https://www.facebook.com/artemissky.blogspot?ref_type=bookmark

ΑΡΤΕΜΙΣ

ΑΡΤΕΜΙΣ
Ήταν θεά του κυνηγιού,”πότνια θηρών” κατά τον Όμηρο,θεά των αγριμιών και της Σελήνης.

ΕΛΛΑΣ - HELLAS

'' Επιόντος άρα θανάτου επί τον άνθρωπον, το μεν θνητόν, ως έοικεν, αυτού αποθνήσκει, το δ' αθάνατον, σώον και αδιάφθορον, οίχεται απιόν. `Οταν επέρχεται ο θάνατος στον άνθρωπο, το μεν θνητό μέρος αυτού, καθώς φαίνεται, πεθαίνει, το δε αθάνατο, η ψυχή, σηκώνεται και φεύγει σώο και άφθαρτο '' ΠΛΑΤΩΝΑ

ΕΛΛΑΣ - HELLAS .

ΕΛΛΑΣ - HELLAS .
ΑΝΟΙΚΩ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΠΛΑΤΩΝΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΠΛΑΤΩΝΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 30 Ιουνίου 2021

Ο ορισμός της ομορφιάς, όπως καθιερώθηκε στην Αρχαία Ελλάδα.

 

Στην αρχαία Ελλάδα, οι κανόνες της ομορφιάς είχαν ιδιαίτερη σημασία και για τα δύο φύλα. Κανένας άλλωστε λαός δεν λάτρεψε την ομορφιά τόσο όσο ο ελληνικός. Το κάλλος ωστόσο, έχει περιγραφεί κατά καιρούς ως “συμφορά” που φέρει τις συνέπειες μιας “ολιγοχρόνιας τυραννίδας”. Η τοποθέτηση του όρου στο σήμερα και η σύγκριση του ρόλου του με το χθες, προκύπτει αναπόφευκτα.

Ο όρος “αισθητική” χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Γερμανό Αλεξάντρ Μπάουμγκαρντεν, που άνοιξε τον δρόμο σε έναν κλάδο με κεντρικό θέμα τη φύση της ομορφιάς και της τέχνης. Ο καλλωπισμός γίνεται μια έννοια με ιδιαίτερο ρόλο στην αρχαία Ελλάδα. Θέμα πολλών κωμωδιογράφων της εποχής, η γυναικεία φιλαρέσκεια, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Αντιφάνη ο οποίος περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια, τα στάδια της καλλωπιστικής προετοιμασίας μιας κομψής γυναίκας. “Καθαρίζεται πρώτα, τρίβει το δέρμα της, χτενίζεται, σπογγίζει το σώμα της, πλένεται, καθρεφτίζεται, ντύνεται, αρωματίζεται, στολίζεται, αλείφεται με πομάδες”.


 

Θεά Ειρήνη

Τα “θεία δώρα” της εξωτερικής εμφάνισης

Τα γεμάτα χείλη και τα “λαξευμένα” μάγουλα ενός άνδρα στην αρχαία Ελλάδα είχαν διττή σημασία. Ως χαρακτηριστικά της απόλυτης εξωτερικής ομορφιάς, θεωρούνταν ευλογία, ένα θεϊκό δώρο που προετοίμαζε για μια εξίσου μεγαλειώδη εσωτερική ομορφιά. Ο Διογένης αναφέρει χαρακτηριστικά, “Όποιος διαθέτει το κάλλος, νομίζει ότι έχει ένα δώρο Θεού”.

Για τους αρχαίους Έλληνες ένα όμορφο σώμα ήταν το αποδεικτικό στοιχείο ενός υπέροχου μυαλού. Μην ξεχνάμε πως ο όρος “καλοκάγαθος” χαρακτήριζε στην αρχαία Αθήνα κάποιον που είχε ωραίο και αρμονικό σώμα, ενώ διέθετε παράλληλα ψυχική και πνευματική καλλιέργεια, ώστε να αποτελεί ένα αρμονικό σύνολο σωματικής και ψυχοπνευματικής ωραιότητας, σύμφωνα με το αττικό παιδευτικό ιδεώδες.

Δεν ήταν λίγοι οι άνδρες που κορδώνονταν για την ομορφιά, το μυαλό τους και την αγάπη των θεών. Για χρόνια, τα κλασικά γλυπτά των αρχαίων Ελλήνων ήταν “προϊόν φαντασίας, βουτηγμένο στην τελειότητα”, σύμφωνα με την ιστορικό, Bettany Hughes. “Αποτελούσαν ένα ιδανικό για τον 5ο έως τον 3ο αιώνα, αλλά σήμερα γνωρίζουμε ότι όλα εκείνα τα αγάλματα είχαν τελικά πολλές συνδέσεις με την απλή καθημερινότητα. Επρόκειτο στην ουσία, για απλά πρόσωπα σε γύψο, τα καλούπια των οποίων, χρησιμοποιούνταν στη συνέχεια, για τη σύνθεση του γλυπτού”.

“Καθαρίζεται πρώτα, τρίβει το δέρμα της, χτενίζεται, σπογγίζει το σώμα της, πλένεται, καθρεφτίζεται, ντύνεται, αρωματίζεται, στολίζεται, αλείφεται με πομάδες”

Όσα σήμερα, πολλοί επιδιώκουν να “χτίσουν” μέσα από γυμναστήρια, για τους Αθηναίους ή Σπαρτιάτες πολίτες θεωρούνταν “θεία δώρα”. Το πρότυπο της όμορφης γυναίκας πλέκει μια εντελώς διαφορετική ιστορία στο πέρασμα των αιώνων. “Στα αρχαία χρόνια, μια ελκυστική γυναίκα συχνά έφερε στοιχεία δαίμονα. Ήταν μοχθηρή επειδή ήταν όμορφη, και ήταν όμορφη ακριβώς επειδή ήταν μοχθηρή. Αντίθετα, η γοητεία ενός άνδρα δεν ισοδυναμούσε με αρνητικές παραμέτρους”.

Η ομορφιά συχνά, παραλληλιζόταν με ανταγωνιστικό άθλημα, ακόμη και κατά τη διάρκεια των ολυμπιακών αγώνων. Τυπικό παράδειγμα, η Αφροδίτη Καλλίπυγος όπου εικονίζεται σε αφροδισιακή στάση. Με ανασηκωμένο τον μανδύα της ρίχνει το βλέμμα πίσω από την πλάτη της προς τους δύο ξεσκέπαστους γλουτούς της. Το όνομα του έργου εκδηλώνει το θεσπέσιο του θεάματος.


Αφροδίτη της Μήλου
                                                                  Αφροδίτη της Μήλου

Η ομορφιά… το “μήλο της έριδος”

Οι γυναίκες έβαφαν τα χείλη τους με χυμό από μούρο, μολύβια ή τη ρίζα του φυτού αλκέα (μολόχα). Μαύριζαν τα φρύδια με καπνά ή τριμμένο αντιμόνιο, τα βλέφαρα τα σκίαζαν ελαφρά με κάρβουνο. Τις βλεφαρίδες τις έβαφαν πρώτα μαύρες, μετά με μείγμα από ασπράδι αυγού, αμμωνία και ρετσίνι. Τα μαλλιά χρωματίζονταν μαύρα με διάφορα εκχυλίσματα λαχανικών ή με λειχήνες σε αποσύνθεση. Τα ξανθά μαλλιά ήταν επίσης δημοφιλή στην αρχαία Ελλάδα και έτσι ο Μένανδρος αναφέρεται στη σχετική διαδικασία που προϋπέθετε την έκθεση στον ήλιο για κάποιες ώρες ώστε να ξανθύνει το μαλλί.

Η ανδρική και γυναικεία ομορφιά προκάλεσαν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα πολλές έριδες, θυμούς και πολέμους, αλλά αποσόβησαν παράλληλα και πολλούς θανάτους, και καταστροφές ή επηρέασαν πολλούς στη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Η Ωραία Ελένη θάμπωσε τον γιο του βασιλιά της Τροίας, τον Πάρη ενώ ήταν παντρεμένη με τον Μενέλαο. Η αρπαγή της από τον Πάρη ήταν η αφορμή για τον πιο καταστρεπτικό πόλεμο κατά την αρχαιότητα, τον Τρωικό. Ο Αχιλλέας και ο Αγαμέμνονας ήρθαν σε φιλονικία για τις όμορφες Χρυσηίδα και Βρισηίδα.

Το αποτέλεσμα ήταν η αποχώρηση του Αχιλλέα από τις επιθέσεις των Αχαιών κατά των Τρώων που προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στο ελληνικό στρατόπεδο. Η όμορφη κόρη του βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα ερωτεύτηκε τον εξίσου όμορφο Θησέα, τον οποίο έσωσε από τον Μινώταυρο, δίνοντας το γνωστό μίτο για να βγει από τον Λαβύρινθο. Η όμορφη Δαλιδά υπήρξε μοιραία για τον Σαμψών, η όμορφη Ασπασία επηρέαζε σημαντικά τον Περικλή στις αποφάσεις του, όπως και η Αμαλία τον βασιλιά Όθωνα. Η απονομή του “Μήλου της Καλλίστης”, της ομορφότερης, από τον Πάρη στην Αφροδίτη προκάλεσε την οργή της Ήρας. Ίσως η περίπτωση αυτή αποτελεί την πρώτη εκδήλωση “καλλιστείων” στον κόσμο.

                                                                             Θεά Άρτεμις 

Το “ωραίο” μέσα από τη φιλοσοφική ματιά

Το ωραίο, κατά τον Πλάτωνα, δεν υπάρχει σε αυτόν τον κόσμο, αλλά στον κόσμο των ιδεών. Η άποψη του Πλάτωνα για το θέμα της εξωτερικής εμφάνισης ήταν ότι η ομορφιά αποτελεί μόνο ένα φυσικό πλεονέκτημα, και τίποτα περισσότερο. Αυτό που στην ουσία, πρεσβεύει ο Πλάτωνας είναι ότι η όμορφη εξωτερική εμφάνιση ενός ανθρώπου δεν σχετίζεται σε καμία περίπτωση με την εικόνα του εσωτερικού μας κόσμου. Ο Αριστοτέλης από την άλλη, έλεγε για την εξωτερική ομορφιά ενός ανθρώπου, ότι αποτελεί “το σημαντικότερο προσόν, πολύ περισσότερο και από την καλύτερη συστατική επιστολή”.

Αντίθετα από τον Πλάτωνα, ο Αριστοτέλης αναζητεί την ομορφιά όχι στον υπεραισθητό, αλλά στον πραγματικό κόσμο. Για τον Αριστοτέλη η ομορφιά είναι αντικειμενικά υπαρκτή ποιότητα, ιδιότητα που έχουν τα ίδια τα αντικείμενα, τα πράγματα. Ο Αριστοτέλης προβάλλει και συστηματοποιεί τα γνωρίσματα του ωραίου, ενώ πιστεύει πως η ωραία εμφάνιση είναι τόσο σημαντική, που πολλές φορές θα μπορούσε ένας όμορφος άνθρωπος χωρίς άλλα προσόντα να υπερτερήσει κάποιου άλλου λιγότερο όμορφου, ακόμα και αν ο δεύτερος διέθετε πάρα πολλές γνώσεις.

Ο Σωκράτης πίστευε πως αυτός που διαθέτει την εξωτερική ομορφιά, θα υποφέρει όπως σε μία ολιγοχρόνια τυραννίδα. Όπως συνέβη με την Ελένη, τον Αχιλλέα, τον Αγαμέμνονα. Πολλοί φιλόσοφοι μπορούσαν να προβλέψουν ότι πίσω από το ωραίο κρύβονται πολλοί κίνδυνοι. Η φιλοσοφική άποψη για το εξωτερικό κάλλος μοιάζει να επιβεβαιώνεται μέχρι σήμερα, με πολλούς σύγχρονους τραγικούς ήρωες στις θέσεις των παλιών.

Από το pathfinder.gr

Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου 2020

ΕΠΙΝΟΜΙΣ ΠΛΑΤΩΝ ΝΟΜΟΙ










Διάλογος, που έρχεται ως συνέχεια των
 Νόμων,με θέμα την παιδεία των ανώτατων αρχόντων,γνωστός και ως Φιλόσοφος ή Νυκτερινό Συμβούλιο.

Δραματικό πλαίσιο

Όπως και στους Νόμους , ένας ανώνυμος Αθηναίος (ο πρωταγωνιστής), ο Κλεινίας από την Κρήτη και ο Μέγιλλος από τη Σπάρτη συζητούν για τη νομοθεσία της Μαγνησίας, της νέας πόλης που πρόκειται να ιδρυθεί στην Κρήτη.


Γνησιότητακαι χρόνος συγγραφής

Το ζήτημα της γνησιότητας της Επινομίδος έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό στους μελετητές των πλατωνικών έργων. Για παράδειγμαοHarward, ο Taylor και ο Novotný υποστηρίζουν την αυθεντικότητά της, ενώ στην άλλη πλευρά βρίσκεται ο Tarán, που θεωρεί πολύ πιθανό να γράφτηκε από τον Φίλιππο τον Οπούντιο . Στην εν λόγω διαμάχη κομβική θέση έχει η ερμηνεία της μαρτυρίας του Διογένη Λαερτίου : ἔνιοί τε φασὶν ὅτι Φίλιππος ὁ Ὀπούντιος τοὺς Νόμους αὐτοῦ μετέγραψεν ὄντας ἐν κηρῷ. τούτου δὲ καὶ Ἐπινομίδα φασὶν εἶναι (III,37,7-9). Πάντως, ηστυλομετρική ανάλυση του Ledger υποστηρίζει την αυθεντικότητα της Επινομίδος, καθώς τη συσχετίζει με τους Νόμους. Το ίδιο πρεσβεύει και ο Altman, που τάσσεται υπέρ της οργανικής σύνδεσής της με το μεγαλύτερο έργο του Πλάτωνος. Αν η Επινομίς είναι γνήσιο πλατωνικό έργο,τότε γράφτηκε, όπως και οι Νόμοι, μετά το 360 π.Χ., στην αντίθετη περίπτωση η συγγραφή της μπορεί να πιθανότατα να οριοθετηθεί σε κάποιο διάστημα αμέσως μετά τον θάνατο του Πλάτωνος (347 π.Χ).


Βασικές θέσεις

α)Η επιστήμη των αριθμών είναι η σημαντικότερη όλων

Υπάρχει μία επιστήμη, που κάνει τον άνθρωπο πραγματικά σοφό και ενάρετο πολίτη, ικανό δηλαδή να άρχει και να άρχεται με βάση τη δικαιοσύνη (976c7-d5). πρόκειται για την επιστήμη των αριθμών, της οποίας η θεϊκή προέλευση είναι προφανής (976e1-4), αφού είναι ο ουρανός με τις περιφορές του που τη διδάσκει (977a2-b8). Χωρίς τη γνώση του αριθμού ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να μεταδώσει με ακρίβεια στους άλλους όσα συλλαμβάνειμε τιςαισθήσεις του ή θυμάται (977c4-7). Με την απουσία του αριθμού προκύπτει η αταξία και κάθε κακό εν γένει, είναι λοιπόν εύλογο ο άνθρωπος που δεν έχει γνώση της δύναμης του αριθμούνα απέχει από την ευδαιμονία (978a1-978b2).

«Αν δεν μάθει ποτέ κανείς το δίκαιο, το καλό, το ωραίο και όλα τα παρόμοια, αποκτώντας μια ορθή γνώμη [που θα προκύψει, εννοείται, από τη σύλληψη της αξίας του αριθμού (978b1-2)], δεν θα τα απαριθμήσει ούτε για να πείσει τον εαυτό του ούτε και κάποιον άλλον γενικότερα» (978b3-6).

β) Τα ουράνια σώματα φέρουν θεϊκές ψυχές

Τα είδη των ζωντανών όντων διαιρούνται σε πέντε κατηγορίες, που αντιστοιχούν στη φωτιά, το νερό, τον αέρα, τη γη και τον αιθέρα. Τα χερσαία, στα οποία ανήκει ο άνθρωπος, συνίστανται κυρίως από γη, ενώ τα ουράνια σώματα συνίστανται κυρίως από φωτιά. Αν συγκρίνει κανείς τις κινήσεις τους, στα χερσαία επικρατεί η αταξία, ενώ στα ουράνια η απόλυτη τάξη (981c5-982a7). Κι εφόσον για να λέγεται ένα όν ‘ζωντανό’, προϋποτίθεται η σύζευξη του σώματος και της ψυχής, ώστε το σώμα να μορφοποιηθεί από την ψυχή (981a7-9, 981b5-c2), η ανωτερότητα της ψυχής των ουράνιων σωμάτων είναι προφανής: ἄρχουσα γὰρ ἀλλ' οὐκ ἀρχομένη νομοθετεῖ (982b6-7).

«Όταν η ψυχή αποφασίζει το άριστο σύμφωνα με τις επιταγές του άριστου νου, τότε πράγματι προκύπτει, χωρίς καμία μεταστροφή, αυτό που ο νους προάγει ως τέλειο» (982b7-c2), γιατί «είναι στη φύση των αστεριών […] να διαγράφουν με τον χορό τους την ωραιότερη και μεγαλοπρεπέστερη πορεία, εξασφαλίζοντας σε όλα τα ζωντανά όντα αυτό που έχουν ανάγκη» (982e3-6).

Εναπόκειται λοιπόν στον άνθρωπο, αντιλαμβανόμενος τη δυνατότητά του να πραγματοποιεί, όπως τα αστέρια, τις καλύτερες επιλογές, να παραδεχθεί ότι μια θεϊκή ψυχή βρίσκεται εντός τους (982d3-e3).

γ) Η ανώτερη γνώση είναι ηπορεία προς την ενότητα

Η επιστήμη των αριθμών είναι η βάση για την αποκάλυψη της ενότητας.Αφού πρώτα πεισθεί κανείς (μέσω της διδασκαλίας) για την επίδραση του περιττού και άρτιου αριθμού στη φύση των όντων, μπορεί να συλλάβει, πρώτα στο γεωμετρικό και ύστερα στο στερεομετρικό πλαίσιο,το πώς εξομοιώνονταιοι φύσει ανόμοιοι αριθμοί. Έπειτα μπορεί να προβεί στον συσχετισμό των μεγεθών: να ανακαλύψει δηλαδή ότι μήκος, επιφάνεια και όγκος στηρίζονται σε μία δυναμική αναλογία, την 2:1 (990c5-991b4). Η εφαρμογή των παραπάνω αρχών στο πλαίσιο της αστρονομίας οδηγεί σε μια πολύ κρίσιμη κατάκτηση: στη γνώση της συνοχής των πάντων μέσω ενός φυσικού δεσμού (991d8-992a3). Γι’ αυτό η αστρονομία θεωρείται η οδός για την ευσέβεια (989e1-990b2), την ανώτερη αρετή (989b1-2), το προνόμιο των λίγων και εκλεκτών μελών του νυκτερινού συμβουλίου (989d2-4, 992c6-e1). θα τολμούσε κανείς να πει ότι οι γνώσεις της εγγυώνται την μετά θάνατον ευδαίμονα συνέχεια, την πορεία προς το Ένα.

«[Ο κάτοχος αυτών των γνώσεων] όντας ήδη νεκρός, δεν θα μετέχει πλέον, όπως τώρα, σε πολλές αισθήσεις, αλλά με μία μόνο μοίρα κι έχοντας γίνει ένα, ενώ ήταν πολλά, θα καταστεί ευδαίμων, σοφότατος και μακάριος» (992b4-8).

Συγγραφέας: Ηλίας Γεωργούλας
http://n1.intelibility.com/









  • Novotný, F. ed. Platonis Epinomis commentar iisillustrate. Πράγα, 1960.
  • Tarán, L. Academica: Plato, Philip of Opus, and the pseudo-Platonic Epinomis. Φιλαδέλφεια, 1975.
  • Taylor, A.E. Plato and the authorship of the 'Epinomis'. Νέα Υόρκη, 1929.
  • Klibansky, R., Calogero, G., Lloyd, A.C., Taylor, A.E. Plato. Philebus and Epinomis. Νέα Υόρκη, 1956.
  • Ledger, G.R. Re-counting Plato: A Computer Analysis of Plato's Style. Οξφόρδη, 1989.
  • Harward, J. The Epinomis of Plato. Οξφόρδη, 1928.
  • Altman, W.H.F. "Why Plato wrote Epinomis: Leonardo Tarán and the Thirteenth Book of Plato’s Laws." Polis 29 (2012)

Σάββατο 25 Ιουλίου 2020

"Ο Ύμνος του Πρόκλου στον Πλάτωνα και η μοίρα της πλατωνικής φιλοσοφίας ανά τους αιώνες"




Μικρό αφιέρωμα μνήμης στον μεγάλο φιλόσοφο, Πλάτωνα.

Mε αφορμή τον μήνα των γενεθλίων του, τον Μάϊο (Θαργηλιών), με ένα υπέροχο κείμενο από την "Πλατωνική Θεολογία" του νεοπλατωνικού φιλοσόφου Πρόκλου:
«Ἃπασαν μὲν τὴν Πλάτωνος φιλοσοφίαν,
ὦ φίλων ἡμῶν εμοὶ φίλτατε Περίκλεις,
καὶ την ἀρχὴν ἐκλάμψαι νομίζω κατὰ τὴν τῶν κρειττόνων ἀγαθοειδῆ βούλησιν,
τὸν ἐν αὐτοῖς κεκρυμμένον νοῦν καὶ τὴν ἀλ
ήθειαν τὴν ὁμοῦ τοῖς οὖσι συνυφεστῶσαν ταῖς περὶ γένεσιν στρεφομέναις ψυχαῖς,
 καθ’ὃσον αὐταῖς θεμιτὸν τῶν οὓτως ὑπερφυῶν καὶ μεγάλων ἀγαθῶν μετέχειν,
ἐκφαίνουσαν,
καὶ πάλιν ὓστερον τελειωθῆναι καὶ ὣσπερ εἰς ἑαυτὴν ἀναχωρήσασαν καὶ τοῖς πολλοῖς τῶν φιλοσοφεῖν ἐπαγγελομένων καὶ «τῆς τοῦ ὂντος θήρας» ἀντιλαμβάνεσθαι σπευδόντων ἀφανῆ καταστᾶσαν,
αὖθις εἰς φῶς προελθεῖν· διαφερόντως δὲ οἶμαι τὴν περἰ αὐτῶν τῶν θείων μυσταγωγίαν «ἐν ἀγνῶ βάθρῳ»
 καθαρῶς ἱδρυμένην καὶ παρ’αὐτοῖς τοῖς θεοῖς διαιωνίως ὑφεστηκυῖαν ἐκεῖθεν τοῖς κατὰ χρόνον αὐτῆς ἀπολαῦσαι δυναμένοις ἐκφανῆναι δι’ἑνὸς ἀνδρὸς,
ὃν οὐκ ἂν ἁμάρτοιμι τῶν ἀληθινῶν «τελετῶν»,
ἃς «τελοῦνται» χωρισθεῖσαι τῶν περὶ γῆν τόπων αἱ ψυχαὶ,
καὶ τῶν «ὁλοκλήρων καὶ ἀτρεμῶν φασμάτων» ὧν μεταλαμβάνουσιν αἱ τῆς εὐδαίμονος καὶ μακαρίας ζωῆς γνησίως ἀντεχόμεναι,
προηγεμόνα καὶ ἱεροφάντην ἀποκαλῶν.»
(«Πρόκλου Πλατωνικοῦ Φιλοσόφου Περί τῆς κατὰ Πλάτωνα Θεολογίας Α΄», α΄ 5-6, εκδ. H.D. Saffrey-L.G. Westerink).

Απόδοση

(Ολόκληρη η φιλοσοφία του Πλάτωνος και η απαρχή της,

νομίζω, φίλτατέ μου Περικλή,
ότι ακτινοβόλησε σύμφωνα με την αγαθοειδή βούληση των θεών,
εφόσον αποκαλύπτει τον νου που είναι κρυμμένος μέσα τους και την αλήθεια που έλαβε υπόσταση μαζί με τα <νοητά όντα>,
μέσα στις ψυχές που στρέφονται γύρω από τον κόσμο της γενέσεως,
καθόσον είναι θεμιτό σε αυτές να μετάσχουν σε τόσο θαυμάσια και μεγάλα αγαθά· και πάλι, αργότερα,
<νομίζω ότι ολόκληρη η φιλοσοφία του Πλάτωνος και η απαρχή της>,
αφού έφθασε στην τελειότητά της και αφού επέστρεψε,
κατά κάποιον τρόπο, στον εαυτό της και,
αφού έγινε αφανής στους περισσότερους από αυτούς που διακήρυσσαν ότι είναι φιλόσοφοι και έσπευδαν να ασχοληθούν με το «κυνήγι του όντος»,
ήρθε ξανά στο φως· νομίζω, όμως, ότι, ειδικότερα,
η μυστική διδασκαλία για τα ίδια τα θεία, η οποία είναι με αγνό τρόπο εγκαθιδρυμένη σε «ιερό βάθρο» και έχει λάβει την υπόστασή της από τους ίδιους τους θεούς μέσα στους αιώνες, από εκεί αποκαλύφθηκε μέσα στον χρόνο, γιά όσους μπορούν να την απολαύσουν, μέσω ενός ανθρώπου,
για τον οποίον δεν θα έσφαλλα, αν τον αποκαλούσα αρχηγό και ιεροφάντη των αληθινών «μυσταγωγιών»,
οι οποίες τελετουργούνται,
αφού οι ψυχές αποχωρισθούν τους γήϊνους τόπους καθώς και των «τελείων και ήρεμων οραμάτων»,
στα οποία μετάσχουν αυτές <οι ψυχές>, που έχουν προσηλωθεί ανυπόκριτα σε μία ευδαίμονα και μακάρια ζωή.)

(Απόδοση: Άννα Χ. Μαρκοπούλου, 21-05-2017).

Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2019

Ο Πλάτωνας και η ιδανική του «Πολιτεία»: Ανάλυση του έργου και συσχετισμός με την σημερινή κοινωνία



Μπορεί οι απόψεις του Πλάτωνα να έχουν χαρακτηριστεί συντηρητικές και αντιδημοκρατικές. Κρίνοντας όμως από την ποιότητα της δημοκρατίας που απολαμβάνουμε σήμερα, οφείλουμε να παραδεχτούμε πως πολλές από τις απόψεις του είναι ριζοσπαστικές και αντισυμβατικές ακόμα και σήμερα.
 Ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης ήταν δύο από τους σημαντικότερους φιλοσόφους της αρχαίας Ελλάδας, των οποίων τα γραπτά έχουν επηρεάσει το μέλλον και τον τρόπο σκέψης όλου του κόσμου.  Ο Πλάτωνας ήταν μαθητής του Σωκράτη, ο οποίος έθεσε τα θεμέλια για τη φιλοσοφία γενικότερα. 
Λόγω των ακραίων απόψεων του, ο Σωκράτης καταδικάστηκε σε θανατική ποινή λόγω βλασφημίας, γεγονός καθοριστικό στη ζωή του Πλάτωνα, που τον έκανε να αναθεωρήσει τις ιδέες του. 
Ο Πλάτων γεννήθηκε το 427 π.Χ. και προέρχονταν από μια συντηρητική οικογένεια που είχε σχέση με τη δικτατορία των 30 τυράννων στην Αθήνα. Για το λόγο αυτό, αντιτάχθηκε εναντίον της ολιγαρχίας. Ο θάνατος του δασκάλου του, όμως, τον έκανε επιφυλακτικό προς τη δημοκρατία, διότι πίστευε ότι ο κόσμος δεν  λαμβάνει πάντα σωστές αποφάσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, έγραψε ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία, την » Πολιτεία», στην οποία εξηγεί το ουτοπικό καθεστώς του. 

Η ιδανική δημοκρατία σύμφωνα με τους πλατωνικούς διαλόγους Ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία που γράφτηκαν από τον μεγάλο φιλόσοφο, το οποίο έχει επηρεάσει το μέλλον και τις ιδέες του σύγχρονου κόσμου είναι η  »Πολιτεία» ή »Περί δικαίου». Ο Πλάτωνας εισάγει μέσω της ουτοπίας του την ιδανική μορφή διακυβέρνησης. Μια από τις πιο θεμελιώδεις έννοιες σε αυτό το βιβλίο είναι η δικαιοσύνη, η οποία είναι μια πολύ πολύπλοκη και διφορούμενη έννοια. Με άλλα λόγια, η δικαιοσύνη, κατά τον Πλάτωνα, ορίζεται ως μια κατάσταση στην οποία ο καθένας κάνει ό, τι είναι προορισμένος να κάνει. Αυτό σημαίνει ότι κάθε κοινωνική τάξη λαμβάνει τις  δέουσες υποχρεώσεις και δικαιώματα και έχει ένα συγκεκριμένο ρόλο μέσα στην κοινωνία. 

Σε αυτή την ιδανική κατάσταση, υπάρχουν τρεις κατηγορίες: οι φιλόσοφοι-βασιλείς, οι φύλακες και οι δημιουργοί, όπου στην καθεμία αντιστοιχεί ένα από τα μέρη της ψυχή, δηλαδή το λογιστικό, το θυμοειδές και το επιθυμητικό. Το καθήκον των φιλοσόφων-βασιλέων είναι να κυβερνούν, σύμφωνα με την αρετή, αμερόληπτα, για το κοινό όφελος, απολαμβάνουν σεβασμό, αλλά όχι τον πλούτο ή και τιμές. Η κατηγορία των φυλάκων οφείλει να προστατεύσει την πόλη, έχει στρατιωτικές τιμές, αλλά όχι τον ελεύθερο χρόνο ή πλούτο.

 Επίσης, η τάξη των δημιουργών προμηθεύει την πόλη με αγαθά, έχει την οικογενειακή ζωή, πλούτο και ελευθερία, αλλά δεν μπορεί να κυβερνήσει. Οι τρεις διαφορετικές κοινωνικές τάξεις συμμετέχουν αμοιβαία στην κοινή ωφέλεια, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται τα συμφέροντα όλων.
 Ένα άλλο θέμα που αναλύεται στη »Πολιτεία» είναι ποιος είναι υπεύθυνος να κυβερνήσει και ποία η φύση της δημοκρατίας. Χρησιμοποιώντας μια αλληγορία, που ονομάζεται »Η αλληγορία του σπηλαίου », ο Πλάτων προσπαθεί να αποσαφηνίσει την παρούσα κατάσταση όλων των ανθρώπων. 
Στην αλληγορία, ο Πλάτων παρομοιάζει τους απαίδευτους ανθρώπους ως κρατούμενους αλυσοδεμένους σε μια σπηλιά. Δεν μπορούν να γυρίσει το κεφάλι τους και το μόνο που μπορούν να δουν είναι το τοίχωμα του σπηλαίου. Πίσω τους καίει μια πυρκαγιά. Μεταξύ της φωτιάς και των φυλακισμένων υπάρχει ένα στηθαίο, κατά μήκος του οποίου περπατούν άνθρωποι κρατώντας αγγεία και διάφορα αντικείμενα.  Οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από τους κρατούμενους, δημιουργούν σκιές  στον τοίχο της σπηλιάς. Οι κρατούμενοι δεν είναι σε θέση να δουν αυτές τις μορφές, τα πραγματικά αντικείμενα που περνούν πίσω τους.



\
Στη συνέχεια ο Πλάτωνας, υποθέτει ότι ένας κρατούμενος έχει απελευθερωθεί, και αναγκάζεται να γυρίσει και να δει τη φωτιά. Αρνείται να αποδεχτεί και να κατανοήσει πως όλα όσα έβλεπε ήταν ψεύτικα, και αμφισβητεί το τι είναι όντως αληθινό και τι όχι. Αργότερα, υποθέτει ότι ο κρατούμενος πηγαίνει έξω από τη σπηλιά και βλέπει το φως του ήλιου. Δυσκολεύεται αρχικά να κοιτάξει το δυνατό φως του ήλιου και μετανιώνει που βγήκε από το σπήλαιο, μέχρις ότου προσαρμόζεται και αποφασίζει να μείνει έξω από αυτό. 
 Το ζήτημα είναι, όμως,  κατά τον Πλάτωνα να επιστρέψει και να απελευθερώσει και τους άλλους δεσμώτες, όσο απρόθυμοι και να είναι, προκειμένου να αντικρίσουν την πραγματική αλήθεια και να μην ζήσουν άλλο παγιδευμένοι μέσα σε αυταπάτες και σε σκιές. 

Χρησιμοποιώντας αυτή την αλληγορία, ο Πλάτων συγκρίνει τους κρατούμενους με τους απλούς ανθρώπους, οι οποίοι είναι αλυσοδεμένοι στη λήθη, στις σκιές και σε μια ψεύτικη πραγματικότητα. Το φως του ήλιου συμβολίζει τη δύναμη της γνώσης και της αρετής. Ο ίδιος παραλληλίζει τον απελευθερωθεί κρατούμενο με φιλοσόφους, που πρέπει να οδηγήσουν τους απλούς ανθρώπους στο δύσβατο μονοπάτι της γνώσης, της σοφίας και της αρετής. 
Τέτοια κρίσιμα ζητήματα περί δικαιοσύνης έχουν επίσης αναφερθεί στο »Δαχτυλίδι του Γύγη’‘, όπου υποδεικνύεται πως ο άνθρωπος είναι από την φύση του άδικος και πως αν μπορούσε να διαπράττει αδικοπραξίες άνευ ποινής, θα το έπραττε συστηματικά.
 Τα έργα του Πλάτωνα έχουν επηρεάσει την mainsteam κουλτούρα, ιδιαίτερα μέσω των ταινιών »Matrix» και »Lord of the rings». Αναφορικά με τις σύγχρονες κοινωνίες, είναι κρίσιμο να αναρωτηθούμε αν σήμερα είμαστε αιχμάλωτοι, ανίκανοι να δούμε την πραγματικότητα, σε μια δική μας φυλακή, όπου αλήθεια θεωρούμε μόνο ότι βλέπουμε. \

Αναγάγοντας την αλληγορία αυτή με την σύγχρονη Ελλάδα θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε φιλόσοφους-βασιλείς με τους διανοούμενους, οι οποίοι βοήθησαν τους »φυλακισμένους» Έλληνες για να βγουν  από τις αλυσίδες τους σε πολλές μεταβατικές περιόδους της ιστορίας. Παρ’ όλα αυτά, κανένας τους δεν είχε πρόθεση να κυβερνήσει σύμφωνα με την πλατωνική αλληγορίας.
 Ένα βασικό ζήτημα ακόμα, που ο Πλάτωνας αλλά και ο Αριστοτέλης είχαν μελετήσει ήταν η σωστή μορφή δημοκρατίας και, κατά συνέπεια, το ποιος είναι ικανός να κυβερνήσει. Και οι δύο ήταν διστακτικοί εναντίον της δημοκρατίας υπό το φόβο του να γίνει αναρχία και κακοδιοίκηση.  Μερικοί συντηρητικοί θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι δεν είναι ορθό να έχουν λόγο στην πολιτική ζωή οι μη ειδικοί και οι απαίδευτοι, δεδομένου ότι είναι εύκολα χειραγωγούνται. Για αυτό την χειραγώγηση, δε, κύριος υπεύθυνος είναι τα μέσα επικοινωνίας και ενημέρωσης, των οποίων η προπαγάνδα θα μπορούσε να συγκριθεί με τις σκιές που κρατουμένων  που βλέπουν ως αλήθεια. Από την άλλη πλευρά, η ανάλυση του Πλάτωνα περί δικαιοσύνης γεννά ένα φιλοσοφικό ερώτημα σχετικά με τα όρια της ελευθερίας και το δίκαιο.
 Μερικές φορές, αυτό σημαίνει ότι ένα συγκεκριμένο πρόσωπο θα πρέπει να περιορίσει τις ελευθερίες του του στο όνομα του κοινού καλού; Ή μήπως οφείλει να περιοριστεί η ασυδοσία μέσω του καταναγκασμού; Τέλος, το ζήτημα του καταναγκασμού γεννά ερωτήματα σχετικά με την χρήση της βίας για την επιβολή του κοινού καλού. Ο Πλάτων πίστευε πως, μερικές φορές, είναι αναγκαίο για να αναγκαστούν οι απρόθυμοι πεφωτισμένοι να κυβερνήσουν. Σήμερα, όμως, η αλόγιστη χρήση βίας από κρατικές αρχές δεν φαίνεται να έχει στόχο το συλλογικό καλό αλλά την καταστολή και παθητική υπακοή.  

Πηγή: https://frapress.gr/2016/03/o-platonas-ke-idees-tou-archea-filosofia-ke-sigchroni-ellada-meros-1/


Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2018


Οι κάτοικοι της χώρας των Αρκούδων δεν ήταν γεωργοί. Οι Αρκάδες, όσοι δεν ζούσαν από το κυνήγι, ήταν βοσκοί. Στη χιονισμένη κορυφή της Κυλλήνης ο ουρανός αγγίζει τη γή, εκεί ο Θεός Δίας γονιμοποίησε τη Νύμφη Μαία. Γιός του Δία και της Μαίας ήταν ο Κυλλήνιος Ερμής.
Στην ουσία ο Ερμής είναι πανδεχής αρκαδικός Θεός, όμως στις ιδέες περί αυτού το σημαντικότερο είναι τα χαρακτηριστικά που καθορίστηκαν από την καθημερινή ζωή των Αρκάδων. Ακριβώς γι’ αυτό ο Ερμής είναι Θεός προστάτης της ποιμενικής ζωής.
Ο Ερμής προστατεύει τους βοσκούς και τους φέρνει πίσω τα παραστατημένα πρόβατα ωσάν Ερμής Κριοφόρος…..
Στην λατρεία του Ερμή στην Αρκαδία βλέπουμε πως οι Αρκάδες για να «ενισχύσουν» τον προστάτη Θεό τους, έπλασαν τον ύμνο για το πώς ο Ερμής ενώ ήταν ακόμη βρέφος, απήγαγε με επιτυχία από τον Απόλλωνα ολόκληρο κοπάδι βουβαλιών. Έτσι ο Νόμιος Απόλλωνας κλονίστηκε παντελώς.
 Οι αοιδοί στην Αρκαδία συνόδευαν τα άσματά τους με ηχείο το καβούκι της κούφιας χελώνας(χέλυς). Αυτό το μουσικό όργανο έγινε δώρο του ίδιου του Ερμή που κατ΄αυτόν τον τρόπο πέτυχε και σε αυτήν την περίπτωση να
νικήσει τον Απόλλωνα…
Ο Ερμής χάρισε στους ανθρώπους την τέχνη να προσαρμόζονται οι λέξεις και οι σκέψεις στη μουσική. Γι’αυτό και η τέχνη της «εξήγησης»(ερμηνεύειν) πήρε απο τον Θεό το όνομά της, ενώ ο ίδιος ο Ερμής ως δωρητής και προστάτης του λόγου πήρε το τιμητικό επίθετο Λόγιος.
Αυτή ήταν η φροντίδα του Ερμή πρός τον άνθρωπο εν ζωή. Στην Αρκαδία όμως υπό την επίδραση του πάνω και του κάτω κόσμου, έγινε κάτι ανεπανάληπτο. Ο Ερμής έγινε Ψυχοπομπός. Κατείχε τη χρυσή ράβδο, που ανάγκαζε τις ψυχές να τον ακολουθούν εκεί που κρύβεται η Στύγα, εκεί που φεύγουν τα νερά της Στυμφαλίας λίμνης.

Η Αρκαδία ως ορεινή χώρα δεν μπορούσε να αναθρέψει όλα τα παιδιά της. Έτσι τα έστελνε έξω, σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Έτσι οι Αρκάδες άρχισαν να προσεύχονται στον Ερμή τουςγια να τους συνοδεύει ευνοϊκά στις οδοιπορίες τους.

Η χρυσή ράβδος του Θεού έγινε σύμβολο των ταξιδιών και του εμπορίου και κράτησε μέχρι σήμερα τη σημασία αυτή.
Για τους πιο πετυχημένους Αρκάδες κυκλοφορούσαν ολόκληροι κύκλοι Θρύλων.
Ο ένας ήταν ο υιός του Ερμή, ο πιο φημισμένος κλέπτης του αρχαίου κόσμου, ο Αυτόλυκος. Ο Όμηρος λέει για αυτόν:
«όλους τους ανθρώπους ξεπέρασε στην τέχνη να κλέβει και να δίνει ψεύτικους όρκους, τους οποίους του συγχωρούσε ο Ερμής…»
Επίσης γνωρίζουμε σήμερα πως ο Αυτόλυκος απέκτησε την αντάξια σύντροφο της ζωής του, στο πρόσωπο της Μήστρας (από το μήδομαι, μεταμορφώνομαι).
Ο άλλος ευνοούμενος του Ερμή, είναι ο Οδυσσέας, ο βασιλιάς της Ιθάκης. Ιδρυτής της πόλης του Φενεού, η οποία πόλη γειτονεύει με το βουνό Κυλλήνη και την Στυμφαλία λίμνη. Γι΄αυτό τον προστετεύει ο Ερμής στην «Οδύσσεια», γι΄αυτό η μητέρα του, η Αντίκλεια, λέγεται η κόρη του Αυτόλυκου, γι΄αυτό και η κατάβασή του στον Κάτω Κόσμο, σύμφωνα με τον Αισχύλο, έλαβε χώρα στην καταβόθρα της Στυμφαλίας λίμνης.
Ο Όμηρος τοποθετεί την κατάβαση του Οδυσσέα πέρα από τον Ωκεανό, στη χώρα των Κιμμερίων, αλλά η εθνολογία μας εξηγεί, ότι αυτή η δοξασία είναι μεταγενέστερη και έχει την αιτία της στη γέννηση του εθίμου της καύσης των θνητών αντί της πρωταρχικής ταφής των.
Ο Αισχύλος βέβαια αναφέρει για την κατάβαση του Οδυσσέα στην Αρκαδία και ότι οι κάτοικοι της Στυμφαλίας λίμνης τον μετέφεραν στήν άλλη πλευρά της, πρός τη σιωπηλή σπηλιά. Οι κάτοικοι αυτοί αποτελούσαν τον χορό της αισχύλειας τραγωδίας, οι Ψυχαγωγοί.
Οι Αρκάδες λάτρευαν τον Ερμή ως γενάρχη τους. Το περίεργο είναι ότι σε οποιονδήποτε τόπο τους Θεούς τους θεωρούσαν γενάρχες των διάσημων οικογενειών, αλλά το περιστατικό μια ολόκληρη φυλή, όπως στην προκειμένη περίπτωση, να θεωρεί τον Θεό Ερμή, γενάρχη της αποτελεί ίσως ένα μοναδικό φαινόμενο. Συνήθως οι θνητοί προέρχονται από την γη, άρα η ερμητική κοσμογονία των Αρκάδων διαφέρει από την πανελλήνια και βλέπουμε ότι ο Ερμής ήταν γενάρχης του λαού του, δηλαδή της ανθρωπότητας, επειδή στις κοσμογονίες οι έννοιες αυτές συμπίπτουν μεταξύ τους.
Ήδη προ πολλού οι υπόλοιποι Έλληνες αναφέρονταν στους Αρκάδες με την προσωνυμία «Προσέληνοι». Αυτό είχε ως αφορμή «μια ιστορία ότι οι Αρκάδες ζούσαν στις ερήμους τους την εποχή πρίν τη γέννηση του φεγγαριού».
Βέβαια στην ασυνήθιστη δοξασία να ερμηνευτεί διαφορετικά η λέξη «Προσέληνοι», στάθηκε είτε η ονομασία της αρκαδικής φυλής των «Σεληνιτών», είτε το όνομα του βασιλέα Προσελήνου, είτε ότι νίκησαν κάποιους εχθρούς τους πρίν από την ανατολή του φεγγαριού.
Η πρώτη κυριολεκτική ερμηνεία της λέξης «Προσέληνοι», επιβεβαιώθηκε όταν ο Αυστριακός ερευνητής Reitzenstein δημοσίευσε στο φυλλάδιο «Zwei religionsgeschichtliche Fragen», ένα απόσπασμα της κοσμογονίας των Αρκάδων.
Ακολουθεί η μετάφραση του κειμένου.
Το απόσπασμα αρχίζει με τη γέννηση του Ερμή από τον Δία:
Και του όρισε ένα μερίδιο της πολύμορφης δύναμής του, εκείνος ο βλαστός είναι ο Ερμής, ο πρόγονός μου. Και μάλιστα τον διέταξε να δημιουργήσει τον πανέμορφο κόσμο. Του έδωσε και τη χρυσή ράβδο, που επιβάλλει την τάξη και είναι σοφή μητέρα της κάθε ωφέλιμης τέχνης. Μαζί της πήγε ο γιός του Δία να εκτελεί την κάθε βούληση του πατέρα του, ενώ εκείνος κάθισε στα ύψη και χαιρόταν βλέποντας τα έργα του ένδοξου γιού του. Και εκείνος, κοιτάζοντας τη θαυμάσια τετράζυγη μορφή, έκλεισε τα μάτια του εξαιτίας της υπερβολικής λάμψης.
«Αφού ανέλαβε σιγά σιγά την όρασή του, είπε το λόγο: «Ακούστε με,παιδιά του αιθέρα, ο ίδιος ο Δίας, ο πανίσχυρος πατέρας μου, διατάζει τα στοιχεία να πάψουν την παλαιότερη έριδά τους. Υπακούστε, λοιπόν τη Θεία διαταγή και να έχετε εφεξής καλύτερο συναπάντημα. Θα κάνω για εσάς αμοιβαία φιλία και επιθυμία για να συνυπάρχετε μεταξύ σας σε καλύτερη μοίρα.» Έτσι είπε και άγγιξε με τη χρυσή ράβδο του τα στοιχεία και αμέσως τα κατέλαβε η ατάραχη γαλήνη. Τα στοιχεία σταμάτησαν τις πολυμερείς ανμίξεις τους και το καθένα τους στάθηκε στον κατάλληλο χώρο, ενώ η σκορπισμένη μαρμαρυγή μαζεύτηκε μέσα στον ενιαίο αιθέρα, συμφιλιώθηκαν όλα ξεχνώντας την αιώνια διχόνοια τους. Έληξε η παντοτινή έχθρα και ο γιός του Θεού που γέννησε τα πάντα ως πρώτο τον αστραφτερό αιθέρα, τη θαυμάσια κατοικία του φωτός, με τον εξαναγκασμό να περιστρέφεται ακατάπαυστα μέσα στον ανείπωτο στρόβιλο, στρογγύλεψε τον ουρανό που κόσμησε με επτά ζώνες, στις οποίες στάθηκαν επτά Ηγεμόνες των άστρων. Και αυτοί γύρισαν τ΄άστρα βρισκόμενοι ο ένας κάτω από τον άλλον, περιπλανούμενοι δίπλα δίπλα, ώστε άναβαν παντού τ΄άστρα στο ευρύχωρο στερέωμα. Στη μέση στερέωσε αυτός με άσειστα δεσμά την γη, έστερψε πρός τον καυτό νότο και τον παγερό βορρά το λοξό δρόμο του ακίνητου και σιωπηλού άξονα και η θορυβώδης θάλασσα που έζωσε γύρω γύρω την ξερή γη. Η μαινόμενη και αχαλίνωτη που έβαλε ανάμεσα στα δύο μισά του κόσμου, εσωτερικό κόλπο που από τη δύση μέχρι τα πέρατα της ανατολής απλώθηκε και χάραξε πλατιές ακρογιαλιές, τα νερά πολυπλανώμενων κυμάτων διαχύθηκαν γύρω από την γη αδελφή, ενώ οι δύο πόλοι σφίγγουν τον άξονα…»
Συνεχίζω το απόσπασμα που αναφέρει σχετικές πληροφορίες για την κοσμική γέννηση της Αρκαδίας:
«Δεν υπήρχε ακόμα ο κύκλος του Ήλιου, ούτε η Σελήνη τίναζε τα ηνία των βοδιών που σέρνουν τα πόδια τους. Έρεε μόνο η νύχτα ακατάπαυστα, χωρίς ημέρα, λάμποντας με λεπτές ακτίνες των άστρων. Με τούτα κατά νου πήγαινε ο Ερμής μέσα στον χλωμό αέρα, αλλά όχι μόνος, αφού δίπλα του ήταν και ο καλός του γιός ο Λόγος, κοσμημένος με ευκίνητες φτερούγες, πάντα αληθής, με την αγνή πειθώ στα χείλη που δεν λένε ψέματα, γοργός αγγελιοφόρος του καθαρού νοήματος του πατέρα του.
Μαζί του κατεβαίνει στη γη ο Ερμής, ο ρυθμιστής του σύμπαντος. Μαζί του περνάει όλη τη γη κοιτάζοντας την προσεκτικά, για να βρει τόπο όπου θα κτίσει την Πόλη, γεμάτη άφθονα δώρα, η οποία μετά την ίδρυσή της θα είναι αντάξια να δεκτεί το ανθρώπινο γένος στα λαμπρά τείχη της.
Αλλά δεν κατηύθυνε την πορεία του ο Ερμής πρός τις παγερές ‘Αρκτους ψάχνοντας τη μοιραία γη, αφού εκεί-το ήξερε- βαθύς αέρας τυλίγει τη γη με το βαρύ σκέπασμά του, βεβαρημένος με χιόνια, χτυπημένος από θύελλες,ήξερε ότι το χώμα εκεί είναι άγονο, σκεπασμένο με παγερή πάχνη και ανίκανο να τρέφει το ανθρώπινο γένος. Ούτε πρός νότο κατηύθυνε την πορεία του, στις πυρπολημένες άκρες της γης ψάχνοντας για ωραίο τόπο, αφού ήξερε ότι στερημένο από τα νερά δεν γεννά ούτε τα χόρτα, ούτε τα ζώα το χώμα του. Ότι βροχερά σύννεφα δεν στέφουν εκεί τα άδεια ύψη, ότι πάνω από τους όγκους των βράχων, πάνω από τις ξηρές άμμους ασάλευτος απλώνεται ο καυτός αέρας που δεν γνωρίζει δροσερό ίσκιο.
» Άρα οι δύο ήπειροι, σκέφτηκε, υπάρχουν στον κόσμο μας-η μια είναι γεμάτη πάγους, η άλλη-άκρατης ζέστης. Η μια γειτονεύει με την ‘Αρκτο, η άλλη-με καυτή φωτιά, καμία απ΄αυτές δεν είναι ικανή να δεκτεί το γένος πολυάριθμων ανθρώπων. Στη μέση όμως υπάρχει ένα νησί που τώρα το σκέπασαν τα βουνά, που αφού θ΄ανοίξουν, θα δεκτούν πόλεις και χωριά των θνητών, θα δεκτούν και τις ζωοδότρες ροές των ποταμών που είναι παιδιά του Ωκεανού.»
Αυτά τα βουνά τα χάρισε στις νύμφες, που εξουσιάζουν τις βοσκές και μετά άγγιξε το πιό ψηλό απ΄αυτά με τη ράβδο του. Από το φαράγγι ξεπήδηξε ο Λάδωνας, την καρποφόρα ιλύ του αμέσως η Αρκαδία την έκρυψε στα σπλάχνα της και μετά, όταν ήρθε η ώρα χάρισε στον κόσμο την πανέμορφη κόρη της, τη Δάφνη….»
«ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΑΚΟΜΑ Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ ΟΥΤΕ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ…», όταν δημιουργήθηκε το ανθρώπινο γένος; Άραγε αυτό το γένος ήταν πραγματικά ΠΡΟΣΕΛΗΝΟ και την αρχαία ειρωνεία πρέπει να την ερμηνεύσουμε κυριολεκτικά ;
Δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια πότε χώρισε από τον Αρκαδικό Ερμή ο άλλος Ερμής, που με το όνομα Κάδμος ή Καδμίλος έγινε φυλετικός ήρωας των Θηβαίων και κυρίαρχος των λεγόμενων Καβείριων μυστηρίων, όμως η ταύτιση του Ερμή με τον Κάδμο παρατηρήθηκε ήδη προ πολλού.
Η λέξις Κάδμος ετυμολογικά ταυτίζεται με το Κόσμος (από το Κόδ-μος) σημαίνει το σύμπαν η τάξη.
Σύμφωνα με τον μύθο ο Ερμής-Κάδμος=Κόσμος, γίνεται σύζυγος της Αρμονίας, της κόρης του Άρη. Στην παραπάνω κοσμογονία, υπάρχει η αναφορά όπου η αρμονία γεννήθηκε από την πρωταρχική έχθρα και ενώθηκε με τον Κόσμο.
Ποιός είναι όμως ο Λόγος που περιγράφεται στην κοσμογονία των Αρκάδων, καθώς και στην μετέπειτα Γέννηση της χριστιανικής θρησκείας;
«Εν αρχή ήτο ο Λόγος και ο Λόγος ήτο παρά τω Θεώ και ο Θεός ήτο ο Λόγος. Ούτος ήτο εν αρχή παρά τω Θεώ. Πάντα δι΄αυτού έγειναν και χωρίς αυτού δεν έγεινεν ουδέ εν το οποίον έγεινεν…» και παρακάτω: «Και ο Λόγος έγεινε σάρξ και κατώκησε μεταξύ ημών, πλήρης χάριτος και αληθείας…»
Ο Λόγος ήταν ακόμη πιο παλιά εμφανές στοιχείο της ελληνικής και μάλιστα της στωικής κοσμοθεωρίας. Σύμφωνα με την αρκαδική μυθολογία ο Ερμής υπήρχε ως πατέρας του Λόγου, της γλώσσας, αλλά ο Ερμής ήταν και πατέρας του Πάνα. Άραγε ο Πάνας είναι η γλώσσα, ο Λόγος;
Ο Πλάτων στο διάλογο «Κρατύλος» κεφάλαιο 14 αναφέρει στη συνομιλία του Σωκράτη με τον Ερμογένη:
«Και το ότι ο Παν, ο υιός του Ερμή, είναι διφυής οφείλεται σε ειδικό λόγο, φίλτατέ μου.»
και συνεχίζει ο Σωκράτης:
«Ξέρεις πως ο Λόγος εκφράζει το παν, συνεχώς περιστρέφει και περιστρέφεται (αει πολεί) και είναι δύο ειδών, αληθινός και ψεύτικος; Το αληθινό, λοιπόν, μέρος του είναι λείον και Θείον και κατοικεί επάνω ανάμεσα στους Θεούς, ενώ το ψεύτικο μένει κάτω και είναι τραχύ και τραγικόν (από το τράγος). Επειδή γύρω από αυτόν, τον τραγικό βίο, δηλαδή, βρίσκονται οι περισσότεροι μύθοι και τα ψέματα. Ώστε σωστά ο Λόγος, που φανερώνει το παν και συνεχώς περιφέρεται (αεί πολών) και ονομάζεται Παν αιπόλος (γιδοβοσκός) είναι διφυής (με διπλή φύση) γιός του Ερμή, όντας από επάνω λείος (άτριχος) και από κάτω τραχύς (τριχωτός) και όμοιος με τράγο. Και αν στα αλήθεια ο Παν είναι υιός του Ερμή, είναι Λόγος ή αδερφός του Λόγου. Και ακθόλου παράξενο δεν είναι ότι τα αδέρφια μοιάζουν μεταξύ τους…» (Μετάφραση Ι.Κούχτσογλου, σελ.14-15)

Παρ΄όλο που στην Κοσμογονία των Αρκάδων δεν σώθηκε το σχετικό χωρίο, το βρίσκουμε όμως σε παλιά ερμητικά κείμενα, όπως στον «Ποιμάνδρη» Ερμού Τρισμέγιστου κεφάλαιο 10.
«Και αμέσως μετά ξεπήδησε ο Θεϊκός Λόγος στην περιοχή της καθαρής φυσικής δημιουργίας και ενώθηκε με το Δημιουργικό Νου, επειδή ήταν ομοούσιος προς αυτόν…»
Έτσι λοιπόν σιγά σιγά η πρωταρχική μυθολογική αντίληψη καθαρίζεται από την τραγίσια σάρκα της και μεταμορφώνεται σε μεταφυσική και κοσμογονική έννοια. Ο Πάνας των βοσκών της Αρκαδίας, ο Πάνας Λόγος του Πλάτωνα, ο φτερωτός Λόγος της Αρκαδικής Κοσμογονίας, ο Λόγος του Ποιμάνδρη και τελικά ο απόλυτος Λόγος του Friedrich Hegel.
Και ο Ιωάννης της χριστιανικής Θρησκείας; Αυτός βρίσκεται πέραν από την ανιούσα της εξέλιξης του Λόγου.
«Και ο Λόγος έγεινε σάρξ και κατώκησε μεταξύ ημών, πλήρης χάριτος και αληθείας». Με αυτά τα λόγια ο χριστιανισμός έδειξε στον ανταγωνιστή του το δρόμο της επιστροφής. Αυτός που τα εκφώνησε, προκήρυξε το θάνατο του μεγάλου Πάνα.
Πηγές:»Ποιμάνδρης»,Hermes und Hermeneutik, Υγινός «Αστρονομία», Ζελίνσκι «Ερμής ο Τρισμέγιστος»

Σάββατο 27 Μαΐου 2017

Η κριτική του Πλάτωνα στη Δημοκρατία

Η ισότητα του δικαιώματος συμμετοχής των πολιτών στην εκκλησία του δήμου, να εισακούονται από αυτήν και να κατέχουν δημόσια αξιώματα, παρόλο που ασφαλώς δεν οδηγούσε στην πλήρη εξασφάλιση ίσης εξουσίας για όλους τους πολίτες, ήταν αρκετή για να ανησυχήσει τους πιο γνωστούς επικριτές της αθηναϊκής δημοκρατίας, ένας από τους οποίους ήταν και ο Πλάτωνας. […]

Η δημοκρατία, κατά τον Πλάτωνα, παρουσιάζει μια σειρά ελλείψεις που συνδέονται η μία με την άλλη. Αυτές αναπτύσσονται σε αρκετά σημεία του πλατωνικού έργου, και ειδικότερα στις δύο περίφημες παραβολές της Πολιτείας για τον κυβερνήτη του πλοίου (408a) και το φύλακα ενός «μεγάλου δυνατού και καλοτρεφούμενου ζώου» (493a). Αξίζει να αρχίσουμε με την παραβολή του καραβοκύρη:

«Φαντάσου λοιπόν […] ο καραβοκύρης πρώτα να είναι πιο σωματώδης και πιο δυνατός απ’ όλους που είναι μες στο καράβι, μα να είναι μαζί και κάπως κουφός, να μη βλέπει και πολύ καλά και να μην καταλαβαίνει και πάρα πολλά πράματα από τη ναυτική τέχνη· οι ναύτες να μαλώνουν μεταξύ τους για την κυβέρνηση του πλοίου και να έχει ο καθένας την αξίωση να την πάρει αυτός απάνω του, χωρίς ποτέ του να έχει μάθει την τέχνη κι ούτε να μπορεί να μη πει μήτε με ποιον δάσκαλο μήτε ποιον καιρό την έμαθε, αλλά, μάλιστα και να υποστηρίζει πως αυτή δεν είναι πράγμα που διδάσκεται, κι αν κανείς λέει το εναντίον, να είναι έτοιμος να τον κομματιάσουν· φαντάσου τους ακόμα να κρέμονται όλοι τους απάνω στον καραβοκύρη και να τον παρακαλούν και να κάνουν το παν για να τους δώσει στο χέρι το τιμόνι, κι αν δεν το επιτύχουν και προτιμηθούν άλλοι, να τους σκοτώσουν και να τους ρίχνουν στη θάλασσα, έπειτα να μεθύσουν τον καλό τους καραβοκύρη ή να τον ποτίσουν με κανένα ναρκωτικό, ή να τον ξεφορτωθούν με όποιον άλλο τρόπο, και τότε να γίνουν αυτοί κύριοι του καραβιού, να ριχτούν στις προμήθειες και να το στρώσουν στο φαγοπότι και στο γλέντι, ενώ το καράβι θα πηγαίνει όπως φαντάζεται πια κανείς πως θα πηγαίνει· κι εκτός απ’ αυτά, να επαινούν και να ονομάζουν άξιο ναυτικό και κυβερνήτη και έμπειρο σ’ όλα τα ζητήματα της τέχνης εκείνον που τα καταφέρνει μια χαρά να τους βοηθήσει να πάρουν με το καλό ή με το κακό τη διοίκηση από τα χέρια του καραβοκύρη, ενώ κάθε άλλον που δεν είναι τέτοιος, τον κατηγορούν γι’ άχρηστο, χωρίς να είναι σε θέση να καταλαβαίνουν πως ο αληθινός κυβερνήτης πρέπει να το έχει δουλειά του να ξέρει τα γυρίσματα της χρονιάς, τις ώρες και τις εποχές, τον ουρανό, τ’ άστρα, τους ανέμους και ότι άλλο σχετίζεται με την τέχνη, αν πρόκειται να είναι στ’ αλήθεια κυβερνήτης του καραβιού· πως όμως θα το κυβερνήσει, είτε θέλουν είτε δεν θέλουν μερικοί από το πλήρωμα, αυτό νομίζουν πως δεν χρειάζεται καμιά ιδιαίτερη μάθηση ή τέχνη που να μπορεί να την αποκτήσει κανείς εκτός από την καθαυτό κυβερνητική· σε ένα λοιπόν καράβι που συμβαίνουν όλ’ αυτά, και βρίσκονται σ’ αυτή την κατάσταση τα πληρώματα, ποιαν ιδέα νομίζεις πως θα είχαν οι ναύτες για έναν αληθινό κυβερνήτη; Δε θα τον ονόμαζαν πραγματικά μωρολόγο άνθρωπο και μετεωροσκόπο και άχρηστο γι’ αυτούς;» (Πλάτωνα, Πολιτεία, 488a-489a, μετάφραση Ιωάννη Γρυπάρη).

Λέγοντας «αληθινός κυβερνήτης», ο Πλάτωνας εννοεί τη μειοψηφία που, με τις ικανότητες και την εμπειρία της, έχει το ισχυρότερο νόμιμο δικαίωμα να κυβερνήσει το σκάφος. Και τούτο επειδή ο λαός (οι ναύτες) χειρίζεται τις υποθέσεις του με βάση τις παρορμήσεις, τα συναισθήματα και τις προκαταλήψεις του. Ο λαός δεν έχει ούτε την εμπειρία ούτε τις γνώσεις γι’ ασφαλή ναυσιπλοΐα, δηλαδή δεν διαθέτει πολιτική κρίση. Επιπλέον, ο μόνος άρχοντας που θαυμάζει ο λαός είναι ο συκοφάντης, «αυτός που διακηρύττει ότι είναι φίλος και προστάτης των συμφερόντων του λαού» (Πολιτεία, 558b, 558c). Όλοι αυτοί που «συναγελάζονται με το πλήθος και θέλουν να είναι αρεστοί απ’ αυτό» μπορούν άμεσα «να συγκριθούν με τους ναύτες» (489c). Σε μια δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει σωστή ηγεσία· οι ηγέτες εξαρτώνται από τη λαϊκή επιδοκιμασία και επομένως συμπεριφέρονται με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρούν τη δημοτικότητα τους και το αξίωμά τους. Η πολιτική ηγεσία εξασθενεί εξαιτίας των υποχωρήσεων προς τις λαϊκές απαιτήσεις και επειδή η πολιτική στρατηγική βασίζεται σε ότι μπορεί να «πουληθεί». Η συνετή κρίση, οι δύσκολες αποφάσεις, οι σκληρές επιλογές, οι δυσάρεστες αλήθειες αναγκαστικά θα αποφεύγονται. Η δημοκρατία περιθωριοποιεί τους σώφρονες.

Επιπλέον, το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας είναι ασυμβίβαστο με τη διατήρηση της εξουσίας, της τάξης και της σταθερότητας. Όταν τα άτομα είναι ελεύθερα να κάνουν ότι θέλουν και απαιτούν ίσα δικαιώματα, ανεξάρτητα από τις ικανότητες και τη συνεισφορά τους, βραχυπρόθεσμα το αποτέλεσμα θα είναι η δημιουργία μιας φαινομενικά όμορφης κοινωνίας με «κάθε λογής ήθη και χαρακτήρες». Ωστόσο, μακροπρόθεσμα το αποτέλεσμα θα είναι η ενδοτικότητα και η ανοχή απέναντι στις «πονηρές» επιθυμίες, γεγονός που υπονομεύει το σεβασμό στις πολιτικές και ηθικές αρχές. Οι νέοι παύουν να φοβούνται και να σέβονται τους δασκάλους τους· διαρκώς προκαλούν τους μεγαλύτερους και οι τελευταίοι «μιμούνται τους νέους» (Πολιτεία, 563b). Κοντολογίς, «η ψυχή των πολιτών γίνεται τόσο ευπαθής, ώστε και στην ελάχιστη υποψία καταναγκασμού […] αγανακτούν και εξεγείρονται. Στο τέλος […] καταντούν να μη λογαριάζουν καθόλου τους νόμους […] για να μην έχουν κανέναν απολύτως κύριο» (Πολιτεία, 563b). Η «ύβρις» αποκαλείται «καλή ανατροφή, η αναρχία ελευθερία, η ακολασία μεγαλοπρέπεια και η αναίδεια ανδρεία» (560e). Η ψευδής «ισότητα στις ηδονές» οδηγεί «το δημοκρατικό άνθρωπο» να περνάει τη ζωή του «από μέρα σε μέρα». Αντίστοιχα, η κοινωνική συνοχή απειλείται, η πολιτική ζωή γίνεται όλο και πιο αποσπασματική και η πολιτική φορτίζεται με τις έριδες των φατριών. Αναπόφευκτα ξεσπούν σφοδρές συγκρούσεις ανάμεσα στα επιμέρους συμφέροντα, καθώς κάθε φατρία πιέζει για το δικό της συμφέρον και όχι για το συμφέρον του κράτους ως σύνολον. Η συνειδητή αφοσίωση στο καλό της κοινότητας και στην κοινωνική δικαιοσύνη καθίσταται αδύνατη.

Αυτή η κατάσταση αναπόφευκτα οδηγεί σε ατελείωτες μηχανορραφίες, ελιγμούς και πολιτική αστάθεια: πολιτική κυριαρχείται από αχαλίνωτες επιθυμίες και φιλοδοξίες. Όλοι ισχυρίζονται ότι εκπροσωπούν τα συμφέροντα της κοινότητας, αλλά στην πραγματικότητα ο καθένας εκπροσωπεί τον εαυτό του και την εγωιστική δίψα για εξουσία. Αυτοί που έχουν κάποιους πόρους, είτε από πλούτο είτε από μια θέση κύρους, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, αναπόφευκτα θα βρεθούν κατηγορούμενοι· και η σύγκρουση ανάμεσα στους πλούσιους και στους πτωχούς θα πάρει οξύτατες διαστάσεις. Στις συνθήκες αυτές, η αποσύνθεση της δημοκρατίας είναι, υποστηρίζει ο Πλάτων, πολύ πιθανή. «Η υπερβολή σε κάθε πράγμα φέρνει τη μετάπτωση στην αντίθετη υπερβολή» και η «υπερβολική ελευθερία […] οδηγεί στην υποδούλωση» (Πολιτεία, 563a, 564a). […] καθώς η δημοκρατία παρασύρεται στη δίνει των διαφωνιών και των συγκρούσεων, φαίνεται ότι οι δημοφιλείς ήρωες προσφέρουν καθαρή άποψη, καθαρή καθοδήγηση και την υπόσχεση να καταπνίξουν την αντιπολίτευση. Έτσι μπαίνει κανείς στον πειρασμό να υποστηρίζει τον τύραννο της επιλογής του. Αλλά φυσικά, από τη στιγμή που θα καταλάβουν την κρατική εξουσία, οι τύραννοι τείνουν να τη χρησιμοποιήσουν αποκλειστικά προς όφελός τους.

Ο Πλάτωνας δεν πίστευε ότι η τυραννία καθεαυτή αποτελούσε βιώσιμη λύση στο πρόβλημα της δημοκρατίας. Οι τύραννοι σπάνια είναι «αληθινοί καραβοκύρηδες». Στη δεύτερη περίφημη παραβολή με το «μεγάλο και πανίσχυρο ζώο» (τη μάζα του λαού), ο Πλάτωνας καθιστά σαφές ότι δεν αρκεί να ξέρει ο φύλακας πώς να ελέγχει το ζώο μέσω της μελέτης των διαθέσεων, των αναγκών και των συνηθειών του. Για τη σωστή φροντίδα και εκπαίδευση του ζώου απαιτείται να ξέρει κανείς ποιες από τις προτιμήσεις και τις επιθυμίες αυτού του πλάσματος είναι «καλές ή κακές, ωραίες ή άσχημες, δίκαιες ή άδικες» (Πολιτεία, 5933b,c). Με λίγα λόγια, η θέση του Πλάτωνα είναι ότι τα προβλήματα του κόσμου δεν μπορούν να επιλυθούν παρά μόνο αν κυβερνήσουν οι φιλόσοφοι, επειδή μόνο αυτοί, όταν είναι ολόπλευρα μορφωμένοι και εκπαιδευμένοι, έχουν την ικανότητα να εναρμονίσουν όλα τα στοιχεία της ανθρώπινης ζωής υπό «την κυριαρχία της σοφίας». Ακολουθώντας τον Σωκράτη, ο Πλάτωνας πίστευε ότι «η γνώση είναι αρετή», δηλαδή ότι η «καλή ζωή», τόσο για τα άτομα όσο και για τις ομάδες, είναι ένα αντικειμενικό φαινόμενο: υπάρχει ανεξάρτητα από τις παρούσες, άμεσες καταστάσεις και μπορεί να κατακτηθεί μέσα από τη συστηματική σπουδή. Η γνώση του φιλοσόφου, που έχει κατακτηθεί με προσπάθεια είναι αυτό που δικαιώνει την καταλληλότητα του να κυβερνήσει. Η ικανότητά του να ρυθμίζει τα πράγματα με τον πιο πλεονεκτικό τρόπο δείχνει ότι η αρχή του πολιτεύματος πρέπει να είναι η αρχή της πεφωτισμένης δεσποτείας.  

[…] Αρχίζοντας από μια αντίληψη ενός φυσικού καταμερισμού της εργασίας, όπου οι τάξεις των ατόμων βρίσκουν τον κατάλληλο ρόλο τους (σε γενικές γραμμές, ως ηγέτες, στρατιώτες ή εργάτες) καθήκον του φιλοσόφου είναι η διερεύνηση αυτού του καταμερισμού, προκειμένου: (α) να ενθαρρύνονται οι ιδιαίτερες αρετές που απαιτούνται για κάθε είδος εργασίας (σοφία, θάρρος, εγκράτεια) και (β) να εξασφαλίζεται ότι τα άτομα εκτελούν τις σωστές λειτουργίες τους. Τα άτομα και τα κράτη αντιμετωπίζονται ως οργανικές ολότητες όπου, όταν το όλον είναι υγιές, οι άνθρωποι μπορούν να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους, να ικανοποιούν τις ανάγκες τους, να ολοκληρώνουν τον εαυτό τους και, επομένως, να ζουν σε ένα σωστό, ασφαλές και δυνατό κράτος. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, μπορεί να θριαμβεύσει η δικαιοσύνη και να επιτευχθεί η καλή ζωή.

Πρέπει να επισημανθεί ότι στην αντίληψη του Πλάτωνα, και γενικότερα στην αρχαία ελληνική σκέψη, η ελευθερία, την οποία διασφαλίζει το κράτος, δεν περιορίζεται τόσο για το άτομο καθεαυτό όσο για την ικανότητα του να εκπληρώσει το ρόλο του στο σύμπαν. […]

Η θέση που ανέπτυξε ο Πλάτωνας στην Πολιτεία τροποποιήθηκε ως ένα βαθμό στα μετέπειτα έργα του, κυρίως στον Πολιτικό και τους Νόμους. Στα έργα αυτά γίνεται η παραδοχή ότι στο πραγματικό, σε αντιδιαστολή με το ιδεατό, κράτος, η εξουσία δεν μπορεί να διατηρηθεί χωρίς κάποια μορφή λαϊκής συναίνεσης και συμμετοχής. Επίσης εδώ επιβεβαιώνεται η σημασία της κυριαρχίας του νόμου ως τρόπου οριοθέτησης της νόμιμης δράσης αυτών που ασκούν «δημόσια» εξουσία – δηλαδή των φιλόσοφων-βασιλέων. Είναι επίσης σημαντικό ότι εισάγεται η θεωρία ενός «μικτού κράτους», που συνδυάζει στοιχεία μοναρχίας και δημοκρατίας, προαναγγέλλοντας κάποιες θέσεις που αναπτύχθηκαν αργότερα από τον Αριστοτέλη και (με μια χαλαρή έννοια από τον Montesquieu. Ο Πλάτων μάλιστα συνέλαβε και ένα σύστημα πολλαπλής ψήφου, του οποίου κάτι αντίστοιχο εμφανίστηκε αργότερα, στα κείμενα διακεκριμένων θεωρητικών, όπως του John Stuart Mill. Αλλά οι ιδέες αυτές στο σύνολό τους δεν αναπτύχθηκαν συστηματικά και η απόπειρα του Πλάτωνα να εμπλουτίσει την αντίληψή του περί ενός επιθυμητού συστήματος εξουσίας με κάποια δημοκρατικά στοιχεία, δεν κατέληξε σε ένα νέο δημοκρατικό μοντέλο. http://www.ekivolos.gr

Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2015

Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν για την έλευση του Χριστού! Έχουν διασωθεί αρχαία κείμενα που το αποδεικνύουν



Translate this page: EN FR DE ES RU AR
Μέσα από αρχαία κείμενα αποδεικνύεται ότι οι Αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν για την έλευση του Ιησού Χριστού
 
Στην Πολιτεία του Πλάτωνα (B, V , 362) – βιβλίο που όλοι το αποδέχονται – περιέχεται μία προφητεία ισάξια μ’ αυτές των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης:
 
«Θα απογυμνωθεί απ’ όλα εκτός της δικαιοσύνης, διότι φτιάχτηκε αντίθετος στην ως τότε συμπεριφορά. Χωρίς να αδικήσει κανέναν θα δυσφημισθεί πολύ ως άδικος ώστε να βασανισθεί για την δικαιοσύνη και θα γεμίσει με δάκρυα εξαιτίας της κακοδοξίας αλλά θα μείνει αμετακίνητος μέχρι θανάτου και ενώ θα είναι δίκαιος θα θεωρείτε άδικος για όλη του τη ζωή. Έχοντας τέτοιες διαθέσεις ο δίκαιος θα μαστιγωθεί, θα στρεβλωθεί, θα δεθεί, θα ανάψουν τα μάτια του και στα τελευταία του αφού πάθει κάθε κακό θα καρφωθεί πάνω σε πάσσαλο, και να ξέρεις ότι δεν είναι δίκαιο αλλά αφού έτσι το θέλει ας γίνει».
 
Στο έργο Προμηθεύς Δεσμώτης του Αισχύλου, ο Προμηθέας όντας φυλακισμένος στον Καύκασο προλέγει ότι ο λυτρωτής του θα γεννηθεί από την παρθένο Ιώ και τον Θεό (στ.772, 834, 848) θα είναι δηλαδή υιός Θεού και υιός Παρθένου. Αυτός ο Θεάνθρωπος θα καταλύσει την εξουσία των παλαιών θεών και θα αφανίσει αυτούς και την δύναμή τους (908,920). Ο Ερμής τότε σταλμένος από τον Δία προαναγγέλλει στον Προμηθέα τα εξής:
 
«Τοιούδαι μόχθου τέρμα μη τί προσδόκα πριν αν θεός τις διάδοχος των σων πόνων φανή, θελήση τ’ είς αναύγητον μολείν ‘Άιδην, κνέφαια τ’ άμφί Ταρτάρου βάθη» μετάφραση «μην περιμένεις να λυτρωθείς από τους πόνους προτού θεός πάρει τα πάθια τα δικά σου πάνω του και με τη θέλησή του κατέβει στον ‘Άδη τον ανήλιαγο, στους άφεγγους του Ταρτάρου βυθούς» (στ. 1041-1043).
 
Ο Σωκράτης στην απολογία του αναφέρει τα ακόλουθα:
 
«Θα μείνετε κοιμισμένοι σε όλη σας τη ζωή εάν δεν σας λυπηθεί ο Θεός να σας στείλει κάποιον άλλον» (Πλάτωνος, Απολογία Σωκράτους 18{31α}).
 
Στο Άγιον Όρος υπάρχουν χειρόγραφα που διασώζουν προφητείες της Σίβυλλας –της ιέρειας του Απόλλωνα– για την έλευση του Χριστού π.χ σε χειρόγραφο με την ονομασία «Υπόμνημα εις τον Άγιον Απόστολον Φίλιππον» πού φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Δοχειαρείου αναφέρονται τα εξής:
 
«Ύστερα από πολύ καιρό θα φθάσει κάποιος εις αυτήν την πολυδιηρημένην γη και θα γεννηθεί με σάρκαν αμόλυντον. Με ανεξάντλητα όρια ώς Θεότητα θα λυτρώσει τον άνθρωπον από την φθοράν των ανίατων παθών. Και θα τον φθονήσει άπιστος λαός και θα κρεμασθεί ψηλά ώς κατάδικος εις θάνατον. Όλα αυτά θα τα υποφέρει με πραότητα».
 
Στο ίδιο χειρόγραφο αναφέρεται μία ανατριχιαστική προφητεία για την θεανθρώπινη φύση του Χριστού, για το εκούσιον πάθος Του, αλλά και για την Ανάστασή Του:
 
«Ένας ουράνιος με πιέζει ισχυρά, ό οποίος είναι φως τριλαμπές. Αυτός είναι ο παθών Θεός, χωρίς να πάθει τίποτε ή Θεότης Του, διότι είναι συγχρόνως θνητός και αθάνατος. Αυτός είναι συγχρόνως Θεός και άνθρωπος, που υποφέρει από τους θνητούς τά πάντα, δηλαδή τον σταυρό, την ύβριν, την ταφή. Αυτός κάποτε από τα μάτια του έχυσε δάκρυα θερμά. Αυτός πέντε χιλιάδες χόρτασε με πέντε άρτους, κάτι που ήθελε δύναμη θεϊκή. Ο Χριστός είναι ο δικός μου Θεός, ο οποίος εσταυρώθη εις το ξύλον, ο οποίος εξέπνευσεν, ο οποίος εκ του τάφου ανήλθεν εις τον ουρανόν».
 
Οι παραπάνω προφητείες αναφέρονται και σε άλλα χειρόγραφα πού βρίσκονται σε άλλες Μονές του Αγίου Όρους η αλλού(π.χ Μονή Σινά). Παρατίθενται ακόμη σε σύγχρονο βιβλίο, στον Μέγα Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας του Αρχιμανδρίτη Βίκτωρος Ματθαίου, όπως αναφέρει το periergaa.
 
Και γι’ αυτούς που ίσως αμφισβητήσουν ότι τα παραπάνω ειπώθηκαν πράγματι από την Σίβυλλα και ισχυριστούν ότι είναι επινοήσεις κάποιον Χριστιανών Μοναχών, αρκεί το εξής αδιαμφισβήτητο γεγονός. Από διάφορες πηγές έχει διασταυρωθεί πώς τις προφητείες αυτές αλλά και άλλες –είτε της Σίβυλλας είτε άλλων σοφών Ελλήνων- χρησιμοποίησε η Αγία Αικατερίνη. Συγκεκριμένα, το 305 η Αγία Αικατερίνη η Αλεξανδρινή έλεγχε τον αυτοκράτορα Μαξιμίνο για την ειδωλολατρική του πολιτική.
 
Ό τελευταίος συγκέντρωσε τότε τους σοφότερους ειδωλολάτρες της αυτοκρατορίας για να την μεταπείσουν και να την κάνουν παγανίστρια. Στο διάλογο που ακολούθησε, αυτή η πάνσοφη και σπουδαγμένη στην Ελληνική παιδεία γυναίκα στην προσπάθειά της να αποδείξει ότι ο Χριστός είναι ο μοναδικός Θεός ανέφερε – μεταξύ άλλων - και τις προφητείες της Σίβυλλας.
 
Και για να προληφθεί η κάθε απερίσκεπτη “σκέψη”, δεν υπάρχει καμία περίπτωση να έπλασε αυτές τις προφητείες η ίδια η Αγία για τους εξής βασικότατους λόγους:
 
Δεν θα μπορούσε να πει ένα τόσο μεγάλο ψέμα σχετικά με την ιέρεια του Απόλλωνα μπροστά στους σοφότερους εκπροσώπους της αρχαίας θρησκείας, διότι αμέσως όλοι θα διαπίστωναν το ψέμα της. Όμως, όχι μόνο δεν την κατηγόρησε κανείς για αναλήθειες, αλλά αντιθέτως οι σοφοί ειδωλολάτρες παραδέχτηκαν την λεκτική τους ήττα και όλοι αμέσως ασπάστηκαν με τη θέληση τους τον Χριστιανισμό με αποτέλεσμα ο αυτοκράτορας να τους θανατώσει.
 
Κανείς δεν μπορεί λοιπόν να αμφισβητήσει την αδιάσειστη αλήθεια ότι τα προφητικά αυτά λόγια βγήκαν από το στόμα της Σίβυλλας. Σε άλλο χειρόγραφο που βρίσκεται στην Αγιορείτικη Μονή Διονυσίου, αναφέρεται μια άλλη προφητεία της Σίβυλλας:
 
«Σας προφητεύω έναν τρισυπόστατο Θεό στα ύψη εκτεινόμενο του οποίου ο αιώνιος Λόγος σε ανυποψίαστο κόρη θα κυοφορηθεί, όπως ακριβώς το φέρον φωτιά τόξο, το μέσον του κόσμου διαπερνώντας. Όλο τον κόσμο αφού επαναφέρει στην ζωή, και στον Πατέρα θα τον προσφέρει σαν δώρο. Μαρία θα είναι το όνομα αυτής».
 
Βλέπουμε λοιπόν ότι η Θεία Πρόνοια μέσω του “σπερματικού λόγου” (όπως τον ονόμασαν οι Πατέρες της Εκκλησίας) φώτισε κάποιους Έλληνες της Αρχαιότητας και έτσι άφησαν εκατοντάδες χρόνια πρίν τον Χριστό προφητείες για την έλευσή Του.
 
Και άλλοι αρχαίοι λαοί έδωσαν τέτοιες προφητείες χωρίς να πλησιάζουν σε καμία περίπτωση την ακριβολογία των προφητειών της Παλαιάς Διαθήκης περιοριζόμενες αποκλειστικά και μόνο στην αναφορά για τον ερχομό κάποιου Σωτήρα πού θα λυτρώσει τον κόσμο.
 
Οι προφητείες όμως των αρχαίων Ελλήνων δίνουν λεπτομερέστατα στοιχεία για τον Χριστό (γέννηση Του από την Παρθένο Μαρία, θεανθρώπινη φύση Του, θαύματα Του, Σταύρωση, Κάθοδος στον Άδη και Ανάσταση Του, τρείς υποστάσεις του Θεού). Έτσι, πολλές απ’ αυτές καθίστανται ισάξιες με τις προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, ενώ κάποιες άλλες τις ξεπερνούν κιόλας.
 
Αυτό ακριβώς αναγνωρίζει και ο μεγάλος μας εκκλησιαστικός συγγραφέας Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (2ος αιώνας μ.Χ), ο οποίος στο έργο του Στρωματείς (5,13) δηλώνει απερίφραστα: «Ούκ οίμαι υπό Ελλήνων σαφέστερον προσμαρτυρήσεσθαι τόν Σωτήρα ημών» δηλαδή «δεν είναι δυνατόν, νομίζω, να προαναγγελθεί σαφέστερα από τους Έλληνες ό Σωτήρας μας».
 
Βλέπουμε λοιπόν ότι οι σοφοί Έλληνες της αρχαιότητας όχι μόνο πίστευαν σε ένα Θεό αλλά μίλησαν κιόλας για την τριαδικότητα Του, για την διττή φύση του Χριστού, για την Σταύρωση και την Ανάστασή Του. Προσπαθούσαν να αποδεσμευτούν από τη δυναστεία των θεών και να πλησιάσουν τον ένα και αληθινό Θεό.
 
Αποδεικνύεται πως περίμεναν καρτερικά την έλευση του Χριστού για αιώνες. Γι’ αυτό και όταν έγινε η συνάντηση Χριστού και Ελλήνων, ο Χριστός είπε: «Ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξασθή ο Υιός του Ανθρώπου» (Κατά Ιωάννην -12,23) δηλαδή «έφτασε ή ώρα να δοξαστεί ο Υιός του Ανθρώπου (=ο Χριστός)». Και έτσι έγινε…