Ἡ τῶν Ἑλλήνων ἐξάπλωσις…

Κοίταζε τὸν ὀρίζοντα ὁ Ἕλληνας· καὶ δὲν ἔβλεπε τὴν ἀπόσταση, οὕτε τὶς θάλασσες ποὺ ἔπρεπε νὰ διασχίσῃ. Ἔβλεπε τὰ εὔφορα τὰ χώματα καὶ τὶς πόλεις ποὺ θὰ ἔστηνε μὲ τὰ χέρια του. Καὶ ἦταν καὶ ὁ χρησμὸς τῆς Πυθίας ποὺ τοῦ ἔδινε ἀέρα στὰ πανιά του, γιατὶ καὶ οἱ Θεοὶ στὸ πλευρό του ἦταν, καὶ τὸν συντρόφευαν…

Καὶ ἡ φλόγα ἀπὸ τὸ Πρυτανεῖο τῆς Μητέρας-Πόλης, φώτιζε τὸν δρόμο τους καὶ στέριωνε τὶς πόλεις τους, ποὺ οἱ περισσότερες μέχρι σήμερα διατηροῦν τὰ ἑλληνικὰ τους ὀνόματα καὶ τιμοῦν τοὺς ἰδρυτές τους, τοὺς Ἕλληνες…

Στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, ἔμποροι καὶ ναυτικοὶ ταξίδεψαν καὶ στὴν συνέχεια μετακόμισαν πέρα ἀπὸ τὴν ἠπειρωτικὴ Ἑλλάδα. Ἐγκαταστάθηκαν σὲ γόνιμες περιοχές, μὲ καλὰ λιμάνια, καὶ μὲ ἐμπορικὲς εὐκαιρίες. Οἱ περιοχὲς αὐτὲς καθιερώθηκαν ὡς αὐτοδιοικούμενες ἀποικίες. Ἀργότερα, μερικὲς ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀποικίες ἒστειλαν τοὺς δικούς τους ἂποικους σὲ ἂλλες περιοχές.

Οἱ ἀποικίες μιλοῦσαν τὴν ἲδια γλῶσσα καὶ λάτρευαν τοὺς ἴδιους θεοὺς μὲ τὴν Μητρόπολη. Οἱ ἰδρυτὲς μετέφεραν μαζί τους τὴν ἱερὴ φλόγα ποὺ εἶχε ληφθῇ ἀπὸ τὸ Πρυτανεῖο τῆς μητρικῆς πόλης. Πρὶν ξεκινήσουν τὴ δημιουργία μιᾶς νέας ἀποικίας συχνᾶ ἔπαιρναν χρησμὸ ἀπὸ τὸ μαντεῖο τῶν Δελφῶν.

Τὸ Πρῶτο κύμα τοῦ ἑλληνικοῦ ἀποικισμοῦ ἔλαβε χώρα στὴν Μικρὰ Ἀσία. Ὁ ἀρχαῖος γεωγράφος Στράβων ὑποστήριξε ὅτι οἱ Αἰολεῖς ἐγκαταστάθηκαν στὴν Μικρὰ Ἀσία τέσσερις γενιὲς πρὶν τοὺς Ἴωνες.

Οἱ Αἰολεῖς ἄποικοι ἐγκαταστάθηκαν στὴ βόρεια περιοχὴ τῆς ἀκτῆς τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, καθῶς καὶ στὰ νησιὰ τῆς Λέσβου καὶ τῆς Τενέδου.

Οἱ Ἴωνες ἐγκαταστάθηκαν στὸ κεντρικὸ τμῆμα τῶν ἀκτῶν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, δημιουργῶντας τὶς ἀποικίες τῆς Μιλήτου καὶ τῆς Ἐφέσου, καθῶς καὶ στὰ νησιὰ τῆς Χίου καὶ τῆς Σάμου.

Οἱ Δωριεῖς ἐγκαταστάθηκαν στὸ νότιο τμῆμα τῆς ἀκτῆς, δημιουργῶντας τὴν ἰδιαίτερα ἀξιοσημείωτη ἀποικία τῆς Ἀλικαρνασσοῦ.

Ἡ Δεύτερη ὀμάδα τῶν ἀποικιῶν δημιουργήθηκε στὴ Δυτικὴ Μεσόγειο.

Ὁ Στράβων ἀναφέρεται στὴ Σικελία μὲ τὸ χαρακτηρισμὸ Μεγάλη Ἑλλάδα· ἀλλὰ ἔτσι χαρακτηρίζεται οὐσιαστικὰ καὶ ὅλη ἡ Νότιος Ἰταλία στὴν ὁποία εἶχαν ἐγκατασταθεῖ  Ἕλληνες. Ὁ Πολύβιος ἦταν ὁ πρῶτος ποὺ χρησιμοποίησε τὸν συγκεκριμένο ὅρο.

Μεγάλη Ἑλλάδα ἢ Μεγάλη Ἑλλάς, Magna Graecia, Magna Grecia ἢ, σπανιότερα, Grande Ellade. 
Στὴ Σικελία ἒχουμε τὶς ἀποικίες

1. Συρακοῦσες, ἰδρύθηκαν ἀπὸ τοὺς Κορίνθιους τὸ 734 π.Χ.

2. Μεσσήνη ἢ Ζάγκλη (σημερινὴ Messina), ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων

3. Μύλοι (σημερινὸ Milazzo).

4. Αἰολίδες Νῆσοι μὲ ἐπίκεντρο τὴν Λιπάρα, ἀποκία τῆς Κνίδου, 580 π.Χ.

5. Πάνορμον, (σημερινὸ Palermo).

6. Ἄκις ἢ Ἄχις (σημερινὸ Acireale).

7. Ξιφωνία. Δὲν ἒχει βρεθεῖ κανένα ἀρχαιολογικό της ἴχνος καὶ δὲν ὑπάρχουν σαφεῖς πληροφορίες γιὰ τὴν ἀκριβή της θέση.

8. Μινωικὴ Ἡράκλεια

9. Αἴγεστα ἢ Ἔγεστα

10. Τίνδαρις

11. Εὔβοια, ἀποικία τῶν Λεοντίνων.

12. Ἀκράγας ἢ Ἀκράγαντας (σημερινὸ Agrigento).

13. Νάξος, ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων. Ἰδρύθηκε τὸ 757 π.Χ. (σημερινὴ Giardini Naxos).

14. Ταυρομένιον, ἀποικία τῶν κατοίκων τῆς Νάξου Σικελίας (σημερινὴ Taormina).

15. Μέγαρα Ὑβλαῖα, ἀποικία τῶν Μεγαρέων. Ἰδρύθηκε τὸ 734 π.Χ.

16. Λεοντίνοι, ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων ἢ τῶν κατοίκων τῆς Νάξου Σικελίας. Ἰδρύθηκε τὸν 8ο αἰ. π.Χ. (σημερινὸ Lentini).

17. Κατάνη, Ἰδρύθηκε ἀπὸ τοὺς Ναξιῶτες Σικελίας τὸν 8ο αἰ. π.Χ. (σημερινὴ Catania).

18. Γέλα, ἰδρύθηκε ἀπὸ κατοίκους τῆς Ρόδου καὶ τῆς Κρήτης τὸ 675 π.Χ. (σημερινὴ Gela).

19. Καμάρινα, ἀποικία τῶν Συρακουςῶν.

20. Ραγούσα (σημερινὴ Ragusa).

21. Ἀκρίλλαι (σημερινὸ Chiaramonte Gulfi).

22. Ἀγύριον (σημερινὴ Agira).

 

Στὴν Καλαβρία ἒχουμε τὶς ἀποικίες

1. Ρήγιον, (σημερινὴ Reggio Calabria), ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων.

2. Ἐπιζεφύριοι Λοκροί, ἀποικία τῶν Ὀπουντίων Λοκρῶν (σημερινὸ Locri).

3. Κρότων, (σημερινὸ Crotone), ἰδρύθηκε τὸ 710 π.Χ. ἀπὸ ἄποικους τῆς Ἀχαϊας.

4. Σύβαρις, (σημερινὸ Sibari), ἰδρύθηκε τὸ 720 π.Χ. ἀπὸ ἄποικους τῆς Ἀχαϊας.

5. Σκῦδρος, ἀποικία τῶν κατοίκων τῆς Συβάρεως, μετὰ τὴν καταστροφή της ἀπὸ τὸν Κρότωνα τὸ 510 π.Χ.

6. Θοῦριοι, ἀποικία τῶν Ἀθηναίων. Ἰδρύθηκε τὸ 443 π.Χ. στὰ ἐρείπια τῆς κατεστραμμένης Συβάρεως.

7. Μέδμα, ἀποικία τῶν Ἐπιζεφύριων Λοκρῶν (σημερινὸ Rosarno).

8. Σκυλλάκιον (σημερινὸ Squillace).

9. Ἰππώνιον (σημερινὴ Vibo Valentia).

10. Βοῦς (σημερινὴ Bova).

11. Καυλωνία (σημερινὴ Monasterace Μarina).

12. Μέταυρος, ἀποικία τῆς Μεσσήνης καὶ τοῦ Ρηγίου (σημερινὸ Gioia Tauro).

13. Κρίμισα (σημερινὸ Cirò).

14. Λάος (σημερινὴ Mercelina).

15. Τερίνα, ἀποικία τοῦ Κρότωνα.

16. Ἰέραξ (σημερινὸ Gerace).

17. Κωσταντία (σημερινὴ Cosenza).

18. Λακίνιον (σημερινὸ Capo Colonna).

 

Στὴν Ἀπουλία ἒχουμε τὶς ἀποικίες

1. Βάρις ἢ Βάριον (σημερινό Bari).

2. Βρινδίσιον (σημερινὸ Brindisi).

3. Τάρας ἢ Τάραντας (σημερινὸ Taranto) ἀποικία τῶν Σπαρτιατῶν.

4. Μεταπόντιον (σημερινὸ Metaponto).

5. Καλλίπολις (σημερινὴ Gallipoli).

6. Κανύσιον

7. Ὑδροῦς (σημερινὸ Ὀτράντο).

8. Ἀλήσιον (σημερινὸ Lecce).

9. Φοβαία (σημερινὴ Foggia).

10. Ἀπένηστη ἢ Ἀπάμεστη (σημερινὴ Mattinata). Ἡ ἀποικία ἰδρύθηκε ἀπὸ κατοίκους τῆς Αἰτωλοακαρνανίας.

Στὴν Καμπανία ἒχουμε τὶς ἀποικίες

1. Κύμη (σημερινὴ Cuma), Ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων καὶ τῆς Κύμης.

2. Νεάπολις (σημερινὴ Νάπολη). Ἰδρύθηκε ἀπὸ κατοίκους τῆς Κύμης Καμπανίας.

3. Ἐλέα (σημερινὴ Velia).

4. Ποσειδωνία, ἀποικία τῶν Συβαριέων (σημερινὸ Capaccio-Paestum).

5. Πύχουντας, ἀποικία τῆς Μεσσήνης (σημερινὸ Policastro Bussentino).

6. Πιθηκοῦσσαι, ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων καὶ τῆς Ἐρέτριας (σημερινὴ Ischia, στὸ ὁμώνυμο νησάκι).

7. Δικαιάρχεια (σημερινὸ Pozzuoli).

8. Παλίνωρος ἢ Παλίνωρον (σημερινὸ Palinuro, δημοτικὸ διαμέρισμα τοῦ δήμου Centola).

Στὴ Λουκανία ἒχουμε τὶς ἀποικίες

1. Μεταπόντιον (σημερινὸ Metaponto).

2. Σύρις (σημερινὴ Nova Siri).

3. Ἡράκλεια (σημερινὸ Policoro).

4. Πιστοικός (σημερινὸ Pisticci).

5. Τροίλια ἢ Ὀβελάνον (σημερινὴ Ferrandina).

Ὑπόλοιπη Ἰταλία

1. Ἀνκῶν (ἡ Δωρικὴ Ἀνκῶν, τὸ ἀρχικό της ὂνομα) ἀποικία τῶν Συρακουςῶν (σημερινὴ Ἀνκόνα).

2. Ἂδρια (σημερινὴ Adria).

Ἀνέφερα μόνο τὶς ἀποικίες στὴν Ἰταλία. Ἐνδεικτικὰ νὰ ἀναφέρῳ τὴ Μασσαλία στὶς ἀκτὲς τῆς Γαλλίας ποὺ ἰδρύθηκε ἀπὸ τοὺς Ἴωνες Φωκαεῖς τὸ 600 π.Χ. Ἡ Μασσαλία μὲ τὴν σειρά της ἔγινε βάση γιὰ τὴν ἴδρυση ἀκόμα πιὸ ἀπομακρυσμένων ἀποικιῶν στὴν περιοχὴ τῆς Ἰσπανίας

Ἐπίσης στὴν Ἀφρική, ἡ Κυρήνη ἰδρύθηκε τὸ 630 π.Χ. ὡς ἀποικία τῆς Θῆρας, ποὺ ἦταν ἀποικία τῆς Σπάρτης..

