ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ
Ἀπ᾿ τὰ παιδικὰ μου χρόνια, μιὰ ἀκαθόριστη δύναμη μὲ ὠθοῦσε νὰ συγκρουστῶ μὲ κάθε μορφὴ ἐξουσίας, ποὺ μὲ τὸν ἕνα ἤ τὸν ἄλλο τρόπο ἔκανε ἐμφανῆ τὴν παρουσία της, στὸ σχολεῖο, στή δουλειά, στὴν παρέα, σ᾿ ὁλόκληρη τὴν κοινωνία.
Ἡ διάθεση ν᾿ ἀντιδράσω σὲ ὅτι θεωροῦσα ἄδικο, ὄχι μόνο μέσα στὸ κοινωνικὸ σύνολο ἀλλὰ καὶ μέσα στὸν ἴδιο μου τὸν ἑαυτό, γινόταν ὁλοένα καὶ πιὸ ἔντονη, πολλὲς φορὲς μάλιστα, χωρὶς νὰ περιορίζονται τὰ ὅριά της.
Ἀκολουθῶντας τὴν πορεία τοῦ καθημερινοῦ ἀνθρώπου, μὲ τὶς ἀδυναμίες, τὶς φιλοδοξίες, τὰ πάθη καὶ τὰ λάθη μου, ἀγωνιοῦσα νὰ δημιουργήσω τὸ δικὸ μου "παράδεισο", νὰ ταξιδέψω, νὰ γνωρίσω τὸν κόσμο, νὰ νιώσω τὴν εὐτυχία καὶ νὰ γευτῶ τὶς καθημερινὲς ἀπολαύσεις της ζωῆς.
Στὰ 15 μου, ἐρωτεύθηκα τὴ γυναίκα ποὺ ζῶ μέχρι σήμερα, ὅμως, μιὰ ἀκαταμάχητη δύναμη ποὺ φώλιαζε μέσα μου, μ᾿ ἔσπρωχνε στὴν ἀναζήτηση τοῦ μοναδικοῦ, τοῦ ἰδανικοῦ Ἔρωτα ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ νιώσῃ ὁ ἄνθρωπος, ὅσο ζεῖ.
Εἴκοσι χρόνια ἀργότερα, φορτωμένος μὲ πολλὰ ἀναπάντητα ἐρωτηματικὰ, ἀνησυχίες καὶ ἀναζητήσεις, βρέθηκα νὰ διαβάζω τὴν ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ.
Καὶ ξαφνικά, γεμᾶτος ἔκπληξη ἔνιωθα τὴν ἔντονη παρουσία τῆς ἀκαταμάχητης δύναμης τοῦ Σωκρατικοῦ λόγου νὰ μὲ κυριεύῃ, καὶ νὰ μὴ θέλω ν᾿ ἀντισταθῶ.
Χωρὶς νὰ χάσω χρόνο, προμηθεύτηκα ὅλους τοὺς Πλατωνικοὺς διαλόγους καὶ στρώθηκα στὴ δουλειά.
Τὸ ταξίδι γιὰ τὴν ἀναζήτηση τοῦ κρυμμένου θησαυροῦ εἶχε ἀρχίσει. Ἕνα ταξίδι μὲ ἄγνωστη κατεύθυνση καὶ ἄγνωστο τέλος.
Μ᾿ ἕνα ἀσίγαστο πόθο, ρουφοῦσα τὸ περιεχόμενο ὅλων τῶν διαλόγων, γιὰ νὰ διαπιστώσω τὶ γράφουν, τελοσπάντων, αὐτὰ τὰ τόσο ἀπρόσιτα στὸν καθημερινὸ ἄνθρωπο βιβλία.
Καὶ ὦ τοῦ θαύματος !!!
Εἶχα ἀνοίξει τὴ βρύση ποὺ ἔτρεχε τὸ καθάριο νερό· γιὰ πρώτη φορὰ, γευόμουν τὸ πνευματικὸ ἁγίασμα κι ἄρχισα ν᾿ ἀκολουθῶ τὴν ἀντίστροφη πορεία, γιὰ νὰ φτάσω στὴν πηγή.
Ἔνιωθα ὅτι βρίσκομαι στὸ σωστὸ δρόμο καὶ βῆμα-βῆμα ἀκολουθοῦσα τὸν ἄριστο ὁδηγό, τὸ Σωκράτη, ποὺ μὲ ὁδηγοῦσε στὰ σκοτεινὰ μονοπάτια τῆς ΑΛΗΘΕΙΑΣ.
