ΤΜΗΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
Το Σάββατο 22 Ιουνίου 1985, ώρα 7:30, έφτασα στη Σπηλιά και παρατήρησα τα εξής: στο πλάτωμα απέναντι από το βαμμένο πράσινο παράπηγμα της πρώτης φάσης των έργων, και ανάμεσα σ' αυτό και στα ερείπια του οικήματος από τη βαυαρική εποχή,[1] υπήρχε ένας κύκλος διαμέτρου 7 μέτρων, φτιαγμένος από σιδερόβεργα, τα άκρα της οποίας ήταν διαμορφωμένα σε θηλιά και άγκιστρο, ώστε η είσοδος του κύκλου να ανοίγει και να κλείνει. Αυτό το άνοιγμα ήταν στο ΝΔ σημείο του κύκλου. Στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα είχαν στηθεί όρθιες ισάριθμες επιμήκεις πέτρες (εν είδει μενίρ [2]), και στα δευτερεύοντα ενδιαμέσως είχαν τοποθετηθεί άλλες τέσσερις επίπεδες. Στο εσωτερικό του κύκλου, στο απέναντι άκρο από την είσοδο, υπήρχαν στάχτες από φωτιά ζεστές ακόμη. Είχαν κάψει λιβάνι και είχαν χρησιμοποιήσει οινόπνευμα και διάφορες κόλλες (UHU, LOGO).[3] Και στο χώμα ήταν χαραγμένο με ξύλο ένα ανάποδο τρίγωνο (δηλαδή, η κορυφή του έβλεπε προς την είσοδο). Προφανώς κάποιου είδους τελετή, και μάλιστα κατά το θερινό ηλιοστάσιο.
Η θέση του κύκλου.
Προχώρησα προς τη Σπηλιά και φτάνοντας κοντά στο στόμιο είδα ότι τα σκεύη, οι εικόνες, τα παράθυρα και η κεντρική πόρτα των ναϋδρίων σχημάτιζαν απέξω ένα μεγάλο σωρό. (Είχε απαιτηθεί σημαντικός κόπος· μόνο για να βγουν τα φύλλα της πόρτας, έπρεπε να σπάσουν τις χοντρές πέτρινες εντοιχισμένες υποδοχές των στροφείων). Επίσης, είχαν αφαιρέσει τα υποστυλώματα ελπίζοντας να καταρρεύσουν τα εκκλησάκια.[4]
Αυτή την εικόνα είδα, όμως οι καταστροφείς δεν είχαν ικανοποιηθεί.
Κατέληξα στο ευλογοφανές συμπέρασμα πως οι δράστες του βανδαλισμού και οι λαβόντες μέρος στην τελετή ήταν οι ίδιοι άνθρωποι. Δεν τους είδα βέβαια να το κάνουν, αλλά όταν οι δεύτεροι επανήλθαν σε λίγες ημέρες, απομάκρυναν τις 12 πέτρες με τις οποίες είχαμε περιβάλει (στις 23/6/85 με τον Π.Μ.) τον κύκλο τους και διασκόρπισαν άλλες που είχαμε διατάξει σε σχήμα σταυρού μπροστά στην είσοδό του. Ταυτόχρονα παρατήρησα ότι το δυτικό παράθυρο που ήταν μισοβγαλμένο από την προηγούμενη φορά, τώρα το είχαν αποσπάσει τελείως ολοκληρώνοντας την καταστροφή. Ούτε και τότε τους είδα να το κάνουν, και μ' αυτές τις ενδείξεις κανένα δικαστήριο δε θα τους καταδίκαζε, όμως...
Μέρος της ξυλείας που πετάχτηκε από το σπασμένο παράθυρο.
Είτε οι δράστες ήταν αυτοί είτε άλλοι, τούτη ήταν και η μοναδική φορά που παρατήρησα αδιάσειστα τεκμήρια οργανωμένης αντιχριστιανικής ενέργειας.[5] Είναι πολύ πιθανόν να μην είχε συμβεί ούτε αυτή η περίπτωση, αν ήδη η Σπηλιά δεν ήταν διάσημη ως Παράξενος Τόπος.
Αμφιβάλλω αν ό,τι περιέγραψα έχει καταγραφεί από κάποιον ερευνητή. Σίγουρα όμως δεν το πήραν χαμπάρι τα ΜΜΕ (βλέπετε τότε, δεν υπήρχαν ακόμη οι ιδιώτες στο χώρο με τη συνακόλουθη ποιότητά τους). Αντιθέτως, έχουν προβάλει (για να μην πω και δημιουργήσει ως ηθικοί αυτουργοί) διάφορες μεμονωμένες ενέργειες, όπως ανόητα συνθήματα από νεαρούς ποδοσφαιρικής και heavy metal-ικής παιδείας, καθώς και βεβηλώσεις και καταστροφές εικονισμάτων ή σκευών από ανάλογης προέλευσης δράστες. Δηλαδή, από ανθρώπους βυθισμένους στη χειρότερη άγνοια, τα κατορθώματα των οποίων ξεχωρίζουν εύκολα. Τι να περιμένει κανείς από παιδιά που πηγαίνοντας στη Σπηλιά μπορεί να μην έχουν μαζί τους ούτε φακό,[6] αλλά δεν ξεχνούν να φέρουν ένα σπρέι; Έχοντας ακούσει διάφορες κουταμάρες, θέλουν κι αυτά να δείξουν πως υπάρχουν. Φαντάζονται πως οι δηλώσεις τους αυτές, ως αντικείμενες της καθεστηκυίας τάξεως, είναι σφόδρα σκανδαλιστικές, επαναστατικές και άκρως in! Και δεν έχουν άδικο, αφού ως τέτοιες αντιμετωπίζονται.
Ασφαλώς, οι εργάτες των αρχαίων λατομείων διαβιούσαν επιτόπου. Το ίδιο έκαναν κατά κανόνα και οι συνάδελφοί τους των νεότερων λατομείων. Αφενός επειδή ως νησιώτες και μουσουλμάνοι της Θράκης οι περισσότεροι δεν είχαν σπίτια στην Αθήνα κι αφετέρου λόγω δυσκολιών στις μετακινήσεις.[7] Δηλαδή, ακόμη κι εκείνοι που είχαν σπίτι, συνήθως συγγενικό, δεν κατέβαιναν παρά μια φορά την εβδομάδα. Επιπλέον υπήρχαν μεγάλο μέρος του χρόνου οι ρετσινάδες εγκατεστημένοι οικογενειακώς στα χαμηλά, όπως κι εκείνοι που δούλευαν ασβεστοκάμινα. Συναντούμε στους πρόποδες και στις χαμηλές πλαγιές της Πεντέλης πλήθος από τα φουρνάκια τους. Και φυσικά οι δυναστείες βοσκών, των οποίων ονόματα και ημερομηνίες είναι χαραγμένα παντού (έχω βρει από το 1913 μέχρι τις μέρες μας). Εκτός όμως απ' αυτούς που ζούσαν στο βουνό για να βγάζουν τα προς το ζειν, υπήρχαν και πολλοί άλλοι.
Στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, ειδικά κατά το μεσοπόλεμο, η φυματίωση έκανε θραύση. Φοβερά μεταδοτική ξεκλήριζε ολόκληρες οικογένειες, χωρίς να κάνει διάκριση ηλικιών. Μέχρι την ανακάλυψη των αντιφυματικών φαρμάκων, η μόνη θεραπευτική αγωγή ήταν η καλή διατροφή, η ανάπαυση και ο καθαρός αέρας. Αυτά εξασφαλίζονταν στα σανατόρια που χτίζονταν το ένα μετά το άλλο. Όλα τα νοσοκομεία που υπάρχουν στις υπώρειες της Πεντέλης ήταν τέτοια θεραπευτήρια για την περίθαλψη των φθισικών. Επειδή δεν επαρκούσαν −αλλά και για προληπτικούς λόγους−, ασθενείς, προφυματικοί και υγιείς συνήθιζαν κάθε καλοκαίρι να πιάνουν τα βουνά. (Βλέπετε, τότε δεν ήταν πληροφορημένοι πως η θάλασσα κάνει καλό). Στην Πεντέλη, από το γεφυράκι βορειοανατολικά της Αγίας Τριάδας και προς το 414 Στρατιωτικό Νοσοκομείο (Νοσημάτων Θώρακος κάποτε, "Ειδικών" Νοσημάτων σήμερα) όλη η βορινή πλαγιά της λαγκαδιάς μέσα στο πυκνό πευκοδάσος έβριθε από μεγάλα αντίσκηνα και διάφορα παραπήγματα, όπου παραθέριζαν ολόκληρες οικογένειες. Το τελευταίο σπίτι, δεξιά όπως βγαίνουμε από την πλατεία της Παλιάς Πεντέλης (αυτό με τη μουριά), ήταν φαρμακείο και ιατρείο. Ο γιατρός περιδιάβαινε τις κατασκηνώσεις και κουράριζε τους πάσχοντες, εφαρμόζοντας συνήθως την τεχνική του πνευμοθώρακα. Και κάθε χρόνο τα αρμόδια Υπουργεία Τουρισμού, Διοικήσεως Πρωτευούσης και Υγιεινής καθόριζαν τις ζώνες υγιών και ασθενών κατασκηνωτών (πχ. βλ. Ελεύθερο Βήμα, 6/7/37, για την περιοχή του Αγίου Σίλα). Αλλά ακόμη και μετά την υποχώρηση της φυματίωσης η επί δεκαετίες συνήθεια να ξεκαλοκαιριάζουν στο δάσος συνεχίστηκε ως παραδοσιακή.
Εγώ πρόλαβα αυτή την κατάσταση στο τελείωμά της. Αναπολώ τα πρώτα χρόνια που κατέβαινα νύχτα κι ανάμεσα στα δέντρα φέγγιζαν λάμπες, ενώ διάχυτη ήταν η μυρωδιά από τις κλασικές τηγανιτές πατάτες (ίσως τότε όλα αυτά να με ενοχλούσαν, υπολογίστε όμως το συνήθη νοσταλγικό εξωραϊσμό του παρελθόντος). Οι τελευταίες λίγες σκηνές έφυγαν στις αρχές φθινοπώρου του 1981 και δεν επέστρεψαν έκτοτε. (Σημαντικό ρόλο έπαιξε η μεγάλη πυρκαγιά της 4ης Αυγούστου 1981). Τα πάμπολλα ίχνη από τις ισοπεδώσεις, τα πεζούλια, τα σκαλοπάτια, τις κατεστραμμένες πια πηγές σώζονται μέχρι σήμερα.
Τμήμα πατώματος αποτελεί τώρα μέρος μονοπατιού.
Τι θέλω να πω με όλα αυτά; Απλώς ότι η Πεντέλη δεν ήταν ένα μυστηριώδες, αλλόκοτο, καταραμένο, βλάσφημο και δεν ξέρω-τι-άλλο βουνό. Αντιθέτως, ήταν προσιτό, σαγηνευτικό, φιλόξενο, ειδυλλιακό και πολλαπλώς ωφέλιμο. Σιγά-σιγά το βουνό ερήμωσε και οι κατά πολύ μεταγενέστερες αστήρικτες διαδόσεις ανέστρεψαν το κλίμα. Πλήθος ανθρώπων αρνείται να πάει στην Πεντέλη λόγω φοβίας. 'Αλλοι πάλι, γενναιότεροι, φτάνουν μέχρι έξω από τη Σπηλιά, όμως δεν μπαίνουν μέσα ούτε σηκωτοί.[8] Οικτίρουν δε τους άμυαλους που τολμούν να το κάνουν. Τι κατάντια για τη Σπηλιά, από θελκτικό καταφύγιο να αντιμετωπίζεται ως η πόρτα για την Κόλαση![9]
Υπενθυμίζω: λέω ότι δεν έχω αντιληφθεί τακτικές σατανιστικές τελετές ή μαύρης μαγείας, κι ότι τα στοιχεία που επικαλούνται κάποιοι είναι ανυπόστατα ή μη έγκυρα· δε λέω ότι ποτέ δεν έγινε τίποτε κι ούτε πρόκειται να γίνει. Εδώ δεν ξέρουμε τι γίνεται δίπλα στο σπίτι μας, πόσο μάλλον στο βουνό.[10] Υποστηρίζω λοιπόν ότι πέρα απ' τις ευνόητες περιβαλλοντικές ευκολίες η Πεντέλη γενικά δεν έχει τίποτε το ιδιότυπα υπερβατικό, ώστε να πρέπει να γίνονται στο χώρο της οι επικλήσεις κακοποιών δυνάμεων. Αν κάποια σημεία της όντως έχουν κάτι (τέτοια όμως μπορεί να βρίσκονται και σε οποιοδήποτε άλλο βουνό), ισχυρίζομαι πως οι (δήθεν) σκοτεινοί ενασχολούμενοι δεν είναι σε θέση να τα εντοπίσουν.
Και τι γίνεται όταν στρατιές άσχετων, παραπλανημένων και άρρωστων μολύνουν με την παρουσία τους ένα τόπο; Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αυτό το κάτι ενός τόπου ίσως δεν είναι μόνιμο φυσικό του χαρακτηριστικό, αλλά το έχουν δημιουργήσει οι άνθρωποι που μένουν εκεί. Αν λοιπόν μετά την αποχώρησή τους το "πάρουν" μαζί τους, δε γεννάται θέμα. Αν όμως παραμείνει, τότε προκύπτει το ερώτημα: η επίδρασή του είναι ευεργετική ή βλαπτική;[11]
«Κατά καιρούς κυκλοφορούσαν έντονες φήμες ότι συγκεντρώνονταν διάφορα περίεργα άτομα τα οποία πραγματοποιούσαν μαγικές τελετές και θυσίες ζώων. Η φωτογραφία που τράβηξα στις 2 Σεπτεμβρίου 1990 ίσως να αποτελεί την καλύτερη απόδειξη για κάτι τέτοιο. Σημειωτέον ότι το σημείο που βρισκόταν το άτυχο σκυλί, ήταν κυριολεκτικά απρόσιτο».[12] [Λεζάντα φωτογραφίας]: «Το πτώμα ενός σκύλου κρέμεται πάνω από την είσοδο μιας σήραγγας. (...) Πρόκειται για απομεινάρι κάποιας θυσίας;» (Θ. Βέμπος, Μ. Νοδάρος, Το Αίνιγμα της Πεντέλης, μια ιστορία χωρίς τέλος..., Ανεξήγητο, τ. 64, σελ. 85-86)
Μετά την εκπομπή Τα μυστήρια της Ελλάδας, κατά την οποία η μοναδική περίπτωση του "θυσιασμένου" σκύλου,[13] παρουσιάστηκε ως κάτι που συμβαίνει συχνά, έχω δει και ακούσει ανθρώπους να φεύγουν απογοητευμένοι, διότι δεν είδαν κρεμασμένο σκύλο όπως τους είχαν υποσχεθεί![14] Εκείνο που μπορεί να οδήγησε στην πλάνη αυτή, είναι το γεγονός ότι από το Δεκέμβριο 1989 ως το Σεπτέμβριο 1990 ο ίδιος σκύλος κρεμάστηκε πέντε φορές (και ξεκρεμάστηκε φυσικά ισάριθμες).[15] Οπότε υπήρχαν διαστήματα χωρίς να υπάρχει σκύλος και κατόπιν εμφανιζόταν πάλι. Την τελευταία φορά κρεμάστηκε μισός (όπως φαίνεται δηλαδή στη φωτογραφία τουΑνεξήγητου), αφού κάποιοι τον είχαν κόψει στη μέση τον Αύγουστο 1990, πυροβολώντας τον επανειλημμένα με κυνηγετικό όπλο (τον Απρίλιο τον είχαν πετροβολήσει εντατικά).[16]
Ένα από τα ξεκρεμάσματα.
