούργου αποτελεί το πρώτο σύνταγμα στην παγκόσμια ιστορία και η «Απέλλα» με τη «Γερουσία»ως άλλο κοινοβούλιο, την εκτελεστική εξουσία, του πολιτεύματος, οι δε Δύο Βασιλείςέχουν καθαρά θεσμικό ρόλο και η γερουσία ασκεί τον απόλυτο έλεγχο.

Όταν θεσπίζονται οι νόμοι του Λυκούργου (8ος αι. π.Χ.) το μοναδικό πολίτευμα σε όλο τον υπόλοιπο γνωστό κόσμο είναι η απόλυτη μοναρχία. Το εξαιρετικά πρωτοποριακό φαινόμενο της συμβασιλείας - δυαρχίας, συμβολίζει την αρχή των «πολλών» δηλ. της Δημοκρατίας!(δεν ήταν άλλωστε και σπουδαία τύχη να είναι κανείς βασιλιάς στη Σπάρτη, η ζωή τους ήταν το ίδιο σκληρή με των υπολοίπων «Ομοίων» και επιπλέον δεν μπορούσαν να πολεμήσουν σε καμιά άλλη σειρά της Σπαρτιατικής Φάλαγγας πλην της πρώτης!).

Οι έξι αιώνες πολιτικής σταθερότητας και εσωτερικής ασφάλειας το επιβεβαιώνουν.

Λένε επίσης πως δεν άφησε γραπτά μνημεία, και πως πνευματικούς άνδρες δεν είχε αναδείξει τόσους, όσους αναλογούν στη δύναμη της, παρά μόνο στον στρατιωτικό τομέα κατάφερε πολλά, και πως η γενική παιδεία των Σπαρτιατών ήταν ελλιπής!

«Λακωνίζει εστί Φιλοσοφείν» είναι η απάντηση. Το πνευματικό και νοητικό επίπεδο του μέσου Σπαρτιάτη πολίτη είναι πολύ πιο υψηλό από αυτό του μέσου Έλλην. Η Σπάρτη ως κοινωνία έχει καταφέρει να εξακοντίσει από την καθημερινότητα της τη μωρία, την αλαζονεία, τη φιλαργυρία, το αίσθημα της ιδιοκτησίας τον ατομισμό. Ο εθελοντισμός, η συνέπεια, ο πατριωτισμός, η αυτοθυσία, η ομαδικότητα, ο ηρωισμός, η πειθαρχία στους νόμους είναι τα δομικά συστατικά της έννοιας της αρετής, και η Αρετή στη Σπάρτη είναι εφαρμοσμένη, και καθημερινότητα, εν αντιθέσει με τις άλλες πόλεις κράτη όπου η Αρετή είναι αντικείμενο έρευνας στις Φιλοσοφικές σχολές αποκλειστικά από νέους πλούσιων οικογενειών.

Πέραν τούτων, έχει αναδείξει και ιστορικές μορφές όπως ο Λυκούργος, ο Χείλων, ο Τυρταίος, αλλά και επιφανείς πολιτικο-στρατιωτικούς ηγέτες όπως ο Αγησίλαος, ο Λεωνίδας, ο Παυσανίας, ο Βρασίδας, κ.α. οι οποίοι φημίζονται για τη Σοφία και την Αρετή τους.

Η Σπάρτη είναι τόπος Λιτός και Απέριττος είναι ο τόπος όπου το πνεύμα κυριαρχεί στην ύλη το Χρήμα δεν έχει καμιά αξία, και η μοναδική «Ηδονή» της ζωής είναι ένας Ένδοξος Θάνατος «εν πολέμω». Ο υλικός θάνατος δε φοβίζει κανένα στην κοινωνία της Σπάρτης, αυτό που προκαλεί αποτροπιασμό είναι η δειλία, η διαφθορά της Ψυχής και του σώματος. Και αυτό αποτελεί ύψιστο φιλοσοφικό κεκτημένο.

Αυτός ο τρόπος ζωής για τους ιστορικούς που έδρασαν από το μεσαίωνα κι έπειτα όχι απλά δεν είναι αρεστός αλλά πολλές φορές παραλείπονται ολόκληρα κεφάλαια, η ιστορική πραγματικότητα διαστρεβλώνεται συστηματικά:
«…….τη δε Σπάρτη την εκθεμελίωσα, την έβαλα είκοσι μέτρα κάτω από τη γη……» αυτά αναφέρει μεταξύ άλλων ένας Γάλλος περιηγητής του 17ου αι. μ.Χ. ο αβάς Φερμόντ** ο οποίος έλαβε άδεια από τις οθωμανικές αρχές να πραγματοποιήσει ιστορικές έρευνες στην περιοχή. Σε επιστολή του προς το βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο, χρηματοδότη της αποστολής.

Το λυπηρό όμως δεν είναι το μίσος κι οι φθορές που προξένησαν οι Γότθοι η ο παπάς απ' τη Γαλλία στις αρχαιότητες του τόπου μας αλλά η φθορά που προκαλούν ακόμη και επιφανείς Έλληνες όπως για παράδειγμα ο γνωστός αλεξανδρινός ποιητής ο οποίος κάπου λέγει σαρκαστικά: «……μα για Λακεδαιμονίους θα μιλάμε τώρα……» σχολιάζοντας την άρνηση των Λακεδαιμονίων να ακολουθήσουν τον Αλέξανδρο στην Ελληνιστική εκστρατεία του.

Θεωρώ αίσχος και ύβρη προς την ιστορία των Ελλήνων, των οποίων ο πολιτισμός έφτασε στο αποκορύφωμα του, πράγματι την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δεν ήταν όμως κατόρθωμα δεκαετίας, χρειάστηκαν δεκάδες από αιώνες και αιματηρούς αγώνες για να μπορεί ένα Πνεύμα όπως αυτό του Αριστοτέλη να ακολουθήσει τον μεγαλύτερο κατά κανόνα στρατηλάτη, στα βάθη της Ασίας. Και όλο αυτό το λαμπρό οικοδόμημα αιώνων πολιτισμού θα μπορούσε να είχε καταρρεύσει σε μια νύχτα αν (η Αθήνα στο απόγειο της δύναμης και της δόξας της κατάφερε σπουδαίες νίκες εναντίων των βαρβάρων στους μηδικούς πολέμους, δεν ήταν όμως αυτή η πολιτική και στρατιωτική δύναμη η ικανή να αποτρέψει τέτοιον εχθρό) αν δεν ήσαν εκεί, εκείνη την εποχή Άνδρες σαν τον Λεωνίδα, τον Παυσανία και τους Ομοίους τους, για να συντρίψουν το πεζικό των βαρβάρων και να τους απομακρύνουν από τον ευρωπαϊκό χώρο για αρκετούς αιώνες.

Σε διαφορετική περίπτωση ο μεσαίωνας θα είχε εισέλθει στον Ευρωπαϊκό χώρο χίλια χρόνια νωρίτερα και ο Αλέξανδρος ίσως να μην υπήρχε για να ξεκινήσει την ελληνιστική εκστρατεία του και «…Αλεξανδρινοί Βασιλείς…» βεβαίως δε θα υπήρχαν. Και η παγκόσμια ιστορία βεβαίως θα ήταν διαφορετική.

Να λοιπόν που βρίσκονται τα μνημεία της Σπάρτης, εκεί στις Θερμοπύλες και τις Πλαταιές, στέκουν εκεί σεμνά χιλιάδες πια χρόνια και ορίζουν τον ορισμό της Αρετής και της Ανδρείας.

Οι «...Άνδρες λοιπόν είναι της Πόλης οι Πύργοι…» της Πόλης που δεν έχει ανάγκη από τείχη.

Θα διακόψω εδώ την ιστορική μου ξενάγηση στη Λακωνία, «…Λακωνίζει εστί Φιλοσοφείν…»άλλωστε. Αξίζει να έρθει κάποιος σε επαφή με τον τόπο και την ιστορία του από κοντά. Αφήνοντας τη σκέψη σας ελεύθερη να πλανηθεί στον Μύθο και τους Απογόνους του, θα σας εμπιστευθώ τούτο μονάχα το Θαύμα που βίωσα κάποιο πρωί σε ένα σχολείο πλάι στις όχθες του Ευρώτα, όταν έφηβοι και νέες της περιοχής πιάστηκαν να χορέψουν ένα τοπικό χορό τον Τσακώνικο (Τσακωνιά λέγεται η περιοχή που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του Πάρνωνα, στην τοπική διάλεκτο σώζεται σε αρκετά μεγάλο βαθμό το ιδίωμα της Δωρικής διαλέκτου και οι χοροί και τα τραγούδια της περιοχής κατάφεραν αν διασώσουν μέρος της πανάρχαιας αυτής παράδοσης).

Είδα λοιπόν με τα μάτια μου τον Απέριττο Δωρικό χορό να αναβιώνει σε κάθε τους βήμα. Χορός Λιτός, δίχως φιγούρες, αργός με βαριά πατήματα και τα κορμιά ακέραια να στηρίζονται το ένα στο άλλο με τα χέρια δεμένα στο ύψος της μέσης σε σχήμα μαιάνδρου ως άλλοτε «δένονταν» οι οπλίτες κατά την ώρα της μάχης. Κι από τα χείλη τους μέσα να ανεβαίνει φωνή από ήχο έμμετρο Δωρικό και να λέγει με θεϊκή μελαγχολία πως το αρχαίο Πνεύμα το Αθάνατο ζει ακόμα εδώ.

*(στον ιερό χώρο της Ολυμπίας απαγορευόταν η είσοδος ενόπλων. Οι μόνοι που είχαν δικαίωμα να εισέλθουν στον χώρο ένοπλοι, ήταν οι άνδρες της ασφάλειας που δεν ήσαν άλλοι από τους Λακεδαιμόνιους, γεγονός που δηλώνει το μέγεθος της πολιτικής και στρατιωτικής ισχύος της Σπάρτης στον Αρχαιοελληνικό κόσμο).
**(Την εποχή του Διαφωτισμού στην Ευρώπη αλλά και στον Ελλαδικό χώρο εκτός από πολλούς φιλέλληνες έδρασαν και αρκετοί ανθέλληνες. Των μεν πρώτων τα κίνητρα και η δράση είναι γνωστά των μεν δεύτερων η δράση και τα κίνητρα παραμένουν ανεξερεύνητα).

Γράφτηκε από τον  Χονδρονάσιος Χαρίλαος

palema.gr