Κάρφωσα τὸ βλέμμα στὸ θολὸ τοπίο ποὺ ἁπλωνόταν μπροστὰ μου, καὶ σιγά-σιγά ἄρχισα νὰ διακρίνω τὴ σιλουέτα τῆς ὄμορφης πριγγίπισας, τῆς ΑΓΝΟΙΑΣ, ποὺ τόσο μὲ εἶχε ξεγελάσει μεταμορ-φωμένη σὲ γνώση.
Τὶ ἔπρεπε νὰ κάνω λοιπόν; Μήπως ἦταν ἤδη ἀργά;
Ἀκολουθῶντας τὸ παράδειγμα τοῦ Ὀδυσσέα καὶ τοῦ Ἡρακλῆ, πῆρα τὸ ρόπαλο κι ἄρχισα νὰπεριπλανιέμαι στὸ βασίλειο τοῦ νοῦ, γιὰ ν᾿ ἀνακαλύψω καὶ νὰ ἐξοντώσω τὴ σύγχρονη Λερναία Ὕδρα, καὶ τὸ Λιοντάρι τῆς Νεμαίας, νὰ καθαρίσω τὴν κόπρο τοῦ Αὐγεία, ἀντιστεκόμενος συγχρόνως στὸ τραγούδι τῶν Σειρήνων καὶ στὴ μαγεία τῆς Κίρκης.
Αὐτὴ πορεία, εἶχε σὰν ἀποτέλεσμα ἀφ᾿ ἑνὸς νὰ γνωρίσω καὶ νὰ ἀναγνωρίσω τὴν ἄγνοιά μου καὶ ἀφ᾿ ἑτέρου νὰ ἀνακαλύψω πόσο ἀσήμαντες εἶναι οἱ καθημερινὲς ἀνθρώπινες φιλοδοξίες, μπροστὰ στὴ δυνατότητα ποὺ ἔχομε νὰ κατακτήσωμε τὸ σύμπαν, δηλαδὴ νὰ γνωρίσωμε τὸν ἑαυτὸ μας.
Μὲ ἀφετηρία τὴν κατανόηση τῆς ἄγνοιάς μου, μετὰ ἀπὸ εἴκοσι περίπου χρόνια ἐπαναλήψεως τοῦ ἴδιου ταξιδιοῦ στὸν κόσμο τῆς Σωκρατικῆς ΑΛΗΘΕΙΑΣ, ἕνα πρῶτο σημάδι αὐτῆς τῆς περιπλάνησης, μὲ γραπτὴ μορφή, κάνει τὴν ἐμφάνισή του.
Στόχος του, ν᾿ ἀποτελέσῃ τὸ εἰσιτήριο γιὰ τό σημαντικὸτερο ταξίδι ποὺ ὁ καθένας ἐπιβάλλεται νὰ πραγματοποιήσῃ, πρὶν ἀπὸ τὸ μεγάλο ταξίδι τῆς ἐπιστροφῆς.
Καλὸ ταξίδι!!!
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ
Μέχρι σήμερα, ἑκατοντάδες εἰδικοὶ σ᾿ ὅλο τὸν κόσμο, μὲ τὴν κατάλληλη παιδεία, ἔχουν ἀφιερώσει τὴ ζωὴ τους στὸ Πλατωνικὸ ἔργο, μὲ ἐπιστημονικὲς μελέτες, ἔρευνες καὶ μεταφράσεις σχεδὸν σ᾿ ὅλες τὶς γλῶσσες. Ὅπως φαίνεται ὅμως, ἀκόμη καὶ ἀνάμεσά τους, ὑπάρχουν διαφορετικὲς ἀπόψεις γιὰ τὴ Σωκρατικὴ σοφία.
Ἐπίσης, ἑκατομμύρια ἀναγνῶστες ἔχουν προσεγγίσει τὴ Σωκρατικὴ φιλοσοφία, ἀπὸ διαφορετικὴ ὀπτικὴ γωνία ὁ καθένας. Ἄλλοι ὑποχρεωτικά, σὰν μαθητὲς ἤ φοιτητὲς, ἄλλοι ἐπαγγελματικά, σὰν λειτουργοὶ ἤ μεταφραστὲς καὶ ἄλλοι, ἔτσι ἁπλά, γιὰ νὰ ἐμπλου-τίσουν τὶς γνώσεις τους.