Οποιαδήποτε δραστηριότητα (πραγματική ή υποτιθέμενη) δημοσιοποιείται, αμέσως νοθεύεται. Διότι υπάρχουν πολλοί που θέλουν να παίξουν με την ανθρώπινη βλακεία και σπεύδουν να βάλουν το χεράκι τους. Πώς μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει τα αυθεντικά ίχνη από τα ψεύτικα; Τα μόνα ίχνη που παρατήρησα μετά τις διαδόσεις ήταν κατασκευασμένα.[17] Π.χ. είδα στις 24/9/91 άφθονες κηλίδες αίματος, σαν να είχαν σφάξει κάποιο ζώο. Πριν καταλήξω να πιάσω ή να μυρίσω −διότι ακριβώς σ' αυτή την απέχθεια ποντάριζαν οι δράστες− έψαξα την περιοχή και βρήκα πεταμένα αρκετά μακριά ένα κουτί κόκκινης μπογιάς και ένα μπουκάλι τοματοπολτού, με το περιεχόμενο των οποίων είχαν ραντίσει το χώμα και τις πέτρες!
Ώσπου την Κυριακή 23/1/05 με τη Μ.Μ. είδαμε μπροστά στην είσοδο της Σπηλιάς μεγάλο λεκέ από αληθινό αυτή τη φορά αίμα. Καθόλου εμφανής, αφού φυσικά δεν ήταν εντυπωσιακά κόκκινος όπως στις κινηματογραφικές ταινίες, αλλά μάλλον μαύρος. Ερευνήσαμε την περιοχή, και στο μικρό πλάτωμα ανάμεσα στα βρομοκλάδια [18] βρήκαμε το στομάχι γίδας γεμάτο αχώνευτο ακόμη χόρτο. Σκεφτήκαμε μήπως κάποια αγέλη σκυλιών κατασπάραξε κανένα ξεκομμένο από κοπάδι ζώο. Όμως, στην εσοχή αριστερά μέσα από την είσοδο βρίσκονταν μισοψημένα και φαγωμένα τα δύο πίσω πόδια. Επομένως, άνθρωποι ήταν εκείνοι που έσφαξαν το ζώο επιτόπου και το έψησαν στη φωτιά που άναψαν. Λεμόνια, σακούλι με αλάτι και 6-7 άδεια μπουκάλια μπίρας δεν άφησαν αμφιβολία για τις προθέσεις τους. Κάποιοι θηριώδεις (για τα σημερινά μας αβρά ήθη), ίσως κατσικοκλέφτες ή εορτάζοντες μουσουλμάνοι,[19] αναβίωσαν την πρακτική των παλαιών ορεσίβιων ληστών, ονομαστών για την τέχνη τους να μεταβάλλουν με απίστευτη γρηγοράδα ένα κατσίκι από ζώο που χοροπηδά ευτυχισμένο σε νόστιμα κοψίδια. Όμως, δεν αποκλείεται καθόλου να καταχωριστεί κι αυτή η περίπτωση σε ντοκουμενταρισμένη "σατανιστική" θυσία.[20]
Οι δε δημοσιογράφοι, συχνάκις αδαείς εφ' όλων των θεμάτων, καλλιεργούν αυτό που υποτίθεται ότι καταγγέλλουν. Στις 8 Ιουνίου 1993, στον ΑΝΤ1 και στην εκπομπή Made in Greece, ειπώθηκαν διάφορα ανεκδιήγητα για τη Σπηλιά. Έδειξαν πολλά δήθεν σατανιστικά σύμβολα [21] με τέτοιον τρόπο, ώστε ο θεατής να νομίσει ότι βρίσκονται στη Σπηλιά, ενώ οι εικόνες προέρχονταν από ταινίες θρίλερ!
Ο προϊδεασμός είναι καθοριστικός και αμέσως η εκπομπή έδωσε αποτελέσματα. Όταν κάποιοι από τους αναρριχητές παρατήρησαν μικρά οστά, φτερά και διάφορα χαρτάκια (ειδικά ζελατίνες από κουτιά τσιγάρων) σφηνωμένα σε σχισμές του βράχου στο ξεκίνημα της διαδρομής Οδυσσέας, βεβαιώθηκαν αποτροπιασμένοι ότι τα όσα λέγονταν για δράση σατανιστών ήταν αλήθεια.
Να και μερικά ακόμη 15 χρόνια αργότερα: ξερά κόπρανα, φτερά, ζελατίνα, ύφασμα, κ.λπ., στο ίδιο σημείο.
Μόνο που δράστης ήταν ο ένοικος της παρακείμενης φωλιάς, ο βραχοτσοπανάκος, το πιο συνηθισμένο πουλί στην περιοχή της Σπηλιάς με το χαρακτηριστικό τιτίβισμα αναγγελίας κινδύνου, διότι με αυτά τα ευρήματα στολίζει την περιοχή του.
Να και η φωλιά.
Αν ήταν απροκατάληπτοι, ακόμη κι αν δεν έκαναν την προφανή σύνδεση με τη φωλιά, υπήρχε περίπτωση να έβλεπαν σατανιστές;[22] Ευτυχώς που έτυχε να τους δώσω την εξήγηση αμέσως (25/7/93), αλλιώς −αν η ιστορία αυτή διαδιδόταν− θα ήταν αδύνατον μετά να κάνει κανείς το παραμικρό.
Ύστερα από 1 χρόνο, στις 24/7/94, είδα άλλους αναρριχητές να καίνε ως σατανιστικής προέλευσης ένα σκοινάκι με ογκώδη κόμπο (monkey fist, "καρύδι"), επειδή το βρήκαν κρεμασμένο στην πρώτη ασφάλεια της διαδρομής Διογένης. Αυτή τη φορά δεν τους έδωσα καμία εξήγηση, αν και ο δράστης ήμουν εγώ! Πριν από τρεις ημέρες, σε διάλειμμα της αναρρίχησης, βρήκαμε με τη Μ.Μ. το σκοινάκι και της έδειξα πώς να φτιάχνει το διακοσμητικό κόμπο. Ξεκινώντας μετά τον Διογένη, είχα την έμπνευση να τον κρεμάσω στην ασφάλεια ως κάτι όμορφο. Η βεβαιότητά τους για την κακοποιό του επίδραση με έκανε να μην πω τίποτε, κρίνοντας πως αντί να διασκεδάσω την κατάσταση οι πιθανότητες θα ήταν στο εξής να με κοιτάζουν περίεργα.
Δηλαδή, οτιδήποτε άσχετο μπορεί να αποτελέσει εύρημα για μαύρες τελετές − ακόμη και όταν ο "παθών" αναντίρρητα ανήκει στους αμφισβητίες και ορθολογιστές: τηλεοπτικό συνεργείο από Alpha Τηλεόραση γύριζε (18-20/1/01) επεισόδιο της σειράς Μυστικές διαδρομές με τίτλο Φαινόμενο. Για να συσκοτίσουν τα εκκλησάκια χρησιμοποίησαν ένα μεγάλο μαύρο πανί (γύρω στα 15 τ.μ.), που εγκατέλειψαν όταν τελείωσαν. Φωτογραφία του πανιού αυτού υπάρχει στο βιβλίο του Ζήση, ως κατάλοιπο τελετής,[23] και μάλιστα «αναμφίλεκτο»![24]
«...κατά την άνοιξη του 2001 βρέθηκαν πρόσφατα ίχνη-κατάλοιπα μιας αναμφίλεκτης διεξαγωγής μαγικού τυπικού (...) ένα μεγάλων διαστάσεων μαύρο πανί, κομμάτια από περγαμηνή, άσπρα κεριά και κλαδιά πεύκου κομμένα σε σχήμα ανθρώπινου σώματος, περιτυλιγμένα με λωρίδες άσπρου πανιού...» (Τα μυστήρια της Πεντέλης, σ. 171)
Για τα υπόλοιπα ευρήματα δεν μπορώ να έχω άποψη −αφού δεν τα είδα ποτέ από κοντά−, όμως καταρχήν δε με πείθουν, αφού είναι γνωστό ότι πολλοί αρέσκονται ν' αφήνουν "στοιχεία" ως τροφή για συζητήσεις.[25] Όμως, ακόμη και πράγματι κάποιοι να έκαναν "τελετή", αυτό δεν αναιρεί τα όσα είπαμε για το μαύρο πανί.
Με τη "σατανιστική" υστερία λοιπόν, που προκλήθηκε στα τέλη 1993 από τις δολοφονίες στα Μεσόγεια, αναθερμάνθηκε και το ενδιαφέρον για τη Σπηλιά.[26] Το "ποιόν" του τόπου άρχισε να γίνεται ορατό ακόμη και σε δαιμονικές μορφές που αναγνωρίζονταν στις φωτοσκιάσεις τυχαίων σχηματισμών στους βράχους.
Να μια μορφή που εν είδει gargoyle ατενίζει μοχθηρά τον άμοιρο επισκέπτη.
Έτσι, παρουσιάστηκαν απίθανοι τύποι εκμεταλλευόμενοι τη ζήτηση που υπήρχε εκ μέρους των πολυπληθών μέσων ενημέρωσης − ή πιο σωστά, μέσων διαμόρφωσης της κοινής γνώμης.
«...ο Αρχισατανιστής μού ζήτησε να τον ακολουθήσω στη σπηλιά του Νταβέλη για να κάνουμε ανθρωποθυσία». (Ti, 6 Μαΐου 1994, σ. 21, Πώς από σατανιστής έγινα ιεραπόστολος)
Κάτι τέτοια διαβάζουν και τρέχουν στη Σπηλιά περίεργοι και επίδοξοι μιμητές, αφού στη δεδομένη ροπή για σκανταλιές προσφέρονται ιδέες. Βέβαια, δεν είναι πολλοί (ακόμη) εκείνοι που είναι ικανοί να σκοτώσουν άνθρωπο − ή και ζώο. Όμως, και χωρίς ενθάρρυνση, καναλιζάρισμα και χειραγώγηση υπάρχουν πολλοί −νεαροί συνήθως− οι οποίοι καταστρέφουν απλώς για τη χαρά που τους δίνει η πράξη τους. Ιδιαίτερα όταν υπολογίζουν ότι κάποιος θα δοκιμάσει δυσάρεστη έκπληξη βλέποντας τα έργα τους, νιώθουν προκαταβολικά την ηδονή της χαιρεκακίας. Από την ώρα μάλιστα που κατασκευάστηκε ο δρόμος (1982) [βλ. εδώ, σημ. 46], και η προσπέλαση ήταν εύκολη, άλλαξε δραματικά η σύνθεση των επισκεπτών· πραγματικά, κάθε καρυδιάς καρύδι![27] Διότι η αναγκαστική απομάκρυνση από το αυτοκίνητο και η πεζοπορία, έστω λίγων εκατοντάδων μέτρων, λειτουργούσαν ως φυσική επιλογή.
Αψευδείς μάρτυρες για το ποιόν της νέας γενιάς τα βρομοκλάδια έξω από τη Σπηλιά, που κυριολεκτικά αφανίζονται για ν' ανάβουν φωτιές διάφοροι αξιολύπητοι. Όπως είπαμε στο κεφάλαιο Αξιοσημείωτα φαινόμενα ή πλάνες; οι υπεραιωνόβιοι θάμνοι καταστράφηκαν ραγδαία από το 1991 και μετά.[28] Οι παλαιότεροι επισκέπτες ενδέχεται να μην είχαν περισσότερο σεβασμό για τη φύση,[29] αλλά τουλάχιστον ήταν ικανοί να χρησιμοποιούν μόνο ξερόκλαδα αντί να προσπαθούν να κάψουν τα χλωρά.[30]
Αν για το κόψιμο των θάμνων είχαν ως δικαιολογία την προμήθεια καύσιμης ύλης, για τη συκιά που βρισκόταν φυτρωμένη ανάποδα στην οροφή της εισόδου της Σπηλιάς, τι είχαν; Κρεμασμένη στο κενό, ήταν αξιοπερίεργο θέαμα ώστε ν' αναφέρεται από περιηγητή του 19ου αιώνα:
«...μια αγριοσυκιά, που έχει ριζώσει σε κάποια ρωγμή, κρέμεται από τη θολωτή οροφή». (κεφ. PENTELIKON σ. 409)[31]
Η μοναδική φωτογραφία που έχω της συκιάς με φύλλα, κι αυτή παρεμπιπτόντως.
Ποιος ξέρει πόσες εκατοντάδες χρόνια είχαν απαιτηθεί για να μεγαλώσει σε μια σχισμή χιλιοστών. Όμως, ήρθαν κάποιοι στις αρχές Μαΐου 1991, κι αφού πετσόκοψαν τον επίσης αιωνόβιο κισσό που ρίζωνε πάνω στα απομεινάρια του τείχους, ανέβηκαν για να πλησιάσουν τη συκιά. Πετώντας πρόχειρο γάντζο,[32] κατάφεραν να την πιάσουν και να την αποκολλήσουν![33] Πολλές υποθέσεις μπορούν να γίνουν για τα κίνητρά τους. Όμως, έχω τη γνώμη πως αυτό που μένει είναι η καταστροφή για την καταστροφή (just for the sake of it).
Κάθε άνοιξη (αν το επιτρέψουν τα γίδια) οι νάρθηκες (ferula communis) εμφανίζονται σε όμορφες συστάδες (πάνω μέρος της φωτο), πόλος έλξης για πλήθος εντόμων. Ποια ψυχική ανάγκη οδηγεί ορισμένους ανθρώπους να τους καταστρέφουν μεθοδικά; Είτε με λεπίδα (κάτω αριστερά) είτε με τα χέρια (κάτω δεξιά). (Να πούμε ότι κατά τη μυθολογία, ο Προμηθέας έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς μεταφέροντάς τη μέσα σε καλάμι νάρθηκα).
Έτσι, γκρέμισαν τα οικήματα του εργοταξίου, τα οποία κάλλιστα θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται ως καταφύγια.
Από το 2005 που τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες έχουν γίνει κι άλλες φθορές κοπιαστικές και χρονοβόρες.
ΤΜΗΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
[1] Στο χώρο δηλαδή όπου στήθηκε το εργοτάξιο το 1990, οπότε και τα ερείπια έγιναν κυριολεκτικά χαλάσματα [βλ. εδώ, σημ. 24].
[2] Κάτι ανάλογο ("μενίρ" στην περίμετρο μεγάλου κύκλου φτιαγμένου με πέτρες) εμφανίστηκε στο βάθος της Σπηλιάς ύστερα από χρόνια, όμως δεν ξέρω μήπως στήθηκαν για τις ανάγκες γυρίσματος. Και στις 5/9/04 στο βάθος του λατομείου Νικολάου (το ταφροειδές πάνω από τη Σπηλιά, Λ5 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ) είδα κατασκευασμένο με πέτρες ένα Ρ μήκους 3,5 μέτρων που είχε και 4 "μενίρ". Αλλά και ένα ντόλμεν εμφανίστηκε (μινιατούρα), το οποίο μάλιστα στέγαζε πλαστικό ομοίωμα γίδας! (το είδα στις 19/4/06 κοντά στο γνωστό μαρμάρινο πυροφυλάκιο).
[3] Βρήκα την απόδειξη αγοράς για τα 2 μπουκάλια οινόπνευμα (μάλλον για υποβοήθημα της φωτιάς) που προερχόταν από το κατάστημα Η.Δ. κάπου στα νότια προάστια.
[4] Η υποστύλωση έγινε μετά την υποχώρηση του εδάφους λόγω των έργων το 1977, η οποία προκάλεσε πολλαπλές σοβαρές ρωγμές στο κτίσμα.(Το 1979 είχα υποθέσει πως η υποστύλωση έγινε από τον Σαραντόπουλο, όμως πολύ αργότερα, στις 12/4/86, πρόσεξα σε υπολείμματα της ξυλείας μαρκάρισμα του Υπουργείου Πολιτισμού). Μετά το βανδαλισμό του 1985 χρειάστηκαν άλλα 17 χρόνια για να αναστυλωθεί το σπάνιο αυτό μνημείο την περίοδο 2002-4 [βλ. εδώ, σημ. 65].
Τα σχετικά για την ανάγκη αναστύλωσης εδώ. (Φυσικά, κατά την εφημερίδα: «Ως γνωστόν, στη σπηλιά του Νταβέλη γίνονται σατανιστικές τελετές»).
[5] Μεμονωμένες καταστροφές στα εκκλησάκια γίνονταν πάντα, όπως εκείνη που έσπασαν το φεγγίτη του τρούλου κι έβγαλαν τελείως το βόρειο παράθυρο. Σύμπτωση ή όχι, το κατέγραψα στις 22/9/83, στη φθινοπωρινή ισημερία.
[6] Συχνά βρίσκω υπολείμματα αυτοσχέδιων πυρσών, στους οποίους δε διστάζουν να χρησιμοποιήσουν ακόμη και μέρη του ρουχισμού τους!
Πρόσφατο δείγμα του είδους.
[7] Στις Καζάρμες, κοντά στη θέση Σουληνάρι στη βόρεια πλευρά της Πεντέλης, υπήρχε στις αρχές του 20ού αι. αληθινός οικισμός με δεκάδες πέτρινα καλύβια.
Η κεντρική περιοχή των καλυβιών από δύο αντίθετες απόψεις.
[8] Έχω δει αρκετές τέτοιες περιπτώσεις άρνησης, και οι περισσότερες αφορούσαν γυναίκες. Κάποια μάλιστα δε βγήκε ούτε από το αυτοκίνητο, την ώρα που αυτή και η παρέα της είχαν έρθει από την Κρήτη και δε θα είχε εύκολα άλλη ευκαιρία.
[προσθήκη] Κάποιες φορές η άρνηση βασίζεται σε κάτι συγκεκριμένο, κατά κανόνα όμως ο αρνούμενος δεν το αποκαλύπτει για να μην τον "πάρουν στο ψιλό".
«Τώρα το αν έσωσε τη ζωή του αδερφού μου το παρακάτω όνειρο δεν ξέρω, αλλά θα σας το διηγηθώ. Πριν 16+ χρόνια, βρισκόμουν στην εφηβεία και συνήθιζα να παίζω με τον αδερφό μου ένα παιχνίδι μπάσκετ στο PC. Μιλώντας γενικά τις στιγμές εκείνες, μιας και ήταν χρονιές χαβαλέ στη ζωή μου, μου έρχεται και του λέω το όνειρο που είδα το προηγούμενο βράδυ. Είχε πάει, λέει, σε μια σπηλιά με ένα φίλο του κι εγκλωβίστηκε από κατολίσθηση που έγινε εντός του σπηλαίου. Δεν μπορούσε να βγει και είχε τραυματιστεί. Εκείνη τη στιγμή κοκάλωσε και μου είπε πως την επόμενη μέρα είχε κανονίσει να πάει με το φίλο του και δάσκαλο κιθάρας, στη σπηλιά του Νταβέλη (νομίζω). Τελικά δεν πήγε... Δεν ξέρω βέβαια αν του έσωσε τη ζωή το όνειρο, ξέρω όμως πως στο μπασκετάκι τότε τον είχα νικήσει με διαφορά, αφού αποσυντονίστηκε μετά τελείως!» (Αυτή την ιστορία παραθέτει εδώ ο Nikos στις 28/8/08:http://astro.forumup.com/about136-astro.html
Ναι, εγώ ήμουν που είχα το ραντεβού με τον Σ.Κ., τον μεγάλο αδερφό του Ν. Όταν τότε με πήρε για να το ακυρώσει, μου είπε ότι κάτι προέκυψε και δεν μπορούσε να έρθει. Επειδή υποπτεύθηκα πως ήταν κάτι σαν κι αυτό που μόλις διαβάσατε, δε ρώτησα λεπτομέρειες. Έκτοτε δεν επανήλθαμε στο θέμα «Σπηλιά», παρά μόνο 10-12 χρόνια αργότερα, όταν απλώς μου ανέφερε πως ένα όνειρο του αδερφού του ήταν η αιτία. Έτσι, δεν έχει πάει ακόμη στη Σπηλιά και πιθανότατα ούτε θα πάει ποτέ.
Δυστυχώς, σε αυτές τις περιπτώσεις μόνο αν αγνοήσεις το μήνυμα και κάνεις αυτό που έχεις κατά νου, θα μάθεις αν ήταν μόνο μια σύμπτωση ή κάτι περισσότερο. Επειδή έχω ζήσει κι άλλες τέτοιες αρνήσεις, είτε πριν ξεκινήσουμε είτε κατά τη διάρκεια της εκδρομής, ποτέ δεν πίεσα κανένα ούτε μ' ενδιέφερε να αναλύσω την όποια προφανή δικαιολογία. Αντίθετα, συχνά ήμουν εγώ που έχω αρνηθεί, όταν έβλεπα πως ο αιτών βόλτα στο βουνό δεν ήταν στην πρέπουσα ψυχική κατάσταση.
|
[9] Αλλά υπάρχουν και χειρότερα. Αν καταφέρουν να φτάσουν (εντός αυτοκινήτου, εννοείται) στην αρχή του χωματόδρομου για τη Σπηλιά, κάποιοι το θεωρούν κατόρθωμα. Ίσως έτσι εξηγείται και το φαινόμενο ένθερμοι θιασώτες διαδικτυακών διενέξεων περί της Σπηλιάς να μην έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους εκεί. Πού; Σ' ένα τόπο που συχνά κάνουν τις εκδρομές τους τα σχολεία − ιδίως τα Δημοτικά! Από βιαστική έρευνα του αρχείου μου προκύπτει ότι συνέπεσα τουλάχιστον 10 φορές με σχολεία στη Σπηλιά (δε μετράω τις πολλές φορές που έρχονταν από Κωστέα-Γείτονα με τα λεωφορεία του σχολείου για αναρρίχηση). 28/3/90, 15/6/95, 19/10/95, 2/5/96, 7/5/98, 30/3/04, 14/4/05, 30/6/05, 19/11/05, 25/5/06.
Την ενδέκατη φορά θυμήθηκα να τραβήξω και μια φωτογραφία: μετά το κολατσιό κάτω από τα πεύκα, τα πρωτάκια βαδίζουν ανυποψίαστα προς τη Σπηλιά!
Ήθελα να 'ξερα κάποιοι που έρχονται αποφασισμένοι έχοντας πάρει τα μέτρα τους (έχω δει από ρόπαλο baseball μέχρι σπάθες!), πώς θα ένιωθαν βλέποντας τη Σπηλιά κατειλημμένη από παιδάκια που παίζουν;
[προσθήκη] Τρέμουν να μπουν εκεί που (ακόμη και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου) διοργανώνονταν συναυλίες κλασικής μουσικής (λόγω της καλής ακουστικής της Σπηλιάς) από την Ελληνική Περιηγητική Λέσχη. Έτσι μετονομάστηκε το 1937 ο Οδοιπορικός Σύνδεσμος, και προφανώς δεν είναι σύμπτωση ότι τον είχε ιδρύσει το 1921 ο Δ. Καμπούρογλου! (Αξίζει να δείτε ποιους ανθρώπους είχε για μέλη του:
(βλ. και Νίκου Λελούδα, Εξερευνώντας την υπόγεια Ελλάδα, τ. Α΄, σ. 88)
Αυτές τις συναυλίες παρακολουθούσαν εκατοντάδες άτομα, όλοι πεζοπόροι (βλ. Το Βήμα, 12/12/47, σ. 1, 2 και 19/12/47, σ. 2, 12/5/49, σ. 2, Ελευθερία, 4/5/49).
(Όμως, μετά ήρθαν τα σύγχρονα λατομεία και η Πεντέλη −ιδιαίτερα η περιοχή της Σπηλιάς− μπήκε στην black list κάθε φυσιολατρικού συλλόγου).
Αλλά και στις 30/11/08 εξέδραμε Ωδείο στη Σπηλιά, μετά φαγητού και μουσικής − και διάφορων άλλων που δεν αναφέρονται εδώ (βλ. και http://paysanias.blogspot.com/2008/12/blog-post_01.html)
Να προσθέσουμε πως η Σπηλιά περιλαμβάνεται στα «Μνημεία σε προβληματική κατάσταση διατήρησης» και απαγορεύονται πλέον κάθε είδους εκδηλώσεις (Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 14 Μαΐου 2009, http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=44064)
|
[10] Για να αντιληφθείτε το μέγεθος της απογοήτευσης του Μ. Κορρέ, ενός ανθρώπου που αγωνίστηκε για να σώσει τη Σπηλιά και την Πεντέλη γενικότερα, απογοήτευσης από την κρατική μέριμνα, ιδού η θετική γνώμη που διατύπωσε στις 22/4/93 κατά την ξενάγηση των «Φίλων του Μουσείου» για τους σατανιστές αυθεντικούς ή μη: είναι μια ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα, η οποία τραβώντας την προσοχή του κοινού εμποδίζει τους διάφορους μεγαλο-καταστροφείς του βουνού να κάνουν ό,τι θέλουν απαρατήρητοι.
[11] Παρότι ο κύκλος όπου έγινε η τελετουργία στις 22/6/85 τον άλλο χρόνο σκεπάστηκε εν μέρει από μπάζα και το 1990 εξαφανίστηκε από την εγκατάσταση του εργοταξίου, ομολογώ πως ήμουν τόσο επιφυλακτικός που ίσως πέρασε πάνω από δεκαετία για να πατήσω εντός των ορίων του.
[12] Το «απρόσιτο» εξαρτάται απολύτως από τον άνθρωπο. Ασυζητητί, για κάποιον με στοιχειώδη πείρα αναρρίχησης η πρόσβαση είναι πανεύκολη. Τόσο εύκολη, που στις 17/12/89 κάποιος ερευνητής ζήτησε από παρατυχόντες πιτσιρικάδες ν' ανέβουν και να φωτογραφίσουν για λογαριασμό του τον κρεμασμένο σκύλο, πράγμα που έκαναν αδίστακτα. Αλλά η ευχέρεια δεν είναι ίδιο των αναρριχητών ούτε του νεαρού της ηλικίας. Για παράδειγμα, στις 25/10/92 ο Μανόλης Κορρές όχι μόνο ανέβηκε εκεί εν ριπή οφθαλμού, αλλά (μπροστά στα μάτια έκπληκτων αναρριχητών που έπαιζαν στη διαδρομή Δούρειος Ίππος!) συνέχισε την ελεύθερη αναρρίχηση (με λυμένα τα κορδόνια του ενός παπουτσιού) αρκετά μέτρα ακόμη, για να δείξει επακριβώς τη θέση τής (εν είδει αετοφωλιάς) καλύβας αναχωρητή! (βλ. Μ. Κορρέ, Από την Πεντέλη στον Παρθενώνα, σ. 81, σχ. 12, αρ. 28)
[13] Παρότι είχα παρατηρήσει (πρώτα στον εαυτό μου και ύστερα στους άλλους) το πόσο δύσκολο είναι να συνειδητοποιούμε τις πληροφορίες που μας στέλνουν οι αισθήσεις μας, στην περίπτωση με τον κρεμασμένο σκύλο είχα την ευκαιρία να θαυμάσω και πάλι. Στα πολλά περίεργα του τύπου, δε βλέπω, δεν ακούω, προστέθηκε και το δε μυρίζω! Η πλειονότητα των επισκεπτών δεν αντιλαμβανόταν το σκύλο, παρά την αποφορά, και ήταν άλλη μια απόδειξη πως ο άνθρωπος προσέχει μόνο αυτά που περιλαμβάνονται ήδη στο ρεπερτόριό του: οτιδήποτε δεν έχει καμία δουλειά να βρίσκεται εκεί, απλώς δεν υπάρχει! Ανάλογες παρατηρήσεις είχα κάνει και με μια κρεμασμένη κούκλα (αυτή του 1990): με ύψος σχεδόν μισό μέτρο, με κατακόκκινο φόρεμα στο λευκό φόντο του μαρμάρου μερικά μέτρα πάνω από το στόμιο της Σπηλιάς, κυριολεκτικά "σαν τη μύγα μες στο γάλα", κι όμως υπήρχαν άνθρωποι που δεν την πρόσεχαν, παρόλο που τους έδειχνα προς την κατεύθυνσή της, κατατοπίζοντάς τους για τις αναρριχητικές διαδρομές.
[14] Όταν πηγαίνουμε να βρούμε κρεμασμένα ζώα, ούτε τα μάτια μας δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε (ακόμη κι αν η όρασή μας είναι γερακίσια). Μπροστά μου, βλέποντας κάποιος την κρεμασμένη κούκλα "είδε" να κρέμονται δύο αρουραίοι! Πάντως, το μόνο που είχε αναρτηθεί στο ίδιο σημείο με το σκύλο ήταν ένα γυναικείο φουστάνι (!) στις 6/8/85. Παρόλο που έμεινε εκεί ως τις 21/12/85, δεν άκουσα ποτέ να γίνεται λόγος γι' αυτό.
'Αλλο ένα φόρεμα ήταν στημένο στο χείλος του λατομείου Μοσχού (λ7 και λ8 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ) κοντά στον αρχαίο σπόνδυλο το καλοκαίρι του 1983, όμως σύντομα κουρελιάστηκε από τα μελτέμια.
[15] Αν απορείτε πώς το θνησιμαίο διατηρήθηκε επί τόσο διάστημα, η εξήγηση είναι πως είχε γίνει "λιαστό".
[16] Έξω λοιπόν από τη Σπηλιά μόνο ένας σκύλος ήταν κρεμασμένος. Παρόμοια περίπτωση είδα μόνο μία: στις 11/10/88 χαμηλότερα στο βουνό ήταν κρεμασμένη σε πεύκο σκοτωμένη αλεπού.
Από το 1980 είχα παρατηρήσει αλεπότρυπες πολύ κοντά και, δεδομένου ότι το σημείο που κρεμάστηκε ήταν δίπλα σε πέρασμα κοπαδιού προβάτων, θεώρησα ως δράστη το βοσκό. (Δεν είναι εντελώς αστήρικτο· ήξερα κάποιον στις υπώρειες του Υμηττού, ο οποίος κρέμασε κι έγδαρε ζωντανή την αλεπού που συνέλαβε να του τρώει τις κότες). Στο ίδιο σημείο την 1/7/91 ήταν 3 αλεπούδες σε προχωρημένη αποσύνθεση. Πέντε μέρες πριν είχα περάσει και δεν υπήρχαν. 'Αρα κάποιος (ο ίδιος, εκτός κι αν είχαμε απίθανη σύμπτωση) τις είχε μεταφέρει από άλλη περιοχή του βουνού.
Κατά τα άλλα, σε διαφορετικό πέρασμα κοπαδιού, στις 20/3/05 αυτή τη φορά, βρήκα 8 σκυλιά νεκρά, και 1 αλεπού. Προφανώς κάποιος είχε ρίξει φόλες, γιατί τα περισσότερα ήταν κοντά σε λούτσα που κρατάει αρκετό νερό. Υποπτεύομαι πάλι κάποιο βοσκό, αφού τα σκυλιά του δεν περιλαμβάνονταν στα δηλητηριασμένα. (Όμως, υπήρχαν και 3-4 γίδια ψόφια στην ευρύτερη περιοχή − και δύο εχθρικά διακείμενοι βοσκοί αλληλοκατηγορούνταν). Για το πώς αντιμετωπίζονται τα αδέσποτα, χαρακτηριστική (και φυσική) ήταν η παρατήρηση που έκανε βοσκός σε γνωστό μου, όταν τον είδε να ταΐζει κουτάβι κοντά στην Πίριζα: «Εντάξει τώρα, αλλά άμα μεγαλώσει θα μου φάει κάνα γίδι».
Το μαχαίρι δεν έχει σχέση με τον τεμαχισμό. Το είχα μαζί μου για χόρτα και ήταν μια έμπνευση της στιγμής για τη σύνθεση της φωτογραφίας.
Συχνότερα έβρισκα σκοτωμένα σκυλιά (συνήθως χτυπημένα με κυνηγετικά όπλα) σε διάφορα σημεία του βουνού. Φαντάζομαι ότι μερικά είχαν χρησιμοποιηθεί από έλλειψη καλύτερου στόχου. Ένα όμως είχε πυροβοληθεί εξ επαφής και υποθέτω πως δράστης ήταν το αφεντικό του. Αν αυτό φαίνεται παρατραβηγμένο, τι να πούμε γι' αυτούς που εγκαταλείπουν δεμένα τα σκυλιά τους στο βουνό; Είναι πράξεις "σατανιστών" ή συνηθισμένων ανθρώπων; Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι πρόκειται για τους δεύτερους, και μάλιστα θα έχουν όλο το "δίκιο" με το μέρος τους: «Το σκυλί αυτό ήταν κακό και δάγκωνε, αλλά δε μου πήγαινε να το σκοτώσω· έτσι το άφησα δεμένο, για να μη γυρίσει σπίτι»! (Δεν αποκλείεται να γύρισαν όσα έλυσα).
Για όσους αρέσκονται στις συμπτώσεις (δείτε κι εδώ): το εικονιζόμενο περιστατικό με τον νεαρό (ετεροχρωμία στις ίριδες) έγινε Τρίτη 27/10/09, και το αμέσως προηγούμενο Δευτέρα 26/10/98! (η απόλυτη σύμπτωση με Δευτέρα 26/10/09 χάλασε, γιατί λόγω βροχής ανέβαλα την προγραμματισμένη βόλτα για την επομένη).
Ακόμη, 4-5 φορές βρήκα στο βουνό διαμελισμένες γάτες (κάποιες σίγουρα από σκύλους, πιθανώς όλες).
Τέλος, ο Λευτέρης Σαραγάς έλεγε σε φίλους του στις 23/1/05 ότι κάποτε είδε δύο άτομα στη Σπηλιά με αεροβόλα που σκότωναν νυχτερίδες για να τις πουλήσουν. Δεν ξέρω πότε έγινε αυτό, κι αν τα περί πώλησης ομολογήθηκαν ή ήταν αυθαίρετο συμπέρασμα, πάντως στις 19/1/92 ο φίλος μου Σ.Λ. είχε βρει μέσα στην τρύπα του βάθους νυχτερίδα με διαμπερές τραύμα από αεροβόλο. Υποθέτω πως μάλλον περί σκοποβολής σε ζωντανό ακίνητο στόχο πρόκειται.
Δεν μπορώ να συνδέσω καμία περίπτωση από τις παραπάνω με οργανωμένες πρακτικές του τύπου που εννοούν οι διαδοσίες.
Δοθείσης ευκαιρίας, να πούμε πως η οσμή ζωικής αποσύνθεσης δε σημαίνει απαραίτητα και ύπαρξη θνησιμαίου. Το φυτό δρακοντιά (dracunculus vulgaris) με το άνθος του μιμείται καταπληκτικά την όψη και την οσμή σάρκας που σαπίζει, για να προσελκύει τις κρεατόμυγες. Τον πρώτο καιρό, είχα αρκετές φορές απορήσει επειδή, παρά την έντονη κι εντοπισμένη δυσωδία, δεν έβρισκα ψοφίμι.
[17] Για κάποια, όπως τα ανθρώπινα μαλλιά στις 2/5/90 και 1/6/07, υπάρχουν αμφιβολίες κατά πόσο είχαν αυτό το σκοπό, χωρίς να σημαίνει ότι χρησιμοποιήθηκαν σε τελετή βουντού. Όσο απίθανο είναι να πάει κάποιος και να κουρευτεί στη Σπηλιά, δεν αποκλείεται (εφόσον ο τόπος έχει μετατραπεί σε στούντιο γυρισμάτων και φωτογραφήσεων).
[18] Εκεί όπου ο Μπαλάνος λέει ότι εμφανίστηκε μια τρύπα (βλ. Πέρα από το Αίνιγμα της Πεντέλης, σ. 402-3).
[19] Δυο μέρες πριν, στις 21/1/05, είχαν γιορτή κατά την οποία σφάζουν ένα ζώο (σύμφωνα με τα δελτία ειδήσεων). Κι αν αληθεύει μαρτυρία ότι πράγματι στις 21/1 τα υπολείμματα ήταν εκεί, ίσως αυτή να είναι και η εξήγηση. Διαβάστε κι εδώ (glinaaea 24/1/05 και jonniebegood 24/1/05):
[20] Για αποφυγή παρεξηγήσεων, πληροφορώ όσους βρήκαν στις 20/9/93 ίχνη ψησίματος αρνιού και τη Σπηλιά γεμάτη καπνό, ότι την προηγουμένη ο ορειβάτης Τ.Μ. είχε βαφτίσει το παιδί του στο εκκλησάκι και ο Δ.Κ. είχε αναλάβει τον οβελία!
[21] Μεταξύ τους αιγυπτιακό σταυρό (ανκχ) και παλάμη! (Οπότε, μόνο σύμπτωση δεν πρέπει να θεωρείται η εμφάνιση ενός αιγυπτιακού σταυρού στο βάθος της εσοχής αριστερά της εισόδου).
[22] Κι όμως! Εδώ είχαμε άλλους "σατανιστές"! Είναι εκείνοι που χάλασαν τη φωλιά του βραχοτσοπανάκου στις 4/11/93, 2/12/96, 30/1/97, 9/6/97, 4/5/98, 18/2/99, 26/9/05... Ορισμένες φορές που δεν είχαν πρόχειρο μακρύ ξύλο, σωλήνα, κ.λπ., έβαζαν πέτρες από κάτω για να πατήσουν και να τη φτάσουν. Υποθέτω πως δεν ήταν πάντα οι ίδιοι· ποτέ δεν παρατηρήθηκε έλλειψη τέτοιων "φρούτων": δεν υπάρχει καμία φωλιά ακέραιη σε κανένα από τα καλύβια των λατομείων.
Ακόμη και στα πιο απόμερα, όπως εδώ σε καλύβι της παλαιάς ΓΕΜΕΕ (μετεξελίχθηκε σε Ελληνικά Μάρμαρα Α.Ε.).
Όσο για τον ίδιο το βραχοτσοπανάκο, μάλλον έπρεπε να λέγεται "βραχοκοπανάκος", αφού στερεώνει σε σχισμές ξηρούς καρπούς και σπάζει τα τσόφλια τους με χτυπήματα του ράμφους που ακούγονται σαν χτυπήματα πέτρας από ανθρώπινο χέρι. Συχνά το κοπάνημα γίνεται στη στέγη των εκκλησιδίων, οπότε έχουν προβληματιστεί πολλοί ψάχνοντας να βρουν το δράστη μέσα στη Σπηλιά που αντηχεί.
[23] Παρόμοια αποτελέσματα είχε και γύρισμα που έγινε στις 21-22/6/95 (ναι, θερινό ηλιοστάσιο). Εγκατέλειψαν εκεί τα ντεκόρ τους (μεγάλη μαύρη πύλη με κίονες, πανιά με ζωγραφισμένη πόλη για φόντο, νεκροκεφαλή από φελιζόλ, κ.λπ.) και οι διαδόσεις μέχρι σήμερα αναφέρουν τριήμερη τελετή με στόχο να περάσει στο δικό μας κόσμο κάποια οντότητα από "αλλού".
Aragorn - Πηγή: http://www.e-telescope.gr/forum/viewtopic.php?t=251, Χρήστης Polait)
(Επίσης βλ. φωτο http://www.iranon.gr/PENTELI/Images/addPhotos/add3/gate.jpg
[24] Να ομολογήσω πως εγώ ήμουν ο ακούσιος υπεύθυνος. Επειδή σκέφτηκα πως ίσως να ήταν χρήσιμο σε κάποιον, πήγα το πανί μέσα στη Σπηλιά και το άπλωσα κάτω να στεγνώσει χωρίς να μουχλιάσει − εκεί όπου και φωτογραφίστηκε. (Εδώ πρέπει να μην παραλείψουμε πως εν αντιθέσει με άλλες τηλεοπτικές παραγωγές, όπου τα συνεργεία τη βγάζουν "σπαρτιάτικα" με ψωμοτύρι και μερίδες σε πιατάκια του γλυκού, οι ως άνω παράτησαν έξω από τη Σπηλιά και 23 μεγάλες σακούλες σκουπιδιών γεμάτες με τα αποφάγια τους!)
[25] Όπως οι 2 "περίεργες" ασπρόμαυρες φωτογραφίες που βρήκα στις 19/4/06 κολλημένες σε βράχο λατομείου κάτω από τον 'Αγιο Παντελεήμονα με ατμόσφαιρα θρίλερ. Στις 29/1/07 ο ίδιος καλλιτέχνης είχε επανέλθει με 4 νέες ανάλογες φωτογραφίες, αυτή τη φορά κολλημένες σε πέτρες ακριβώς στην άκρη του δρόμου που περνάει πάνω από τη Σπηλιά.
[26] Αν δεν ήταν παράδοξη σύμπτωση, υποθέτω πως η προαναφερθείσα εκπομπή του ΑΝΤ1 δεν ήταν τυχαία· είχε τις πληροφορίες για την επικείμενη σύλληψη «των σατανιστών της Παλλήνης» και προετοίμασε το κοινό. Όπως και να 'χει, ήταν η πρώτη φορά που από το (κυριολεκτικά) τίποτε μηχανεύτηκαν δράση σατανιστών στη Σπηλιά (παρότι οι συλληφθέντες και καταδικασθέντες είχαν δράσει αλλού).
[27] Οι πολλοί επισκέπτες της Σπηλιάς είναι οι "τουρίστες": περίεργοι και αργόσχολοι, που κάτι έχει πάρει το αυτί τους. Στις τάξεις τους συμπεριλαμβάνονται αυτοί που θα κόψουν όσα λουλούδια βρουν μπροστά τους (για να τα πετάξουν συνήθως λίγα μέτρα πιο πέρα), που θ' αφήσουν τα σκουπίδια τους επιτόπου. 'Αλλη κατηγορία είναι οι κυρίως καταστροφείς. Αυτοί έρχονται εφοδιασμένοι με σπρέι, σφυριά, πριόνια. Έχουν σκοπό να λερώσουν, να σπάσουν, να γκρεμίσουν, να κάψουν, και ο χώρος προσφέρεται. Μετά έρχονται λίγοι που προσπαθούν να προστατεύσουν, να περισώσουν ό,τι μπορούν − βέβαια, σύμφωνα με την αισθητική τους και τις ιδέες τους. Απ' αυτούς θα κατέτασσα κάποιους ακραίους στην προηγούμενη κατηγορία των καταστροφέων, όπως εκείνους που για να εξωραΐσουν το παλαιό ξωκλήσι του Αγιάννη κατασκεύασαν πρόστεγο με σιδεροσωλήνες και ελλενίτ!
Αριστερά, με την προσθήκη ιστού ελληνικής σημαίας το θέαμα παρέπεμπε στην καλύβα του Καραγκιόζη. Δεξιά, η τραγελαφική διορθωτική παρέμβαση: νησιώτικο στιλ με ολίγον από βορρά.
Είχαν ξεκινήσει και ορθομαρμάρωση (ήδη από το 1988 είχαν στρώσει με μαρμαρόπλακες τα πεζούλια, βλ. εδώ), ευτυχώς όμως κάποιος έφερε την αρχαιολογική υπηρεσία και τους σταμάτησε. Αλλά και ορισμένοι απ' αυτούς δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια: έκοψαν 3 μεγάλα δέντρα τεχνητής αναδάσωσης, γιατί ήταν "μες στη μέση". Η τυπική φράση που τους διακρίνει είναι: «Να ρίξουμε εδώ ένα μπετουδάκι»!)
Και η ιστορία συνεχίζεται...
Κατόπιν έχουμε ελάχιστους που έρχονται και φεύγουν προσπαθώντας να μην ενοχλήσουν και να μην αφήσουν κανένα ίχνος.
[28] Ύστερα από όσα έχουμε πει για τη φύση της ανθρώπινης αντίληψης, δεν απορούμε που ο Μπαλάνος άργησε να προσέξει την εξαφάνισή τους και, όταν τη συνειδητοποίησε, τη θεώρησε πολύ περίεργη (βλ. σ. 394). Τον Αύγουστο του 2005 συζητώντας το θέμα με τον ορειβάτη Γ.Β., κι εκείνος παραξενεύτηκε, γιατί (παρόλο που σκαρφαλώνει στη Σπηλιά από το 1988) μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν το είχε παρατηρήσει.
[29] Οπωσδήποτε δεν είχαν για τις τοιχογραφίες της εκκλησίας. Είχαν χαράξει πάνω τους τόσα ονόματα ώστε λίγα μπορούσαν να διαβαστούν πια.
[30] Και επειδή όντως δεν καίγονται, οι "έξυπνοι" βοηθούν τη φωτιά με οινόπνευμα ή βενζίνη.
[31] Αναγκάζομαι να πρωτοτυπήσω, αφού έχασα το όνομα του συγγραφέα και τον τίτλο του βιβλίου! Πάντως, έχω την εντύπωση πως ήταν Αμερικανός τη δεκαετία 1880, που μια νύχτα ανέβηκε από το αρχαίο λιθόστρωτο στην Πεντέλη για να δει την ανατολή από την κορυφή. (Επί τη ευκαιρία, αναφέρει και πρόσφατα καμένο δάσος πάνω από τη Σπηλιά).
[32] Τον έφτιαξαν από μπετόβεργα και για σκοινί χρησιμοποίησαν τηλεφωνικό καλώδιο (υλικά που είχαν απομείνει από το παλιό εργοτάξιο).
[33] Όσο για τον κισσό, τον άσπονδο εχθρό των αρχαιολόγων, ήρθε η σειρά του στις αρχές Δεκεμβρίου 2002, οπότε τον εξαφάνισαν οι αναστυλωτές της εκκλησίας αποδομώντας το τείχος για να μη μείνει καμία ρίζα. Μεταφύτεψα ένα κλαρί του αλλού και, ποιος ξέρει, ίσως επιστρέψει κάποτε στη Σπηλιά. (Παρότι το έκανα δυόμισι μήνες μετά το ξερίζωμά του, απρόσμενα "έπιασε" − και τώρα "ταΐζει" τα γίδια).
Δύο απόψεις του κισσού. Αρχικά κρεμόταν από την οροφή του στομίου (όπου σώζονται πολλές από τις νεκρές ρίζες του) και είχε σκεπάσει σχεδόν τα εκκλησάκια.
ΤΜΗΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
http://www.iranon.gr/
.jpg)
.jpg)