Ἀκόμη, στὴ θέση τῆς σημερινῆς Βεγγάζης ὑπῆρχε ἡ ἑλληνικὴ ἀποικία Εὐεσπερίδες…

Ὑπήρχαν πολλὲς ἀποικίες ἀκόμη, κατὰ μῆκος τῆς ἀκτῆς τοῦ Αἰγαίου, τοῦ Ἐλλησπόντου, τῆς Προποντίδος καὶ τοῦ Εὔξεινου Πόντου.

Ἡ πολιτιστικὴ συμβολὴ τῶν Ἑλλήνων τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος ἦταν σημαντική. Ἡ γραφὴ ποὺ οἱ Ρωμαῖοι υἱοθετήσανε, ἡ Λατινικὴ γραφὴ, προέρχεται ἀπὸ τὸ λεγόμενο Χαλκιδικὸ ἀλφάβητο, ποὺ οἱ Ἕλληνες ἀπὸ τὴν Κύμη τῆς Εὐβοῖας μετέφεραν στὴν Καμπανία τῆς Ἰταλίας, χτίζοντας ἐκεῖ τὴν ἀποικία τους. Τὸ τέλος τῆς ἀκμῆς τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος ἦρθε λόγω τῆς ἐπεκτατικῆς πολιτικῆς τῆς Ρώμης. Τὸ ἔτος 272 π.Χ. καταστράφηκε ὁ Τάρας καὶ χάθηκε τὸ μεγαλύτερο μέρος τῶν κατοίκων του, γιατὶ ἐπαναστάτησαν καὶ βοήθησαν τὸν Πῦρρο στὸν πόλεμό του κατὰ τῶν Ρωμαίων. Ἀλλὰ ἡ Μεγάλη Ἑλλάδα συνέχισε νὰ ὑπάρχῃ σὰν πνευματικό-πολιτιστικὸ δημιούργημα, ἀφοὺ ἀκόμα σήμερα ἕνα μέρος τοῦ πολιτισμοῦ, τῶν ἠθῶν, τῶν ἐθίμων καὶ τῆς ἑλληνικῆς γλῶσσας, ὑπάρχουν στὴν Κάτω Ἰταλία…

Χλόη 

Θὰ ἤθελα νὰ συμπληρώσῳ τὸν πίνακα τῶν ἑλληνικῶν ἀποικιῶν, καθῶς ὁ Περικλῆς Δεληγιάννης εἶχε τὴν καλοσύνη νὰ μοῦ ἀποστείλῃ τὶς  ἐξῆς ἀποικίες προκειμένου νὰ ὑπάρχει μία πιὸ ὁλοκληρωμένη εἰκόνα καὶ τὸν εὐχαριστῶ γιὰ τὴν ἐνημέρωση:
” Στη Λευκανία (σμ. ἢ Λουκανία) τις αποικίες της Συβάρεως στο εσωτερικό Αρίνθη, Αρτεμίσιο, Βρυστακία, Πανδοσία, Κυτηριο και Δρυς και τις παράκτιες αποικίες της, Παλινουρο και Μόλπη.
Μία δεύτερη Αδρια (αποικία Συρακουσών-Ταραντα) στο Πικηνό και την αποικία των Ροδίων Ελπίες (γνωστή ως Σαλαπία στους εντόπιους)
Μία ελληνική παροικία (όχι αποικία) στη Γραβίσκη της Ετρουρίας (και αλλού π.χ. Ταρκυνία, Καίρη κ.α.).
Στη Σικελία τις αποικίες των Συρακουσων,  Ελωρος και Νεαιτον και τις αποικίες της Γέλας Μακτωριον και Εκνομος-Φιντιάς. Και την “ανεπίσημη” αποικία Μοργαντινα (μάλλον των Χαλκιδαίων)…”

Πηγὲς-Βιβλιογραφία-Εἰκόνες
ancienthistory.about.com
wikipedia.org
mediterraneagroup.com
raremaps.com
memberfiles.freewebs.com

Shortlink: http://wp.me/p2VN9U-tX 

1η ἀνάρτηση: Χλόη, Φεβρουάριος 2013, στὸ http://anihneftes.blogspot.gr/2013/02/blog-post_17.html