Ὅμως, ὁ τρόπος προσέγγισης, ἀδυναμία κατανόησης καὶ ἔλλειψη ἀποδεικτικῆς ἱκανότητας τῶν ἀναγνωστῶν, ὁδηγεῖ σὲ λανθασμένα συμπεράσματα καὶ δημιουργεῖ ἀμφισβητήσεις καὶ ἀρνητικὴ κριτικὴ γιὰ τὴν ΑΛΗΘΕΙΑ.
Ἀντίθετα, ἡ ἐρευνητικὴ διάθεση ἀπέναντι στὴν ΑΛΗΘΕΙΑ, ἐπιβεβαιώνει μὲ τὸν καλύτερο τρόπο τὴν ὕπαρξη ἀποδεικτικῶν στοιχείων, στὸ Σωκρατικὸ λόγο καὶ τὴν Πλατωνικὴ γραφή.
Διότι, ὁ Σωκράτης δὲν ἀναζητοῦσε τὴν ἀλήθεια· τὴν ἤξερε· καὶ ἀνάλωσε τὴ ζωὴ του γιὰ νὰ διδάξῃ δημόσιακαὶ ἀφιλοκερδῶς τοὺς Ἀθηναίους, μὲ ποιὸ τρόπο θὰ ἀσκηθοῦν γιὰ νὰ τὴν κατακτήσουν.
Δὲν ἐξέφρασε μιὰ ἄποψη ἤ μιὰ διαφορετικὴ θεωρία γιὰ τὸ νοητὸ καὶ τὸν ὁρατὸ κόσμο, ἀλλὰ εἶπε τὴν ΑΛΗΘΕΙΑ.
Τὰ ἀποδεικτικὰ στοιχεῖα ὑπάρχουν. Μιλοῦν· ὄχι ὅμως στὶς αἰσθήσεις, ἀλλὰ στὴ νόηση· ἄλλοτε ἔντονα, ἄλλοτε συγκαλυμμένα κι ἄλλοτε πάλι, σιωποῦν. Γιατὶ, πῶς θὰ μποροῦσε κάποιος ν᾿ ἀποκαλύψῃ ὅσα δὲν ἀποκαλύπτονται;
Ὁ Τίμαιος, στὸν ὁμώνυμο Πλατωνικὸ διάλογο, ἀναφερόμενος στὴ δημιουργία τοῦ σύμπαντος καὶ τὸ δημιουργό, ἐπισημαίνει:
Τὸν μὲν οὖν ποιητὴν καὶ πατέρα τοῦδε τοῦ παντὸς εὑρεῖν τε ἔργον καὶ εὑρόντα εἰς πάντας ἀδύνατον λέγειν. (Τίμαιος 28γ)
(Δηλαδή, τὸν δημιουργὸ καὶ πατέρα αὐτοῦ ἐδῶ τοῦ σύμπαντος, καὶ νὰ τὸν βροῦμε εἶναι ἔργο μας, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ποὺ θὰ τὸν βρῇ εἶναι ἀδύνατον νὰ τὸν ἀποκαλύψῃ σὲ ὅλους).
ΔΗΛΩΣΗ
Κανένα εὐτελὲς ἤ ματαιόδοξο κίνητρο δὲν ὁδήγησε τὴ σκέψη μου, ξεκινῶντας αὐτὴ τὴ μεταφραστικὴ προσέγγιση.
Θέλοντας ν᾿ ἀποκτήσω τὴν ὅσο τὸ δυνατὸν πληρέστερη ἀντί-ληψη τοῦ Συμποσίου, μετὰ ἀπὸ πολλὲς ἐπαναλήψεις, ἐξανάγκασα τὸν ἑαυτὸ μου νὰ προσεγγίσῃ τὸ ἀρχαῖο κείμενο, μὲ ὅποιες θυσίες κι ἂν ἀπαιτοῦσε αὐτὸ τὸ ἐγχείρημα.
Ἡ ἄγνοιά μου, δὲν στάθηκε ἱκανὴ νὰ ἐμποδίσῃ μιὰ τόσο κοπιαστικὴ, ἀλλὰ καὶ τόσο ὡφέλιμη, τελικά, προσπάθεια.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΤΣΑΪΝΗΣ
